Kamunun Finans Haberleri Merkezi
Kamunun Finans Haberleri Merkezi
admin
MALİ YILI AŞAN MAAŞ VE ÜCRETLERİN MUHASEBELEŞTİRİLMESİ
GİRİŞ
Bütçe Kanunları dönemsel bir zaman sürecini ifade eder. 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanununun 15’inci maddesinde; Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu, “merkezi yönetim kapsamındaki kamu idarelerinin gelir ve gider tahminlerini gösteren, bunların uygulanmasına ve yürütülmesine yetki ve izin veren kanun” olarak tanımlanmıştır.
Gelir toplama ve harcama yapılması yetkisi, merkezi yönetim kapsamında olan idarelerde olduğı gibi Bütçe Kanunuyla veya mahalli idare veya sosyal güvenlik kurumlarında olduğu gibi yetkili organlarca verilen süreyle sınırlıdır. 2006 yılından itibaren 3 yıllık bütçeler yapılıyor olsa da; gelir toplanması, gider yapılması ve hesap kesilmesi işlemleri yıllar itibariyle yapılmaya devam edilecektir.
Bu çerçevede bütçeyle ilgili olarak Devlet adına yapılan harcamanın “kamu gideri” niteliği kazanması ve muhasebeleştirilmesi özellik arz eden bir durumdur. 5018 sayılı Kanunun 3’üncü maddesinin h fıkrasında; “kamu gideri: Kanunlarına dayanılarak yaptırılan iş, alınan mal ve hizmet bedelleri, sosyal güvenlik katkı payları, iç ve dış borç faizleri, borçlanma genel giderleri, borçlanma araçlarının ıskontolu satışından doğan farklar, ekonomik, mali ve sosyal transferler, verilen bağış ve yardımlar ile diğer giderleri…” şeklinde tanımlanmaktadır.
Yapılan giderin kamu gideri olarak kabul edilmesi için işin yaptırılmış olması, mal veya hizmetin teslim alınmış olması gerekir. Mal veya hizmet alınmadan yapılan ödemeler ise ön ödeme ( avans veya kredi) niteliği taşımaktadır.
Bu kapsamda kamu giderleri arasında sayılan özlük hakları ödemelerinde,
1-Yapılan özlük hakkı ödemesinin “kamu gideri” niteliği kazanmasıyla ilgili olarak maaş ve ücret ödemelerinde “ay” kısıtı,
2-Bütçe kanunuyla öngörülen “yıl” kısıtı,
3-Ayrıca memur ve işçilerin farklı (peşin ve çalışıldıktan sonra ödeme) özlük hakkı ödemeleri de ödenen dönemler itibariyle farklılıklar göstermekte olup istihdam edilen personelin memur veya işçi olmasına göre “maaş ödeme dönem kısıtı”
bulunmaktadır.
Bu bakımdan bir aylık süreyi ve/veya yılı aşan maaş ve ücret ödemeleri ile bunların muhasebeleştilirilmesi işlemleri cari dönem işlemlerine oranla farklılık göstermektedir.
Cari dönem içinde ve cari dönem işlemlerini aşan (15 Aralık-14 Ocak maaşları, ay ortasında yapılan ödemeler) maaş ve ücret ödemelerinin muhasebeleştirilmesi işlemleri aşağıda açıklanmıştır.
A-Devlet Memurları ve Diğer Kamu Görevlilerinin Maaş Ödemeleri:
Muhasebat Genel Müdürlüğünce yayınlanan 6 sıra nolu Genel Tebliğde konuyla ilgili olarak, 28/9/1988 tarihli ve 3472 sayılı Kanunla;
-Devlet memurları ile diğer kamu görevlilerine ilişkin kanunlarda yer alan “aybaşı” ibarelerinin “ayın 15’i” olarak uygulanması, dolayısıyla aylık ve aylıkla birlikte ödenmesi gereken özlük haklarının her ayın 15’inde ödenmesi,
– İlgililere 15 Aralık–14 Ocak dönemleri için yapılacak ödemelerin yarısının ödemenin yapıldığı yıl bütçesine gider kaydolunması, kalanının ise avans hesaplarına alınarak takip eden mali yıl başında bütçeye gider yazılması,
– Kamu kurum ve kuruluşlarında işçi statüsünde çalışanların aylık ücretlerinin ödenmesinde de bahsedilen esaslara göre işlem yapılması,
hükme bağlanmıştır.
