Zaman Esasına Dayanan Ücret Sistemleri:
Zaman esasına göre ücret ödeme, işçinin yaptığı iş miktarının kesin olarak ölçülemediği, kalitenin miktardan daha önemli olduğu, üretim için montaj hattının yapıldığı hallerde uygulanır ve ücretlerin zaman esasına göre çok daha kolaydır. (16)
Bu sistemde ücretler, muayyen bir zamana göre tespit edilir. Söz konusu saat birimi saat, gün, hafta veya ay olabilir.
Bu sistemde önemli olan yapılan işin miktarı değil, işçinin kararlaştırılan süre içinde emeğini arzetmesidir. Diğer bir deyişle zamana göre ücrette işçinin iş satlerinde muhakkak çalışması aranmamakta, işçinin iş sürelerinde işverenin emrine her an hazır bulunması yeterli olmaktadır. Nitekim bu sistemde önemli olan bir işin elde olunması değil, belirli bir zaman ölçüsü karşılığında bir paranın ödenmesidir. Kamu sektöründe uygulanan ücret sistemi genel olarak zaman esasına dayanmaktadır.
Memleketimizde bu sistem; hizmet işlerinde, tarımda, sanayide yaygın olarak kullanılmaktadır. Sistemde işçilere yaptıkları işe, gösterdikleri faaliyete bakılmadan ücret verilmesi sistemin mahsurlu yanını teşkil etmektedir. Bu durum maliyetlerin artmasına yol açtığı gibi uygulamada maliyet hesabı, üretim planlaması vs. hususlarda zorluk yaratmaktadır. (17)
Bu ücret sistemi verim ve üretimin artmasına müsait olmadığından özellikle çok sayıda vasıflı işçiye ihtiyaç gösteren seri üretimlerde iki taraf içinde (çalışan-çalıştıran) faydalı olmamıştır. Çalışkan ile tembel, liyakatli ile liyakatsiz işçiler arasında bir ayrım yapmayan, bunlara aynı ücret ödeyen bu sistem halen bazı ülkelerde uygulanmaktadır. Bu sakıncalarına rağmen sistemin çok basit oluşu, çalışarılar arasında birliği teşvik edici ve alınacak ücretirı önceden bilinmesinden ötürü güvenlik hissi vermesi gibi faydalı yönleride bulurmaktadır. (18)
kaynak:Ömer Köse
Maliye Bakanlığı
Muhasebat Başkontrolörü
SMMM, MSA
