|
TOPLANTIYA KATILAN ÜYELER:
Başkan: Mahmut GÜRSES
Üyeler: II. Başkan Kazım ÖZKAN, Ali Kemal AKKOÇ, Ahmet ÖZBAKIR, Hasan KOCAGÖZ, Mehmet AKSOY
BAŞVURU SAHİBİ:
Bozankaya Otom. Mak. İm.İth. ve İhr. A.Ş.
VEKİLİ:
Av.Duygu Kılıç ÇAYLI
Dumlupınar Bulvarı Mustafa Kemal Mah. 2079 Sokak Via Green İş Merkezi No:2B/11 Kat:3 Çankaya/ANKARA
İHALEYİ YAPAN İDARE:
İzmir Büyükşehir Belediyesi Eshot Genel Müdürlüğü Mal Alım İhaleleri Şube Müdürlüğü,
İnönü Mah. Gazeteci Yazar İsmail Sivri Bulvarı No:500 35380 Buca/İZMİR
BAŞVURUYA KONU İHALE:
2015/85071İhale Kayıt Numaralı “Elektrikli Otobüs, Tam Şarj Ünitesi Ve Ara Şarj Ünitesi Satın Alınması” İhalesi
KURUM TARAFINDAN YAPILAN İNCELEME:
İzmir Büyükşehir Belediyesi Eshot Genel Müdürlüğü Mal Alım İhaleleri Şube Müdürlüğü tarafından 12.08.2015 tarihinde açık ihale usulü ile gerçekleştirilen “Elektrikli Otobüs, Tam Şarj Ünitesi ve Ara Şarj Ünitesi Satın Alınması” ihalesine ilişkin olarak Bozankaya Otom. Mak. İm.İth. ve İhr. A.Ş.’nin 06.08.2015 tarihinde yaptığı şikâyet başvurusunun, idarenin 07.08.2015 tarihli yazısı ile reddi üzerine, başvuru sahibince 17.08.2015 tarih ve 70376 sayı ile Kurum kayıtlarına alınan 17.08.2015 tarihli dilekçe ile itirazen şikâyet başvurusunda bulunulmuştur.
Başvuruya ilişkin olarak 2015/2122 sayılı itirazen şikâyet dosyası kapsamında yapılan inceleme neticesinde esas inceleme raporu tanzim edilmiştir.
KARAR:
Esas inceleme raporu ve ekleri incelendi.
İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle,
1) İdareye yaptıkları şikayet başvurularının, vekile ait imza beyannamesinin aslı veya yetkili mercilerce onaylı örneğinin eklenmediği gerekçesiyle usul yönünden reddedildiği, idareye avukat aracılığıyla başvuruda bulundukları, başvuru ekinde şikayet başvurusunda bulunmaya yetkili olduğunu gösteren baro pulu yapıştırılmış vekaletnamenin avukat tarafından onaylı suretinin sunulduğu, başvurularının 1136 sayılı Avukatlık Kanunu’nun 56’ncı maddesine uygun olduğu, idarenin red gerekçesinin yerinde olmadığı,
2) Teknik Şartname’nin D.3’üncü maddesinde “İstekliler otobüs ve şarj ünitesi kalemlerine ayrı ayrı teklif verecekler ancak değerlendirme toplam teklif üzerinden yapılacaktır” ifadesinin bulunduğu, bu ifadenin götürü bedel teklif şeklinde anlaşıldığı, oysa İhale İlan metni ile İdari Şartname’nin 18.1’inci maddesinde birim fiyat sözleşme yapılacağının düzenlendiği, Teknik Şartname ile İdari Şartname maddeleri arasında çelişki bulunduğu, bu durumun tereddüte neden olduğu,
3) Teknik Şartname’nin D.2’nci maddesinde “Sözleşme sonrası imalat ve/veya teslimat süreçlerinde ilgili mevzuatlarda herhangi bir değişiklik olması halinde yüklenici ilave bir ücret talep etmeden bu değişikliklere uygun düzenlemeleri araç üzerinde gerçekleştirmek ile yükümlüdür” düzenlemesinin bulunduğu, söz konusu düzenlemelerin sözleşme hükümlerinde değişiklik anlamına geldiği ve 4734 sayılı Kanun’un 4’üncü maddesine aykırılık teşkil ettiği,
