Kamunun Finans Haberleri Merkezi
Kamunun Finans Haberleri Merkezi
admin
Memurlar esnaf ve tacir olabilir mi ?
1- GİRİŞ
657 sayılı Devlet Memurları Kanunu (DMK)’ nın 4/ A maddesinde memur; ” Mevcut kuruluş biçimine bakılmaksızın, devlet ve diğer kamu tüzel kişiliklerince genel idare esaslarına göre yürütülen asli ve sürekli kamu hizmetlerini ifa ile görevlendirilenler, bu Kanun’un uygulanmasında memur sayılır.” şeklinde tanımlanmıştır. Bu Kanun’ a göre bir kimsenin memur sayılabilmesi için;
– Devlet Memurları Kanununun 1. maddesinde sayılan kurum ve kuruluşlardan aylık almak,
– Asli ve sürekli olarak kamu görevi yapmak,
– Atama ve idari hiyerarşi içinde göreve getirilmiş olmak, koşullarını taşıması gerekmektedir.
Abdullah Ekinci
Mali Müşavir
Devlet Memurları Kanunu kapsamına giren memurlar, Kanun’ un 1. maddesinde şöyle belirtilmiştir:
– Genel bütçeli kurumlarda çalışan memurların bir kısmı,
– Katma bütçeli kurumlarda çalışan memurların bir kısmı,
– İl özel idareleri ve belediyelerde, buraların kurdukları birliklerde çalışan memurlar,
– 657 sayılı Kanun’ a tabi kurumlara bağlı döner sermayeli kuruluşlarda çalışan memurlar;
– Kefalet sandıklarında çalışan memurlar,
– Beden terbiyesi bölge müdürlükleri bütçesinden aylık alan memurlar,
Devlet memurlarının yükümlülükleri, ödev ve sorumlulukları, genel hakları, yasaklar mezkur kanunun 6-31 maddeleri arasında düzenlenmiştir.
Devlet Memurları Kanunu nun ” Ticaret ve Diğer Kazanç Getiri Faaliyetlerde Bulunma Yasağı” başlıklı 28. maddesinin genel bir değerlendirmesi yazımızın konusunu oluşturmaktadır.
2- 657 SAYILI DEVLET MEMURLARI KANUNUNDAKİ YASAL DÜZENLEMELER
657 sayılı Devlet Memurları Kanunu nun ticaret ve diğer kazanç getirici faaliyetlerde bulunma yasağı başlıklı 28 maddesinde memurların Türk Ticaret Kanunu ‘na göre Tacir veya Esnaf sayılmalarını gerektirecek bir faaliyette bulunamayacakları, ticaret ve sanayii müesseselerinde görev alamayacakları, ticari mümessil veya ticari vekil veya kollektif şirketlerde ortak veya komandit şirkete komandite ortak olamayacakları hüküm altına alınmıştır. Maddenin devamında memurların üyesi oldukları yapı, kalkınma ve tüketim kooperatıfleri ile kanunla kurulmuş yardım sandıklarının yönetim ve denetim kurulları üyelikleri görevleri ve özel kanunlarda belirtilen görevlerin bu yasaklamanın dışında olduğu belirtilmiştir.
3- 6762 SAYILI TÜRK TİCARET KANUNUNUNDAKİ YASAL DÜZENLEMELER
Türk Ticaret Kanunu ‘nun 14. maddesine göre tacir, bir ticari işletmeyi kısman dahi olsa kendi adına işleten kimsedir. Ticarethane, fabrika ve ticari şekilde işletilen diğer müesseseler ise Türk Ticaret Kanunu ‘a göre ticari işletme sayılır ( TTK md. 11 )..
Türk Ticaret Kanunu ‘nun 17. maddesine göre esnaf ise, ister gezici ister bir dükkanda veya sokağın muayyen yerlerinde sabit bulunsunlar, iktisadi faaliyetlerini nakdi sermayeden ziyade bedeni çalışmasına dayanan, kazancı ancak geçimine yetecek derecede olan sanat ve ticaret erbabı, olarak tanımlanmıştır.
