Değerli okuyucularımız…
Özellikle pandemi döneminde birçoklarımız ekmeklerini evde yapmaya başladı…
Bu nedenle ekmek yapmayı bilmeyenler bile ekmek yapması öğrenmek için araştırmalara başladı….
Ekmek yapmak için yoğun çaba sarfeden insanlar için birincil ihtiyaç maddesi tabiki un ve mayadır….
Öyle zamanlar olduğu marketlerde hazır (instant) maya kalmadı….
Peki maya nedir? ekmek yapımında mayanın önemi nedir…
Kendimiz evde maya yapabilirmiyiz?
Hazır maya mı yaş maya mı daha iyi…türm bu soruları sizler için cevaplandırmaya çalışacağız….
Maya Nedir?
Maya tek hücreli bir mikroorganizmadır. Doğada genellikle şeker olan ortamlarda yaygın olarak bulunur. Bir tür mantar olan mayanın pek çok çeşidi vardır.
Canlı bir organizma olan maya; sirke, turşu gibi gıdalarda, ekmek, pişi, çörek ve çeşitli hamur işlerinde fermantasyonu sağlayan esas unsurdur.
Fermantasyon sırasında meydana gelen karbondioksit, hamur içerisinde birikerek kabarmayı sağlar, bu sırada kendiliğinden meydana gelen diğer unsurlar da pastanecilik veya fırıncılık ürünlerinde iştah açıcı bir görüntü, kendine özgü bir lezzet ve koku kazandırır.
Maya Nedir
Maya Nedir? Türkiye’de Maya Üretimi ve Tarihi
Hepimiz onu kullanıyoruz, ama içeriğinde ne var gerçekten biliyor muyuz? Günlük olarak tükettiğimiz bir çok şeyin içerisinde maya yer alıyor fakat “Maya Nedir” sorusuna doğru bir cevap verebilir miyiz? Gelin, doğanın bu mucizesine biraz daha yakından bakalım ve “Maya Nedir” sorusuna yanıt arayalım.
Maya nedir sorusu akıllara sık sık gelen bir sorudur. Bunun nedeni mayanın gıda endüstrisinde kullanılması, yaptığımız veya yediğimiz pek çok üründe yer almasıdır.
Maya, özünde doğada bulunan bir mikroorganizmadır.
Tek bir cümle ile maya nedir sorusunun cevabı işte bu! Mikroorganizma denildiği zaman, zihinde kimi zaman zararlı bir canlı canlanıyor ancak sanılanın aksine bütün mikroorganizmalar zararlı değildir. Kimileri pek çok açıdan yararlıdır. Mayanın metabolizma özellikleri, onu diğer mikroorganizmalardan ayırır ve gıda üretiminde kullanılabilir hale getirir. Maya, gözle görülemeyecek kadar küçük, tek hücreli bir canlıdır. Uygun koşullar sağlandığı zaman, tomurcuklanarak çoğalır ve gelişir.
Tahıllarla üretilen fırınlanmış ve paketlenmiş ürünlerde kullanılır. Ekmek, kek, poğaça, kurabiye, simit, pizza hamuru, hazır bisküviler ve krakerler maya içerir. Ancak mayanın kullanım alanı bunlarla sınırlı değildir. Yemekleri tatlandırmak için kullanılan soya sosu, sirke, salata sosları, turşu çeşitleri, ketçap ve hardalda da maya vardır. Bunun yanı sıra içeceklerin içeriğinde de mayaya sık sık rastlanılır. Mayanın doğal olarak rastlandığı kimi süt ürünleri de vardır. Yoğurt, kefir ve olgunlaşmamış bazı peynir çeşitleri örnek olarak gösterilebilir.
Mayanın Besin Değerleri
Maya sadece ekmeği kabartmak için kullanılmaz, aynı zamanda içerisinde yer alan protein, çeşitli vitaminler ve mineraller ile sağlıklı bir besin kaynağıdır. Maya, probiyotik olarak hem insan hem de hayvan beslenmesinde yaygın olarak kullanılmaktadır.
Aşağıda yer alan tabloda maya içerisinde yer alan bileşenler incelenmektedir.