Buna göre; aylık ve ücretleri peşin ödenen kamu personeli aylık ve ücret ödemelerinin her ayın 15’inde, aylık ve ücretleri çalışıldıktan sonra ödenen işçilerin aylık ve ücret ödemelerinin ise her ayın 14’ünde yapılması gerekmektedir.
1-Cari Yıl İçerisinde Aybaşı Gelmeden Önce Ödenen Aylık ve Ücretler İle Benzeri Ödemeler :
Yıl içerisinde bayram ve okulların açılması gibi durumlar nedeniyle ücret ve maaşların aybaşından önce ödenmesi kararlaştırılabilir.
Yılı bütçesinden karşılanmak üzere ödeme gününden önce yapılan maaş ve ücret ödemeleri, ilgili olduğu yıl bütçesinden ödenmekle beraber aybaşından önce ödeme yapılacağı için maaş ve ücret için avans hesabının kullanılması gerekir.
Maaş ya da ücret ödenecek ilgili birimin mutemedi adına 161- Personel Avansları hesabına BORÇ, 103-Verilen Çekler ve Gönderme Emirleri Hesabına ALACAK kaydedilir.
Verilen avanslardan harcanan tutarlar, 161- Personel Avansları Hesabına ALACAK, 630-Giderler Hesabına BORÇ kaydedilir. (Yansıtma hesapları ihmal edilmiştir.)
Örnek: Bakanlar Kurulu tarafından okulların erken açılması gerekçe gösterilerek maaşların 1 Eylül 2007 tarihi iytibariyle ödenmesine kara verilmiştir. Bu karar doğrultusunda merkezi yönetim kapsamında yer alan idarelere hizmet veren muhasebe birimleri tarafından Mahalli İdareler Muhasebe Yönetmeliğinin 116’ ıncı maddesine göre aşağıdaki muhasebe kayıtlarını yapacaklardır.
Temel Maaşlar: 11.865,41
Zam ve Tazminatlar 10.070,84
Sosyal Yardımlar 1497,60
Emekli Sandığı Kurum Payı 3183, 83
Emekli Sandığı Kişi Payı 2530,41
İlaç Kesintisi 69,75
Gelir Vergisi 1435,43
Damga Vergisi 131,62
Sendika Kesintisi 40,38
Kefalet Aidatı 8, 86
Ödenecek Net Tutar 19217,42
_______________ __________________
161 PERSONEL AVANS.HES. 19217,42
103 VERİLEN ÇEK.GÖNDERME EMİR 19217,42
_______________ __________________
Ayın 15’ inde maaş ödemesinin mahsubu yapılmıştır.
_______________ __________________
630 GİDERLER HES. 11.685,41
630 GİDERLER HS. 10.070,84
630 GİDERLER HS. 1.497,60
630 GİDERLER HES. 3.183,83
360 ÖDEN.VERGİ VE FONLAR 1435,43
360 ÖDEN.VERGİ VE FONLAR 131,62
361 ÖDEN.SOSYAL GÜV.KES. 3183,83
361 ÖDEN.SOSYAL GÜV.KES. 2.530,41
333 EMANETLER 69,75
333 EMANETLER 40,38
362 FONLAR VE DİĞ.KAM.İDAR.
ADINA YAPILAN TAH. 8,86
161 PERSONEL AVANSLAR 19217,42
_______________ __________________
(yansıtma hesapları ihmal edilmiştir)
Bütçe dönemi açısından 15Aralık-14 Ocak maaşları biri cari dönem (15 Aralık-31 Aralık) diğeri ise gelecek dönem (1 Ocak-14 Ocak) olmak üzere iki ayrı bütçe ve muhasebe dönemini kapsayan işlemden oluşmaktadır.