Bu çerçevede devlet memurlarının tacir ve esnaf sıfatını kazanmalarını gerektirecek ( Kanun’ un özel düzenlemelere ilişkin hükümleri saklı kalmak kaydıyla) ticaret veya kazanç getirici faaliyetlerde bulunmaları Kanun’ un amir hükmü gereği yasaktır.
657 sayılı Türk Ticaret Kanunu nun 28. maddesi gereği devlet memurlarının ticaret ve sanayi müesseselerinde görev almaları, ticari mümessil veya ticari vekil veya kollektif şirketlerde ortak veya komandit şirketlerde komandite ortak olmaları yasak kapsamında olduğunda tereddüt yoktur. Münazaraya açık kısım Anonim Şirket ve Limited Şirket ortak olup olmayacağı noktasında kilitlenmektedir.
4- DEVLET MEMURLARI ANONİM VE LİMİTED ŞİRKETLERDE ORTAK VE YÖNETİM KURULUNDA OLABİLİRLER Mİ ?
4-1 Anonim Şirketlerde Ortak ve Yönetim Kurulunda Olabilirler mi ?
Anonim Şirket beş veya daha fazla gerçek veya tüzel kişi tarafından iktisadi amaçla kurulan, muayyen sermayesi bulunan, borçlarından dolayı yalnız mameleki ile mesul olan ticaret şirketleridir. Şirketin üçüncü şahıslara karşı mesuliyeti şirket mameleki ile sınırlandırılmış olup, alacaklılar şirket mal varlığından alacaklının elde edemezlerse ayrıca ortakların mallarına müracaat edemezler. Ortakların mesuliyeti taahhüt ettikleri sermayeyi ödemekle sona erer. Türk Ticaret Kanunu’ nun 317. maddesi uyarınca AŞ, idare meclisi(Yönetim Kurulu) tarafından idare ve temsil olunur. Buna göre Anonim Şirketlerin Kanuni temsilcisi, yönetim kuruludur. Temel prensip olmakla birlikte Türk Ticaret Kanunu’ nun 319. maddesinde yönetim kuruluna ait olan şirketi idare ve temsil yetkisinin; esas sözleşme ile yönetim kurulu üyelerinin en az biri veya birden fazlasına veya esas sözleşme ile genel kurula veya yönetim kuruluna verilecek yetki ile yönetim kurulu üyesi olmaları şartıyla murahhas üyeler veya şirkette pay sahibi olmasalar bile sorumlu müdürlere devredilebileceği belirtilmiştir. Buna göre temsil ve idare yetkisi murahhas üyelere veya pay sahibi olmayan müdürlere bırakılmış ise yönetim kurulu üyeleri kanuni temsilci sıfatını taşımaktadır.
Bu açıklamalar paralelinde Anonim Şirketlerde devlet memurunun Anonim şirketlerde ortak olmalarında herhangi bir yasal sıkıntı olmayıp, kanuni temsilci olamazlar. 657 sayılı Kanun’ un 28. maddesinde yer alan ” ticaret ve sanayi müesseslerinde görev alamazlar” hükmü gereği memurlar yönetim kurulu ile beraber denetim kurulanda da görev alamazlar.
Bu doğrultuda Danıştay, verdiği bir kararda (1) üniversite öğretim üyelerinin kurucu ortak sıfatıyla Anonim Şirkette ortak olmalarını 657 sayılı Kanun’ un 28. maddesinde belirtilen yasak faaliyet kapsamında sayılamayacağı belirtilmiştir.