4) Teknik Şartname’nin G.4.1’inci maddesindeki “Garanti müddeti, araçların geçici kabul tarihinden itibaren tüm araç için 5 (beş) yıl ve 5(beş) yıl içerisinde sınırsız kilometre olacaktır” ibaresinin 13.06.2014 tarihli ve 29029 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Garanti Belgesi Yönetmeliği’ne aykırı olduğu,
5) Teknik Şartname’nin H.7’nci maddesinde yer alan “İdare görevlendireceği 4 kişiden oluşan “Teknik Muayene Komisyonu” ile üretimi tamamlanmış otobüslerin teknik şartnameye uygunluğunu kontrol edecektir” şeklindeki düzenlemenin Mal Alımları Muayene ve Kabul Yönetmeliği’nin 6’ncı maddesine aykırılık teşkil ettiği,
6) Teknik Şartname’nin J.5’inci maddesi ile Sözleşme Tasarısı’nın 16.7.4’üncü maddesinde “Muayene ve kabul komisyonu tarafından gerekli görülmesi halinde yapılacak laboratuvar muayeneleri, idarenin kendi laboratuvarlarında veya diğer kamu kuruluşlarına ait laboratuvarlarda, bu da mümkün olmaz ise özel laboratuvarlarda yapılır. Laboratuvar muayenelerine ilişkin (sonuçların olumlu veya olumsuz olması durumları dahil) tüm masraflar yükleniciye aittir” düzenlemesinin bulunduğu, ancak hangi muayenelerin nasıl isteneceği hususunda belirsizlik olduğu ve bu düzenlemenin yükleniciler için süre ve maddi külfet anlamına geldiği, bu belirsizlikten dolayı ihaleye katılımın azalacağı ve sözleşmenin uygulanmasında sorunlara neden olacağı,
7) Teknik Şartname’nin D.4, F.3.3.8, F.3.3.14, F.3.3.18, F.5.1.2, F.6.5, F.14.1, F.14.3, F.7.1, F.13.1, H.2, H.3, İ.1, İ.3 ve İ.4’üncü maddelerinin revize edilmesi gerektiği, İdari Şartname’de istenilmesi gereken bazı yeterlik belgelerine Teknik Şartname’de yer verildiği, teknik kriterlerin ise belli marka ve modeli işaret ettiği, yerli üreticiler tarafından temin edilmesinin mümkün olmadığı, bu nedenle ihaleye sadece yabancı isteklilerin teklif verebildiği,
8) İhalenin özel imalat süreci gerektiren bir mal alım ihalesi olduğu halde isteklilerden sadece iş deneyim belgesi istenildiği, ihale dokümanında üretim kapasite raporunun düzenlenmediği, idarenin bu düzenlemesinin Mal Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin 27/ç maddesine aykırılık teşkil ettiği, bu düzenleme nedeniyle ihaleye katılımın kısıtlandığı,
9) İhale konusu araçların Sanayi Bakanlığı tarafından yayımlanan fiyat avantajı sağlanması gereken ürün listesinde olmasına rağmen, ihale dokümanında yerli istekli lehine fiyat avantajı sağlanmadığı, bu nedenle ihaleye hiçbir yerli isteklinin katılamadığı,
10) İdari Şartname’nin 16’ncı maddesinde konsorsiyumların ihaleye teklif veremeyeceği, 17’nci maddesinde alt yüklenici çalıştırılamayacağı, 19’uncu maddesinde ise işin tamamı için teklif verileceği yönündeki düzenlemeler yapıldığı ancak ihale konusu işin değişik teknoloji gerektiren kısımları için konsorsiyum yapmadan işin tamamı için teklif verebilecek şirket sayısının oldukça az olduğu ve ihale dokümanının bu haliyle rekabete aykırı olduğu iddialarına yer verilmiştir.
A) Başvuru sahibinin iddialarının değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir.
