YENİDEN DEĞERLEME İŞLEMİNİN MUHASEBELEŞTİRİLMESİ
YENİDEN DEĞERLEME MUHASEBESİ
9.1. Yeniden Değerleme İle İlgili Hesaplar
Tek düzen hesap planı çerçevesinde yeniden değerleme işlemi ile ilgili hesaplar şunlardır:
9.1.1. 251 YERALTI VE YERÜSTÜ DÜZENLERI
Herhangi bir işin gerçekleşmesini sağlamak veya kolaylaştırmak için; yeraltında veya yerüstünde inşa edilmiş her türlü yol, park, köprü, tünel, bölme, sarnıç, iskele vb. yapıların izlendiği hesaptır.
9.1.2. 252 BİNALAR
Bu hesap, işletmenin her türlü binaları ve bunların ayrılmaz parçalarının izlendiği hesaptır.
9.1.3. 253 TESİS, MAKİNE VE CİHAZLAR
Üretimde kullanılan her türlü makine, tesis ve cihazlar ile bunların eklentileri ve bu amaçta kullanılan taşıma gereçlerinin (Konveyor, Forklift vb.) izlendiği hesaptır. Bu hesap, kullanım amaçlarına ve makine çeşitlerine göre bölümlenebilir.
9.1.4. 254 TAŞITLAR
İşletme faaliyetlerinde kullanılan tüm taşıtların izlendiği hesaptır. Ulaştırma sektöründe hizmet üretimi amacıyla kullanımda olan tüm taşıt araçları da bu hesapta izlenir. Ancak, ulaştırma sektöründe ana üretimde kullanılan taşıt araçlarının toplam tutarı, bilanço dipnotlarında gösterilir.
9.1.5. 255 DEMİRBAŞLAR
İşletme faaliyetlerinin yürütülmesinde kullanılan her türlü büro makine ve cihazları ile döşeme, masa, koltuk, dolap, mobilya gibi maddi varlıkların izlendiği hesaptır. Maddi duran varlıklar hesapları satın alma, devir, inşa veya imal bedelleriyle borçlandırılır. Satılan, devredilen, kullanma yeteneğini kaybedenler ise, alacak kaydı ile hesaplardan çıkarılır.
9.1.6. 256 DİĞER MADDİ DURAN VARLIKLAR
Yukarıda belirtilen hesapların hiçbirinin kapsamına girmeyen özellikle kendi bölümlerinde tanımlanmayan diğer maddi duran varlıkların izlendiği hesaptır. Maddi durân varlıklar hesaplan satın alma, devir, inşa veya imal bedelleriyle borçlandırılır. Satılan, devredilen, kullanma yeteneğini kaybedenler ise, alacak kaydı ile hesaplardan çıkarılır.
9.1.7. 257 BİRİKMİŞ AMORTİSMANLAR (-)
Maddi duran varlık bedellerinin, kullanabilecekleri süre içerisinde hesaben yok edilmesini sağlamak amacıyla kullanılan hesaptır.
Ayrılan amortismanlar ilgili gider hesapları karşılığında bu hesaba alacak; satılan, devredilen, kullanma yeteneğini kaybedenler ise hesaba borç, ilgili varlık hesabına da alacak kaydedilir.
9.1.8. 522 M.D.V. YENİDEN DEĞERLEME ARTIŞLARI
İşletmenin aktifine kayıtlı maddi duran varlık kalemlerinin yeniden değerlenmesinden oluşan değer artışlarının izlendiği hesaptır.
Yeniden değerleme net değer artışı ilgili hesaplar karşılığında bu hesaba alacak kaydedilir. Bu tutarların sermayeye ilavesi veya başka bir amaçla kullanılması durumunda bu hesaba borç kaydedilir.
9.2. Değer Artışının Muhasebeleştirilmesi
/
251 YERALTI VE YERÜSTÜ DÜZENLERİ
252 BİNALAR
253 MAKİNE TESİS VE CİHAZLAR
254 TAŞITLAR
255 DEMİRBAŞLAR
256 DİĞER MADDİ DURAN VARLIKLAR
257 BİRİKMİŞ AMORTİSMANLAR (-)
522 M.D.V. YENİDEN DEĞERLEME ARTIŞLARI
/
Değerleme sonrası aktif değeri ile değerleme öncesi aktif değeri arasındaki fark 251, 252, 253, 254, 255, 256 nolu hesapların borcuna kaydedilir. Değerleme sonrası birikmiş amortisman ile değerleme öncesi birikmiş amortisman arasındaki fark 257 nolu hesabın alacağına kaydedilir. Değerleme sonrası net bilanço aktif değeri ile değerleme öncesi net bilanço aktif değeri arasındaki fark da 522 hesabın alacağına kaydedilir.
9.3. Amortismanların Muhasebeleştirilmesi
/
730 GENEL ÜRETİM GİDERLERİ
740 HİZMET ÜRETİM MALIYETİ
750 ARAŞTIRMA VE GELİŞTİRME GİDERLERİ
760 PAZARLAMA SATIŞ VE DAĞITIM GİDERLERİ
257 BİRİKMİŞ AMORTİSMANLAR (-)
/
Değerleme sonrası aktif değerinin, o sabit kıymete ait amortisman oranı ile çarpılması sonucu bulunan tutar 730, 740, 750, 760, 770 nolu hesapların borcuna, 257 nolu hesabın alacağına kaydedilir. Sadece bina, arsa ve araziler yeniden değerlemeden önceki değerleri üzerinden amortismana tabi tutulurlar.
9.4. Satılan Yeniden Değerlenmiş Sabit Kıymetlerin Muhasebeleştirilmesi
/
100 KASA
102 BANKALAR
257 BİRİKMİŞ AMORTİSMANLAR (-)
522 M.D.V. YENİDEN DEĞERLEME ARTIŞLARI
251 YERALTI VE YERÜSTÜ DÜZENLERİ
252 BİNALAR
253 MAKİNE TESİS VE CİHAZLAR 254 TAŞITLAR
255 DEMİRBAŞLAR
256 DİĞER MADDİ DURAN VARLIKLAR
679 DİĞER OLAĞANDIŞI GELİR VE KÂRLAR
/
Yeniden değerlemeye tabi tutulmuş ve değer artış fonu sermayeye ilave edilmemiş veya herhangi bir şekilde işletmeden çekilmemiş olan sabit kıymetler satıldığında satış bedeli 100, 102 hesapların borcuna, o sabit kıymete ait birikmiş amortismanlar 257 hesabın borcuna, yine o sabit kıymete ait değer artış fonu 522 hesabin borcuna kaydedilir. Sabit kıymetin aktif değeri 251, 252, 253, 254, 255, 256 hesapların alacağına kaydedilir.
Satış işlemi sonucu kâr elde edilmiş ise kâr tutan 679 nolu hesabın alacağına, zarar elde edilmiş ise zarar tutarı 689 DİĞER OLAĞANDIŞI GIDER VE ZARARLAR hesabının borcuna kaydedilir.