Türkiye’de Maya Üretimi ve Tarihi
Zengin bir içeriğe sahip olan Türk mutfağında, mayalı yiyeceklerin yeri büyüktür. Hem yiyecek hem içecek çeşitlerinde, hem de soslarda tarih boyunca mayadan faydalanılmıştır. Ülkemizde 1950’li yıllardan beri fenni(endüstriyel) maya üretimi gerçekleştirilmektedir. Maya üretimi ülkemizde yavaş başlamıştır ancak sağlam adımlarla ilerlemiştir. 1960’lardan itibaren maya üretimi konusunda büyük bir atılım yaşanmıştır. 1970’lere kadar çeşitli aksaklıklardan dolayı sekteye uğrayan maya üretimi, Kocaeli ilindeki Köseköy bölgesinde ilk Pakmaya fabrikasının kurulması ile yeniden ilerlemeye başlamıştır. Türkiye bugün maya üretiminde 65 yılı aşkın tecrübesi ile dünyanın önde gelen ülkeleri arasındadır. 1950’lerde yıllık 15 ton ile başlayan üretim rakamları yıllık 400.000 ton’lara ulaşmıştır.
Günümüzde Türkiye maya üretiminin yaklaşık %75’lik gibi önemli bir kısmını dış pazarlara ihraç etmektedir. Bu şekilde gelişen maya endüstrisi dünya ile yarışır hale gelmiştir.
MAYANIN TARİHÇESİ
Maya nedir
Maya, insanlık tarihi boyunca kuşkusuz en önemli mikroorganizmalardan biridir: Eski Mısırlıların ekmek yapmak için maya kullanmaları MÖ 4.000 yıllarına kadar uzanır.
Mason adındaki bir İngiliz’in 1792 yılında ilk yaş mayayı hazırladığı ifade edilir. Bunun yanı sıra, ilk yaş mayanın 1781 yılında Hollanda’da üretildiğine ilişkin bazı kanıtlar da vardır. Fakat bilinen gerçek, sürecin esasta Louis Pasteur’ün “fermentasyona yaşayan bir mikro-organizmanın neden olduğunu keşfetmesiyle” başladığıdır (1859). Bu keşif, mayanın ticari olarak üretilmesinin de önünü açar. Kayıtlara göre ilk ticari maya paketlenerek 1868 yılında piyasaya çıkmıştır.
Aktif kuru maya savaşın şartları nedeniyle İkinci Dünya Savaşı yıllarında geliştirilmiştir. Instant mayanın ise çok daha sonra, 1970’lerde geliştirildiğini görüyoruz.
Hamur mayası ne işe yarar?
Maya hücresinin temel işlevi, başlıca gıdamız olan ekmeğin ve hamurla yapılan pasta, çörek türündeki yiyeceklerin daha pişkin, kabarık ve lezzetli olmasını sağlamaktır.
Ekmek yapımında ne kadar maya kullanmalıyım?
Kullanılan unun %5-6’sı kadar yaş maya veya %2-3’ü kadar kuru maya yeterli olacaktır.
Kuru mayayı nasıl kullanmalıyım?
Kullanılacak kuru mayanın 3 katı miktardaki ve 35-40°C’deki su veya sütün içinde mayanın ağırlığının yarısı kadar şeker ilave edilir ve kuru maya bu sıvının içinde karıştırılarak eritilir.
Kuru maya yerine yaş maya kullanabilir miyim?
Kuru maya ile yapılan hamur ile yaş maya ile yapılan hamur arasında çok az fark vardır:
Verilen tariflerdeki kuru maya miktarının iki katı yaş maya kullanmak gerekir.
Yaş maya direkt olarak veya ılık su ile çözülerek una katılır.
Mayalı hamurum neden kabarmıyor?
Kullanılan mayanın son kullanma tarihinin geçmiş olması,
Açılan maya paketinin uzun süre bekletilmiş olması,
Hamurun yetersiz bir şekilde yoğurulmuş olması,
Yoğurma işleminde mayanın tamamen çözünmemiş olması,
Mayalı hamurun az kabarmasına veya kabarmamasına neden olur.
Kuru Maya kullananlar için püf notası….Hamurum neden iyi mayalanmıyor?