1) Başvuru sahibinin 1’inci iddiasına ilişkin olarak:
Yapılan incelemede başvuru sahibi Bozankaya Otomotiv A.Ş. tarafından idareye 06.08.2015 tarihinde şikayet başvurusunda bulunulduğu, idareye şikayet başvurusunun anılan istekliye vekâleten Av. Duygu Kılıç Çaylı tarafından yapıldığı, şikayet dilekçesinin ekinde sunulan vekaletnamenin üzerinde baro pulu ve avukatın imzasının bulunduğu anlaşılmıştır.
İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Yönetmelik’in “Başvuruların şekil unsurları” başlıklı 8’inci maddesinde “…(4) Şikayet dilekçelerine başvuruda bulunmaya yetkili olunduğuna dair belgeler ile imza sirkülerinin aslı veya yetkili mercilerce onaylı örneğinin eklenmesi zorunludur. Ancak aday veya isteklinin başvuru belgeleri veya teklif zarfı içerisinde bu belgelerin bulunması durumunda, dilekçe ekinde söz konusu belgeler aranmaz…” hükmüne,
İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Tebliğ’in “Başvuruların şekil unsurları” başlıklı 5’inci maddesinde “…(3) Ayrıca dilekçeye başvuruda bulunmaya yetkili olunduğuna dair belgelerin (imza beyannamesi/imza sirküleri, ortak girişim beyannamesi veya sözleşmesi, vekaletname, temsil belgesi, ticaret sicil gazetesi vb.) aslı veya yetkili mercilerce onaylı örneklerinin eklenmesi gerekmektedir. Ancak aday veya isteklinin başvuru belgeleri veya teklif zarfı içerisinde bu belgelerinin bulunması durumunda, dilekçe ekinde söz konusu belgeler sunulmamış olsa da başvurunun usulüne uygun olduğu kabul edilir. Bununla birlikte ihaleye teklif veren aday veya istekli dışında yetki verilmiş temsilci veya vekil tarafından aday veya istekli adına şikayet başvurusunda bulunulması durumunda usulüne uygun dilekçe ile birlikte bu temsilcilere veya vekile ait temsile yetkili olunduğuna dair belgeler ile imza beyannamesi/imza sirkülerinin aslı veya yetkili mercilerce onaylı örneklerinin eklenerek idareye şikayet başvurusunda bulunulması gerekmektedir. İstekli olabilecek, aday veya istekli ile bu kişiler adına yetki verilmiş temsilci veya vekil tarafından şikayet başvurusunda bulunulması durumunda, yetkilerin tek tek sayılmak suretiyle belirlendiği temsile yetkili olunduğuna dair belgelerde, ihalelere yönelik olarak şikayet yoluna başvuru yetkisini içeren veya bu anlama gelen özel bir yetkinin bulunması gerekmektedir. Diğer taraftan, başvuru sahibinin gerçek kişi olması durumunda, bu kişi tarafından yapılan başvurularda imza beyannamesinin sunulması zorunlu değildir…”
açıklamalarına yer verilmiştir.
1136 sayılı Avukatlık Kanunu’nun “Örnek çıkarabilme ve tebligat yapabilme hakkı” başlıklı 56’ncı maddesinde ise “Usulüne uygun olarak düzenlenen ve avukata verilmiş olan vekaletname 52 nci maddede yazılı dosyada saklanır. Avukat, bu vekaletnamenin örneğini çıkarıp aslına uygunluğunu imzası ile onaylayarak kullanabilir. Avukatın çıkardığı vekaletname örnekleri bütün yargı mercileri, resmi daire ve kurumlar ile gerçek ve tüzel kişiler için resmi örnek hükmündedir…” hükmüne yer verilmiştir.
Yapılan incelemede, başvuru sahibi Bozankaya Otomotiv A.Ş. vekili Av. Duygu Kılıç Çaylı tarafından idareye yapılan şikayet başvurusunun ekinde vekaletname örneği sunulduğu, vekil avukat tarafından üzerinde baro pulu bulunan vekaletname örneğinin imzalı bir şekilde idareye sunulduğunun anlaşıldığı, söz konusu vekaletnamenin sunuluş şeklinin Avukatlık Kanunu’nun 56’ncı maddesine uygun olduğu anlaşılmış olup, avukata ait vekaletname haricinde ayrıca imza beyannamesi sunulmasına gerek bulunmadığından idarenin şikayet başvurusunu imza beyannamesi sunulmadığı gerekçesiyle şekil yönünden reddine ilişkin kararının yerinde olmadığı sonucuna varılmıştır.