Konuyla ilgili olarak Muhasebat Genel Müdürlüğünce yayınlanan 6 sıra nolu Genel Tebliğde,
Memurlara ve ücretleri peşin ödenen diğer personele 15 Aralık-14 Ocak dönemi için 15 Aralık tarihinde ödenecek aylık ve ücretler ile bunlarla birlikte aynı bordroda tahakkuk ettirilen diğer özlük haklarına ait bordroların bir nüsha fazla düzenleneceği ifade edilmiştir.
Maaş ödemesine ilişkin tahakkuk müzekkeresi ve verile emrinde (yeni sistemde ödeme emri belgesi); tahakkuk tutarının yarısı (aynı bordro ile tahakkuk ettirilen, 15 Aralık tarihinden önceki dönemlere ait maktu fazla çalışma ücreti gibi hakedişlerin tamamı) ilgili ekonomik kodları itibarıyla gösterilmek suretiyle; 630- Giderler Hesabına, diğer yarısı “Bütçe dışı avans olarak verilen” açıklaması yapılarak 162- Bütçe Dışı Avans ve Krediler Hesabına BORÇ; kanuni kesintiler ilgili hesaplara, ele geçen tutar ise 103- Verilen Çekler ve Gönderme Emirleri Hesabına alacak kaydedilmek suretiyle muhasebeleştirilecektir.
Bütçe Dışı Avans ve Krediler Hesabına borç kaydedilerek ertesi yıla devredilen tutarlar; ilgili tahakkuk dairesinde bekletilen bordrolar eklenmek suretiyle Ocak ayı başında saymanlıklara gönderilecek Tahakkuk Müzekkeresi ve Verile Emrinde (ödeme emri belgesi), 630- Giderler Hesabına BORÇ, 162- Bütçe Dışı Avans ve Krediler Hesabına ALACAK kaydedilerek mahsup edilecektir.
Örnek: X Belediyesine ait, 15 Aralık memur maaş bordrosu aşağıdadır.
Temel Maaşlar: 11.865,41
Zam ve Tazminatlar 10.070,84
Sosyal Yardımlar 1497,60
Emekli Sandığı Kurum Payı 3183, 83
Emekli Sandığı Kişi Payı 2530,41
İlaç Kesintisi 69,75
Gelir Vergisi 1435,43
Damga Vergisi 131,62
Sendika Kesintisi 40,38
Kefalet Aidatı 8, 86
Ödenecek Net Tutar 19217,42
__________________ ________________
630 GİDERLER 5.932,71
630 GİDERLER 5035,42
630 GİDERLER 748,80
630 GİDERLER 1591,92
162 BÜTÇ.DIŞ.AVANS.KRE 13308,85
360 ÖDEN.VERG.FON 1435,43
360 ÖDEN.VERG.FON 131,62
361ÖDEN.SOS.GÜV.KES. 3183,83
361 ÖDEN.SOS.GÜV.KES. 2530,41
333 EMANETLER 69,75
333 EMANETLER 40,38
362 FON.DİĞER.KAMU İDAR.
ADINA YAP.TAHS. 8,86
103 VER.ÇEKL.GÖNDER.EMİR 19217,42
_________________ ___________________
Takip eden mali yılın başında Bütçe Dışı Avanslar Hesabında kayıtlı tutarlar, gider ve bütçe giderleri hesabına aktarılması gerekir.
________________ ___________________
630 GİDERLER 5.932,71
630 GİDERLER 5035,42
630 GİDERLER 748,80
630 GİDERLER 1591,92
162 BÜTÇE DIŞI AVANS.KREDİ 13308,84
_________________ _____________________
657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 165 inci maddesi uyarınca, bir göreve açıktan atananların ilk aylıkları, başladıkları günden itibaren gün hesabıyla ay sonunda ödeneceğinden, 15 Aralık veya bu tarihten sonra göreve başlayan personelin 31 Aralık (dahil) tarihi itibarıyla gün hesabı ile hesaplanacak aylıklarına ilişkin tahakkuk tutarı 630- Giderler Hesabına borç; kesintiler ilgili hesaplara, ele geçecek net tutar ise 320- Bütçe Emanetleri Hesabına alacak kaydı suretiyle muhasebeleştirilecek ve Bütçe Emanetleri Hesabında ertesi yıla devredilen tutar, yeni yıl bütçesinden tahakkuk ettirilecek, 1-14 Ocak dönemine ait aylığı ile birlikte 14 Ocak tarihinde ödenecektir.
