137 Takipteki kurum alacakları hesabı
Hesabın niteliği
MADDE 74- (1) Takipteki kurum alacakları hesabı; dış borcun ikrazından doğan alacaklar hesabı, para piyasası nakit işlemleri alacakları hesabı, kurumca verilen borçlardan alacaklar hesabı ve diğer kurum alacakları hesabında kayıtlı tutarlardan vadesinde tahsil edilemeyenler ile bu tutarlara ilişkin olarak hesaplanan faiz alacaklarından, anaparaya ilave edilmemiş olanların takibe alınarak izlenmesi için kullanılır.
Hesaba ilişkin işlemler
MADDE 75- (1) Dönen varlıklar ana hesap grubu içinde yer alan dış borcun ikrazından doğan alacaklar hesabı, para piyasası nakit işlemleri alacakları hesabı, kurumca verilen borçlardan alacaklar hesabı veya diğer kurum alacakları hesabında kayıtlı tutarlardan vade sonunda tahsil edilemeyenler ile çeşitli nedenlerle muaccel hale gelen kısa ve/veya uzun vadeli kurum alacaklarının anapara tutarları ve bu tutarlara ilişkin olarak hesaplanan işlemiş faiz alacakları bu hesaba aktarılarak takibe alınır.
(2) Yıl sonlarında, bu hesapta yer alan tutarlar için hesaplanan işlemiş faiz alacakları bu hesapta izlenir.
(3) Hazine alacaklarının takip ve tahsili 18/10/2005 tarihli ve 25970 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Hazine Alacaklarının Yönetimi, Takip ve Tahsiline Dair Yönetmelik hükümlerine göre gerçekleştirilir.
Hesabın işleyişi
MADDE 76- (1) Takipteki kurum alacakları hesabına ilişkin borç ve alacak kayıtları aşağıdaki gibidir:
- a) Borç
1) Dönen varlıklar ana hesap grubu içindeki kurum alacaklarından vadesinde tahsil edilemeyen tutarlar ile bunlara ilişkin işlemiş faiz geliri alacakları toplamı bu hesaba borç; anaparaya eklenmemiş olan işlemiş faiz alacağı ilgisine göre 181-Gelir Tahakkukları Hesabı veya 600-Gelirler Hesabına, kalanı ilgisine göre 130-Dış Borcun İkrazından Doğan Alacaklar Hesabı, 131-Para Piyasası Nakit İşlemleri Alacakları Hesabı, 132-Kurumca Verilen Borçlardan Alacaklar Hesabı veya 139-Diğer Kurum Alacakları Hesabına alacak kaydedilir.
2) Duran varlıklar ana hesap grubu içindeki kurum alacaklarından çeşitli nedenlerle muaccel hale gelen tutarlar ile bunlara ilişkin işlemiş faiz geliri alacakları toplamı bu hesaba borç; anaparaya eklenmemiş olan işlemiş faiz alacağı ilgisine göre 181-Gelir Tahakkukları Hesabı veya 281-Gelir Tahakkukları Hesabı ya da 600-Gelirler Hesabına, kalanı ilgisine göre 230-Dış Borcun İkrazından Doğan Alacaklar Hesabı veya 232-Kurumca Verilen Borçlardan Alacaklar Hesabı ya da 239-Diğer Kurum Alacakları Hesabına alacak kaydedilir.
3) Takipteki kurum alacakları hesabında yer alan tutarlarla ilgili olarak yıl sonlarında veya tahsilat durumunda tahsil tarihinde hesap edilen işlemiş faiz tutarı bu hesaba borç, 600-Gelirler Hesabına alacak kaydedilir.
4) Takipteki kurum alacakları hesabında kayıtlı döviz cinsi ve dövize endeksli tutarların, ay sonlarında Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası döviz satış kuru üzerinden değerlemesi sonucunda oluşan kur artışı farkları bu hesaba borç, 600-Gelirler Hesabına alacak kaydedilir.
- b) Alacak
1) Takipteki kurum alacakları hesabında kayıtlı olan ve tahsilinde anaparası bütçe ile ilişkilendirilmeyen tutarlardan tahsil edilenlerin anapara ve faiz tutarı bu hesaba alacak; tamamı 102-Banka Hesabı veya 105-Döviz Hesabı ya da ilgili diğer hesaplara borç kaydedilir. Faiz tutarı aynı zamanda 800-Bütçe Gelirleri Hesabına alacak, 805-Gelir Yansıtma Hesabına borç kaydedilir.
2) Takipteki kurum alacakları hesabında kayıtlı olan ve tahsilinde anapara ve faiz toplamı bütçeye gelir kaydedilmesi gereken tutarlardan tahsil edilenler bir taraftan bu hesaba alacak, 102-Banka Hesabı veya 105-Döviz Hesabı ya da ilgili diğer hesaplara borç; diğer taraftan 800-Bütçe Gelirleri Hesabına alacak, 805-Gelir Yansıtma Hesabına borç kaydedilir.
3) Takipteki kurum alacakları hesabında kayıtlı dış borcun ikrazından doğan alacaklar veya diğer kurum alacaklarından, kanunların verdiği yetkiye dayanılarak faaliyet dönemini aşan bir süreyle ertelenenlerin anaparası ile işlemiş faiz alacağı bu hesaba alacak, tamamı ilgisine göre 230-Dış Borcun İkrazından Doğan Alacaklar Hesabı veya 239-Diğer Kurum Alacakları Hesabına borç kaydedilir.
4) Takipteki kurum alacakları hesabında kayıtlı kurumca verilen borçlardan alacaklardan bütçedeki ödeneğine dayanılarak verilmiş olanların, kanunların verdiği yetkiye dayanılarak faaliyet dönemini aşan bir süreyle ertelenmesi hâlinde, anapara tutarı ile işlemiş faiz tutarı toplamı bu hesaba alacak, 232-Kurumca Verilen Borçlardan Alacaklar Hesabına borç kaydedilir. Ayrıca, ödeneği temin edildiğinde söz konusu faiz tutarı 835-Gider Yansıtma Hesabına alacak, 830-Bütçe Giderleri Hesabına borç kaydedilir.
5) Takipteki kurum alacakları hesabında kayıtlı alacaklardan ikrazen özel tertip iç borçlanma senedi karşılığı olanların, kanunların verdiği yetkiye dayanılarak faaliyet dönemini aşan bir süreyle ertelenmesi hâlinde, anapara tutarı ile işlemiş faiz tutarı toplamı bu hesaba alacak, 232-Kurumca Verilen Borçlardan Alacaklar Hesabına borç kaydedilir.
6) Takipteki kurum alacakları hesabında kayıtlı tutarlardan kanunların verdiği yetkiye dayanılarak bütçe hesapları ile ilişkilendirilmek suretiyle silinenler bir taraftan bu hesaba alacak, 630-Giderler Hesabına borç; diğer taraftan, 835-Gider Yansıtma Hesabına alacak 830-Bütçe Giderleri Hesabına borç kaydedilir.
7) Takipteki kurum alacakları hesabında kayıtlı tutarlardan kanunların verdiği yetkiye dayanılarak bütçe hesapları ile ilişkilendirilmeksizin silinenler bu hesaba alacak, 630-Giderler Hesabına borç kaydedilir.
8) Takipteki kurum alacakları hesabında kayıtlı döviz cinsi ve dövize endeksli tutarların, ay sonlarında Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası döviz satış kuru üzerinden değerlemesi sonucunda oluşan kur azalışı farkları bu hesaba alacak, 630-Giderler Hesabına borç kaydedilir.