2) Başvuru sahibinin 2’nci iddiasına ilişkin olarak:
İhale konusu işin “Elektrikli Otobüs, Tam Şarj ünitesi ve Ara Şarj Ünitesi Satın Alınması” işi olduğu,
İhaleye ait Teknik Şartname’nin “D. Genel Şartlar” başlıklı düzenlemesinin D.3’üncü maddesinde “İstekliler otobüs ve şarj ünitesi kalemlerine ayrı ayrı teklif verecekler ancak, değerlendirme toplam fiyat üzerinden yapılacaktır” şeklinde düzenlemeye yer verildiği görülmüştür.
İhaleye ait İdari Şartname’nin 18’inci maddesinden alım konusu işin birim fiyat üzerinden ihaleye çıkarıldığı, 19’uncu maddede ise işin tamamı için teklif verileceği ifade edilerek, ihalenin kısmî teklife kapalı olduğu anlaşılmıştır.
İhaleye ait birim fiyat teklif cetveli incelendiğinde “20 adet elektrikli otobüs”, “12 adet tam şarj ünitesi” ve “10 adet ara şarj ünitesi” olmak üzere toplam 3 iş kalemi bulunduğu, dolayısıyla isteklilerin üç kalem için ayrı ayrı birim fiyat öngörmeleri gerektiği ancak teklif edilen toplam fiyat üzerinden birim fiyat sözleşme imzalanacağının anlaşıldığı, Teknik Şartname’deki “değerlendirme toplam fiyat üzerinden yapılacaktır” şeklindeki ifadenin işin tamamı için teklif edilen toplam fiyat üzerinden ekonomik açıdan en avantajlı teklifin belirleneceğinin anlaşılması gerektiği, zira ihalenin kısmî teklife açık yapılmadığı dikkate alındığında başvuru sahibinin bu husustaki iddiası yerinde görülmemiştir.
3) Başvuru sahibinin 3’üncü iddiasına ilişkin olarak:
İhaleye ait Teknik Şartname’nin “D. Genel Şartlar” başlıklı düzenlemesinin D.2’nci maddesinde “Sözleşme sonrası imalat ve/veya teslimat süreçlerinde ilgili mevzuatlarda herhangi bir değişiklik olması halinde yüklenici ilave bir ücret talep etmeden bu değişikliklere uygun düzenlemeleri araç üzerinde gerçekleştirmek ile yükümlüdür” düzenlemesinin bulunduğu görülmüştür.
İncelenen ihalede, idarece toplu taşımacılıkta kullanılmak üzere elektrikli otobüs imalatı öngörüldüğü, anılan Teknik Şartname’nin D.1’inci maddesinde “Araçların; 2918 sayılı T.C. Karayolları Trafik Kanunu hükümlerine, AİTM ve 2001/85/AT yönetmeliklerine uygun, şehir içi toplu ulaşım araçları hakkındaki teknik şartları içeren ilgili mevzuatta gösterilen ölçü, değer ve gereçlerle imal edilmesi ve trafik için gerekli bütün teçhizat ile donatılmış olması sağlanacaktır” şeklinde açıklamalara yer verildiği,
Ayrıca ihaleye ait İdari Şartname’nin “Teklif fiyata dahil olan giderler” başlıklı 25’inci maddesinde “25.1. Her türlü vergi (KDV. Hariç) resim, harçlar, ulaşım, eğitim, montaj, laboratuvar muayenelerine ilişkin masraflar, her türlü sigorta giderleri ve araçlara (solo otobüslere) plaka çıkarılması için trafik tescil işlemlerinde kullanılacak her türlü belgenin, plakanın temini ve masrafı yükleniciye aittir. Araçların yurt dışından alınması halinde gümrük işlerinde kullanılacak her türlü belgenin, plakanın temini ve masrafları da yükleniciye ait olup, teklif fiyata dahildir.