Bilindiği üzere işçiler ücretlerini çalıştıktan sonra almaktadırlar. İşçilere ödenen 14 Aralık ücretleri işçilerin geçmiş aya ait (Kasım) hakedişlerini kapsamaktadır. Aralık ayına ait hakediş (15 Aralık-14 Ocak) ise takip eden yılın Ocak ayının 14’ ünde ödenmektedir.
İşçiler ile aylık ve ücretleri çalışıldıktan sonra ödenen diğer personelin ücretlerinin ve hakedişlerinin 15-31 Aralık dönemine ait kısmı, hizmetin yapıldığı yıl bütçesine gider yazılacağından bu döneme ait ücretler; düzenlenecek bordro ve tahakkuk müzekkeresi ve verile emri (ödeme emri belgesi ) ile 630- Giderler Hesabına BORÇ, kesintiler ilgili hesaplara, ele geçecek net tutar ise 320- Bütçe Emanetleri Hesabına ALACAK kaydedilmek suretiyle muhasebeleştirilecek ancak, alacaklılarına herhangi bir ödeme yapılmayacaktır. 1-14 Ocak dönemine ait ücretler ayrı bordro ve verile emri düzenlenerek hizmetin yapıldığı yıl bütçesinden tahakkuk ettirilecek, tahakkuk tutarı 630- Giderleri Hesabına borç, kesintiler ilgili hesaplara, ele geçecek net tutar ise 103- Verilen Çekler ve Gönderme Emirleri Hesabına ALACAK kaydedilmek suretiyle muhasebeleştirilerek, Bütçe Emanetleri Hesabında ertesi yıla devredilen tutarla birlikte, 14 Ocak tarihinde ödenecektir.
____________________ __________________
630 GİDERLER HS. (sürekli işçi ücretleri) 1.494
630 GİDERLER HS. (sosyal haklar) 261,7
630 GİDERLER (SSK DEV.ÖDEN) 291,3
630 GİDERLER (İŞSZ.SİGORT) 29,9
360 ÖDEN.VERG.FON 205,5
360 ÖDEN.VER.FON 10,5
361 ÖDEN.SOS.GÜV.KES. 209,1
361 ÖDEN.SOS.GÜV.KES. 259,3
362 FON DİĞ.KAM.İD.ADI.YAP.
TAH. 44,9
333 EMANETLER (sendika aidatı) 39,9
333 EMANETLER (emanetler) 50
320 BÜTÇE EMANETLERİ 1225,8
_____________________ ___________________
Takip eden yıl, ayın 14’ ünde hesaplanan 1-14 Ocak ücretiyle birlikte,
_____________________ ___________________
320 BÜTÇE EMANETLERİ XXX
630 GİDERLER XXX
103 VER.ÇEK.GÖN.EMİRLERİ XXX
…..
….
____________________ ___________________
Kaydı yapılarak muhasebeleştirilir.
Çeşitli nedenlerle (örneğin Jandarma avanslarında olduğu gibi) özlük hakları bir aylık süreyi aşabilecek şekilde de ödenebilmektedir.
Jandarma avansları veya benzeri bir durumun ortaya çıkması halinde; cari yıl bütçesi kapsamında gider yazılabilecek kısım cari yılı ilgilendiren kısım olup, (Örneğin Ekim Şubat arası görevlendirilenlere verilen üç aylık avans ödemelerinde olduğu gibi iki aylık cari yıl bütçesinden bir aylık da ertesi yıl bütçesinden ödenme durumu olabilir) alınan diğer kısım avans hesabı kullanılmak suretiyle ilgililere ödenebilecektir.