Hamuru mayaladıktan sonra bir tencereye veya bir kaba koyun…kapağını kapatın….hamuru koyduğunuz kaba ışık gelmemesi gerekiyor…
Işık gelirse mayanız iyi tutmaz….
Mayalı hamurunuzu 12 saat ışık görmeden oda sıcaklığında bekletiniz…Gerekirse hamurun bulunduğu kabın kenarlarını sofra bezi tarzı bir örtüyle kapatın….
Oda sıcaklığında bekletmeyi unutmayın…yani ne çok sıcak ne de çok soğuk ortam değil…..
Neden mayalı hamur ile hazırladığım ürünler fırına girmeden veya pişme esnasında çöküyor?
• Hamurun yetersiz yoğurulması,
• Zayıf nitelikte un kullanılması,
• Aşırı yumuşak hamur hazırlanması,
• Çok sıcak hamur hazırlanması,
• Tepside hamurların uzun süre bekletilmesi,
• Mayalı ürünlerin önceden ısıtılmamış soğuk fırına atılması, Ürünün çökmesine neden olur.
Ekmeğim neden hacim almıyor?
• Kullanılan maya miktarının düşük olması,
• Kullanılan unun düşük kalitede olması,
• Yoğurma işleminin yetersiz olması,
• Hamurun çok soğuk olması,
• Hamurun sert olması,
• Hamurun kabarma süresinin yetersiz olması,
Ekmeğin hacim almasını engeller.
Ekmeğim neden hızlı kabarıyor ve çöküyor?
• Hamurun aşırı yumuşak olması,
• Hamurun çok sıcak olması,
• Hamurun çok sıcak bir ortamda kabarmaya bırakılması,
• Hamurun yetersiz yoğurulması,
• Kullanılan maya miktarının çok yüksek olması,
Hamurun kabardıktan sonra çökmesine neden olur.
Sert suların ekmek üretimine etkileri nelerdir?
Kullanılan unun %5-6’sı kadar yaş maya veya %2-3’ü kadar kuru maya yeterli olacaktır.
INSTANT MAYA NEDİR?
instant ingilizce anlık, çabuk ve kolay hazırlanabilen anlamına gelmektedir…
İnstant maya ise çabuk maya anlamına gelir…İnstant mayaya su şeker tuz ve un iilave edildiğinde kısa sürede mayalama işlemi gerçekleşeşir….aslında konu maya hazırlama süreciyle ilgilidir…
Normalda yaş maya hazırlaması belli bir zaman alır ama instant maya da zaten hazırlanmış maya olarak karşımıza çıkar….
İnstant kuru maya, ev kullanımına uygun, yüksek hamur kabartma gücünü uzun süre koruyabilen, ileri bir teknoloji ürünüdür. … Diğer malzemelerle birlikte unun üzerine doğrudan serpilir veya yoğurma başladıktan hemen sonra hamura katılabilir. İnstant kuru maya soğuk su ile direkt temas eder ise aktivite kaybedebilir.
İnstant maya; kuru hamur mayasından çok daha aktif ve toz halinde olan bir maya çeşididir. Bu bakımdan mutfaklarda en fazla kullanımı söz konusu olan maya çeşitleri arasında yerini almaktadır. İnstant maya kullanımın pek çok sebebinin varlığı söz konusudur Bu sebeplerin başında ilk sırayı ise bu maya çeşidinin suda eritmeden de kolaylıkla kullanılabilir özellikte olmasıdır.
İnstant maya, tıpkı yaş mayada olduğu gibi direk malzemeye ilave edebilir bir nitelik barındırmaktadır. Bu anlamda yaş maya kullanımına göre çok daha pratik bir kullanım sağlamaktadır. Bu sebeple mutfaklarda kullanımı yaş mayay göre daha yaygın olmaktadır. İnstant maya kullanılmasının en önemli etkenlerinden bir diğer de raf ömrünün daha uzun olması gelmektedir.
İnstant maya kullanımında en temel unsuru ise eklenmiş olduğu malzemeyi çok kısa sürede kabartmasıdır. Bazı tariflerde hamurun kısa sürede kabarması oldukça büyük önem taşımakta ve fayda sağlamaktadır. Bu gibi önemli sebeplerden dolayı instant maya kullanımı söz konusu olmaktadır.