–Araçların 1 Yıllık Zorunlu Trafik Sigortası yaptırılmasına ilişkin giderler yükleniciye aittir.
–Bu ihaleye ait idari şartname ve teknik şartnamede, teklif fiyata dahil olarak belirtilen veya ihale konusu malların yanında bedelsiz olarak teslim edileceği belirtilen veya bu anlama gelecek ibarelerle birlikte belirtilen tüm malzeme, ekipman, cihaz, takım ve dokümantasyonlar ve ihale konusu iş ile ilgili olarak teknik şartnamelerde belirtilmiş her tür hizmet giderleri teklif fiyata dahildir.
25.2. (25.1) maddede yer alan gider kalemlerinde artış olması ya da benzeri yeni gider kalemlerinin oluşması hallerinde, teklif edilen fiyatın bu tür artış ya da farkları karşılayacak payı içerdiği kabul edilir. Yüklenici, bu artış ve farkları ileri sürerek herhangi bir hak talebinde bulunamaz.” şeklinde düzenlemeye yer verildiği anlaşılmıştır.
Dolayısıyla söz konusu düzenlemeyle toplu taşımacılıkta kullanılması öngörülen araçların, imalat veya teslimat sürecinde herhangi bir mevzuat değişikliği olduğu takdirde imalatın mevzuat değişikliğine uygun hale getirilmesinin ve tekliflerin buna göre hazırlanmasının istenildiği, bu süreçte bir mevzuat değişikliğinin olup olmayacağının ise ihtimale dayalı bir husus olduğu, isteklilerin ihale dokümanını dikkate alarak teklif fiyatını hazırlamaları gerektiği, söz konusu düzenlemenin teklif fiyatını hazırlamayı engelleyici nitelikte olmadığı görüldüğünden, başvuru sahibinin iddiasının yerinde olmadığı sonucuna varılmıştır.
4) Başvuru sahibinin 4’üncü iddiasına ilişkin olarak:
İhaleye ait Teknik Şartname’nin “Garanti-Teknik Ekip- Yedek Parça Stoğu” başlıklı G.4’üncü maddesinde “…G.4.1. Garanti müddeti, araçların geçici kabul tarihinden itibaren tüm araç için 5 (beş) yıl ve 5(beş) yıl içerisinde sınırsız kilometre olacaktır” şeklinde düzenleme yapıldığı, aynı düzenlemeye ihaleye ait Sözleşme Tasarısı’nın 16.7.4’üncü maddesinde de yer verildiği görülmüştür.
Mal Alımlarına Ait Tip Sözleşme’nin “Garanti ve bakım, onarım” başlıklı 16.7’nci maddesinde “16.7.1. Garanti: Yüklenici tarafından teslim edilecek malların kabulünden sonra asgari …………………………… ay/yıl garanti süresi olacaktır. Yüklenici bu mallara ait garanti belgelerini İdare adına düzenletmek ve orijinal nüshalarını İdareye teslim etmekle mükelleftir. Alınan mallara ilişkin İdare adına garanti belgesi düzenlenmesinin mümkün olmaması durumunda yüklenici garantiye ilişkin taahhütleri içeren bir belgeyi İdareye sunmak zorundadır. Garanti kapsamındaki malzemede sözleşme süresi içerisinde tespit edilecek hata, ayıp ve eksikliklerin garanti sağlayan kişi veya kuruluş tarafından giderilmesini Yüklenici üstelenecektir. Bu yükümlülüğün Yüklenici tarafından yerine getirilmemesi halinde İdare, garantinin sağlanması için yapacağı tüm giderleri Yüklenicinin alacağından keserek veya teminatını paraya çevirerek tahsil eder.
16.7.1.1. Yüklenici, malın; garanti süresi içinde, gerek malzeme ve işçilik gerekse montaj hatalarından dolayı arızalanması halinde işçilik masrafı, değiştirilen parça bedeli ya da başka herhangi bir ad altında hiçbir ücret talep etmeksizin tamirini yapmak veya yaptırmakla yükümlüdür.