Bir aylık süreyi aşan özlük haklarından örneğin Aralık-Mart dönemine ait aylığın ödenmesi amacıyla avans verilmesi işleminde cari yıl ile ilgili olan kısım 161 Personel Avansları Hs.’ na BORÇ, gelecek yıl ile ilgili olan kısım ise 162 Bütçe Dışı Avanslar Hs.’ na BORÇ, ödenecek tutar 103 Verilen Çekler ve Gönderme Emirleri Hesabına ALACAK kaydedilir.
Verilen avansın cari yıl bütçesi ile ilgili olan kısmına ilişkin olarak maaşın asıl ödeme geldiğinde (cari yıldaki kısım) muhasebe birimince mahsubunun sağlandığında, 630 Giderler Hesabına BORÇ, 161 Personel Avansları Hesbına ALACAK kaydedilerek avans kapatılır.
Avansın takip bütçeleştirme durumu takip eden seneye sarkan kısmı, ertesi yıla 162 Bütçe Dışı Avans ve Krediler hesabına devreden tutarın yeni yılda bütçe dışı avans ve kredi niteliği kalmayacağından düzenlenecek bir muhasebe fişiyle 161 Personel Avansları Hs. BORÇLU, 162 Bütçe dışı Avans ve Krediler Hs. ALACAK yazılmak suretiyle 161 Personel Avansları Hs. na aktarılması sağlanır.
Takip eden yılda maaş ödeme dönemleri geldikçe muhasebe birimince yukarıda belirtildiği şekilde gider kayıt işlemi yapılarak 161 Personel Avansları Hesabı da kapatılır.
Bütçe kanunu kapsamında yapılan harcamaların muhasebeleştirilmesi işlemlerinde bütçe yılı, harcamanın yapılacağı tarih ve bütçe açısından yapılan ödemenin bütçe gideri niteliği kazanması özlük hakkı ödemelerinin muhasebeleştirilmesi işlemlerinde farklılıklar yaratabilmektedir.
Muhasebe birimlerinin özlük haklarının ödenmesinde aylık ve yıllık dönem ayırıcı işlemlere ve ödemenin peşin veya çalışıldıktan sonra ödenmesi durumlarına dikkat ederek muhasebe işlemlerini yapmaları gerekmektedir.
Bu kapsamda,
-Aynı bütçe yılı içerinde olmakla beraber birden fazla ayın özlük hakkı ödemesinde ve ay orasında yapılacak ödemelerde, hak edilen ayın ödemesinin gider olarak muhasebeleştirilmesi, diğer ayların ise 161 Personel Avansları Hs.’ dan karşılanması,
-Yıl sonunda özlük hakları peşin ödenen personelin, gelecek bütçe dönemine sarkan kısımlarının 162 Bütçe Dışı Avanslar Hesabı kullanılmak suretiyle ödenmesi,
-Çalışıldıktan sonra ödenen işçi ücretlerinde cari yıl içinde kalan kısmı 320- Bütçe Emanetleri Hesabına alınması, fakat, ilgilisine ödenmeyip, gelecek dönemle ilgili olan kısmın ödenmesi gerektiği dönemde kalan kısımla beraber ödenmesi
Gerekmektedir..
adminBirliklerin Birbirlerinden ve Sağlık Hizmeti Sunan Diğer İdarelerden «Teşhis ve Tedaviye Yönelik» Yapacakları Mal ve Hizmet Alımları Teşhis ve Tedaviye Yönelik Sağlık Hizmeti Sunan İdarelerin Birbirinden Yapacakları Mal ve Hizmet…
adminMAL DEĞİŞİM SÖZLEŞMELERİNDE KDV MATRAHI I-GİRİŞ: Bilindiği üzere Katma Değer Vergisi (KDV) bir işletmede yaratılan katma değeri esas alan dolaylı bir vergilendirme sistemidir. Temel olarak KDV mal ve hizmet tedavülü…