Danıştay 1. Dairesi bu kararında, TTK’ nın 278. maddesinde tanımlanan kurucu üye sıfatının 657 sayılı DMK’ nın 28. maddesinde öngörülen memuriyete engel faaliyetlerden sayılamayacağı, ancak anılan kişilerin anonim şirketin yönetimini üstlenmeleri halinde; ticaret ve sanayi müesselerinde görev alamayacakları, idare meclisi üyeliği gibi yöneticilik görevini yapamayacakların, zira bu görevlerin yasak kapsamında olduğunu belirtmiştir.
aynı doğrultuda Devlet Personel Başkanlığı ( DPB ) da 16.09.1994 tarihli yazısıyla memurların AŞ’ de yönetim kurulu üyesi, denetçi veya her ne şekilde olursa olsun şirket personeli olarak görev almalarının yasak kapsamında sayılmakla birlikte, AŞ’ de pay sahibi olmalarına ilişkin herhangi bir yasağın bulunmadığını belirtmektedir..
4-2 Devlet Memurları Limited Şirketlerde Ortak Ve Müdür Olabilirler mi ?
Limited Şirketler ise özellikleri bakımından hem AŞ’ lere hem de kollektif şirketlere benzemektedirler. Limited şirket, iki veya daha fazla ( en az 2 – en çok 50 ortak ) gerçek veya tüzel kişi tarafından bir ticaret unvanı altında iktisadi maksat ve konular için kurulan, ortakların mesuliyeti koymayı taahhüt ettikleri sermaye ile sınırlı ve esas sermayesi muayyen olan şirkettir.
Limited şirketler esas itibariyle ortaklar tarafından idare ve temsil edilirler. Türk Ticaret Kanunu’ nun 540. maddesinde, aksi kararlaştırılmış olmadıkça, ortakların hep birlikte müdür sıfatıyla şirket işlerini idare ve şirketi temsile yetkili oldukları hüküm altına alınmıştır. Maddenin devamında bütün ortaklarca birlikte temsil ve idarenin pratik olmadığından şirket mukavelesinde veya ortaklar genel kurul kararıyla idare ve temsil yetkisinin ortaklardan biri veya birkaçına bırakılabileceği, 541. maddesinde de idare ve temsil yetkisinin ortak olmayan kimselere de yani dışarıdan seçilmiş müdürlere de bırakılabileceği düzenlenmiştir.
Limited şirketlerde ortakların mesuliyeti taahhüt ettikleri sermaye ile sınırlanmıştır. Ortak, sermaye borcunu tamamen ödemiş ise mesuliyeti sona erecektir ( TTK 532). Bu çerçevede devlet memurlarının Limited şirketler kanuni temsilci sıfatını haiz olmaksızın ortak olmalarına yasal bir engel yoktur. www.muhasebenet.net
5- SONUÇ
657 sayılı DMK’ nın 28. maddesiyle getirilen ticaret ve diğer kazanç getirici faaliyetlerde bulunma yasağı, Kanun’ un genel gerekçesinde belirtildiği üzere yerleşmiş içtihatlar ve teamüllerle düzenlenmiş olup, Devlet Memurlarının anonim ve limitet şirketlerde ortak olmalarında yasal bir sıkıntı bulunmayıp, anonim şirketlerde yönetim Kurulunda , limitet şirketlerde de müdür olamazlar. 657 sayılı devlet memurları kanunu 28 maddesine muhalif uygulamalar yapan kişiler hakkında ilgili kanunu 125 maddesine göre uygulama yapılmaktadır.
Abdullah Ekinci
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
kaynak:muhasebenet.net
adminÖzеlliklе kalkınmada öncеlikli bölgеlеrdе еn büyük sorun işsizliktir. Bu bağlamda bu bölgеlеrdе istihdamı artırıcı tеşviklеr gеtirilmеyе çalışılıyor. 29/1/2004 tarihli vе 5084 sayılı Yatırımların vе İstihdamın Tеşviki ilе Bazı Kanunlarda Dеğişiklik…
adminİstifa eden memurlar sözleşmeli olarak çalışacakları zaman bekleme süresine tabi olmadıkları Kategori Sözleşmeli/399 Kanun / Madde(ler) 657 / 92, 94 Tarih 11/05/2011 Kaynak 32 sayılı bülten 78. sayfa Özet Polis…