16.7.1.2. Yüklenici, garanti süresi boyunca, malın kullanım kılavuzu veya diğer dokümantasyonunda belirtilen periyotlarda bakımını, her türlü sarf malzemesinin bedeli [İdareye/kendine] ait olmak üzere gerçekleştirecektir.
16.7.1.3. Malın arızalanması durumunda tamirde geçen süre garanti süresine eklenir.
16.7.2. Satış sonrası bakım, onarım ve yedek parça temini
16.7.2.1. Malın tamir süresi en fazla …… iş günüdür. Bu süre mala ilişkin arızanın yükleniciye veya yetkili servise bildirildiği tarihinden başlar. Malın arızasının ….. iş günü içerisinde giderilememesi halinde yüklenici tamir sonuna kadar benzer özelliklere sahip başka bir malı İdareye tahsis eder.
16.7.2.2. Malın İdareye teslim edildiği tarihten itibaren, kullanım hataları dışında yukarıda belirlenen garanti süresi içinde kalmak kaydıyla, bir yıl içerisinde; aynı arızanın …[İdare tarafından ikiden az olmamak üzere sayı yazılacaktır.] fazla tekrarlanması veya farklı arızaların …[İdare tarafından dörtten az olmamak üzere sayı yazılacaktır.] fazla meydana gelmesi veya belirlenen garanti süresi içerisinde farklı arızaların toplamının …[İdare tarafından altıdan az olmamak üzere sayı yazılacaktır.] fazla olması ve bu arızaların maldan yararlanamama sonucunu ortaya çıkarması durumunda, yüklenici malı değiştirmekle yükümlüdür. Ancak, malın birden fazla üniteden oluşması halinde yüklenici, sadece arızanın meydana geldiği ünite veya üniteleri değiştirmekle yükümlüdür.
16.7.3.Yüklenicinin sözleşmede hüküm altına alınmış olmasına rağmen; bakım ve onarım yükümlülüğünü yerine getirmekten imtina etmesi veya gecikmeli olarak yerine getirmesi nedeniyle malda oluşacak zarar ve hasarların giderilmesinden Yüklenici sorumludur. Yüklenicinin bakım ve onarım yükümlülüğünü tam veya zamanında yerine getirmemesi sebebiyle malın onarımı imkansız hale gelmişse ve bu durum garanti kapsamı dışında ise Yüklenici, malın aynısını ücretsiz temin etmekle yükümlü olacaktır…” şeklinde düzenlemelere yer verilmiştir.
Mal Alımı Tip Sözleşmesi’nde garanti süresi için asgari veya azami bir süre öngörülmediği, bu sürenin idarelerce alımın niteliği, kullanım süresi gibi hususlar dikkate alınarak idarelerce sözleşme tasarısında belirlenmesine engel bir durumun bulunmadığı, basiretli bir tacirin malın özelliklerini ve garanti süresini dikkate alarak garanti maliyetini teklif fiyatına yansıtabileceği hususları bir arada değerlendirildiğinde, başvuru sahibinin iddiasının yerinde olmadığı sonucuna varılmıştır.
5) Başvuru sahibinin 5’inci iddiasına ilişkin olarak:
İhale konusu işin toplu taşımacılıkta kullanılmak üzere özellikleri Teknik Şartname’de belirtilen 20 adet elektrikli otobüs imalatı olduğu, ihale dokümanındaki tüm düzenlemelerden ihale konusu alımın özel imalat süreci gerektiren bir mal alımı olduğunun anlaşıldığı, zira Teknik Şartname’nin “H. İmalatın Denetimi, Muayene Şekli” başlıklı düzenlemesinde:“H.1. Bu başlıkta bahsi geçen işlemler, yürürlükte bulunan “Mal Alımları Denetim, Muayene ve Kabul İşlemlerine Dair Yönetmeliği” esas ve usulleri dikkate alınarak yapılacaktır.
H.2. Yüklenici; sözleşme sonrası 90 takvim günü içerisinde şartnameyi karşılayan 1 (bir) adet araç üretecek ve idarenin görevlendirdiği en fazla 10 personelden oluşan komisyonun (yapacağı test ve incelemeler sonucu) uygunluk onayı vermesi üzerine diğer araçların üretimine başlayacaktır. “Numune Araç İncelemesi” üreticinin imalathanesinde ve test alanında 7(yedi) gün süre içerisinde yapılacaktır. Bu kapsamda yüklenici, “E. İşletme Şartları” maddesinde tanımlanan şekilde bir test ortamını sağlamakla yükümlüdür.
H.3. Yukarıdaki madde de bahsi geçen 90 günlük süre; numune aracın üretimi, idare incelemesi, raporlama, uygun bulunmayan noktaların (raporda belirtilmiş ise) düzeltilmesi ve idare son onayı için yükleniciye verilmiş olan toplam süredir.
H.4. Uygunluk onayı verildikten sonra, İdare; görevlendireceği 3 kişiden oluşan “Ara Denetim Komisyonu” ile imalat aşamasında, imalatı yerinde kontrol edeceği “Ara Denetim” yapacaktır. Denetimlerin içeriği, araçların, teknik şartnamede belirtilen kalite ve özelliklere uygun olarak imal edilip edilmediğinin tespiti olacaktır.
H.5. Ara denetimde tespit edilen olumlu/olumsuz her türlü husus, denetim sonunda rapor halinde düzenlenecek, bu raporun bir nüshası, yükleniciye teslim edilecektir.
H.6. Yüklenicinin teklifinde belirttiği marka/menşei bilgileri belirtilen ana donanımların yerine, farklı marka ve tipte donanımlar monte edilmeyecektir. Değişiklik yapılması zorunlu olması halinde, İdare’nin onayı halinde tüm araçlarda aynı marka ve model olacak şekilde bu parçalar araçlara monte edilecektir.
H.7. İdare; görevlendireceği 4 kişiden oluşan “Teknik Muayene Komisyonu” ile üretimi tamamlanmış otobüslerin teknik şartnameye uygunluğunu kontrol edecektir….” şeklinde düzenlemelere yer verildiği görülmüştür.
Mal Alımları Denetim, Muayene ve Kabul İşlemlerine Dair Yönetmelik’in “Tanımlar” başlıklı 4’üncü maddesinde “ Ara denetim: İmalat veya üretim süreci gerektiren alımlarda geri dönüşü olmayan hataların ortaya çıkmasını önlemek, imalat veya üretim tamamlandıktan sonra teslim süresinde gecikmelere yol açmamak ve hataların zamanında giderilmesini sağlamak amacıyla, imalat veya üretim tamamlandıktan sonra kontrol imkanı olmayan hususlar için mal veya işin, ihale dokümanında belirtilen nitelik, nicelik, kalite ve özelliklere uygun olarak üretilip üretilmediğinin denetlenmesini …ifade eder” hükmüne,
Anılan Yönetmelik’in “İlkeler” başlıklı 5’inci maddesinde “Satın alınan mal yüklenici tarafından idareye teslim edilmedikçe muayene ve kabul işlemleri yapılamaz.
İhale dokümanında ve sözleşmesinde hüküm bulunması halinde; imalat veya üretim süreci gerektiren işler, muayene ve kabul komisyonlarının yetki ve sorumluluğunu kaldırmaması şartıyla, ihale dokümanında belirtilen kalite ve özelliklere göre yapılıp yapılmadığı hususunda, ilgili idare tarafından belirli aşamalarda ve aralıklarla ara denetime tabi tutulabilir.” hükmüne,
Söz konusu Yönetmelik’in “Muayene ve kabul komisyonlarının kurulması” başlıklı 6’ncı maddesinde “Yetkili makam tarafından biri başkan, biri işin uzmanı olmak üzere en az üç veya daha fazla tek sayıda kişi ile yedek üyelerden oluşan muayene ve kabul komisyonları kurulur. Ancak, ilgili idarede yeterli sayıda veya işin özelliğine uygun nitelikte uzman personel bulunmaması durumunda, 4734 sayılı Kanuna tabi idarelerden uzman personel görevlendirilebilir.
Ara denetimi gerçekleştiren personel muayene kabul komisyonlarında görevlendirilebilir. Ancak, muayene ve kabul komisyonlarında görevlendirilen personelin tamamı ara denetimi gerçekleştiren personelden oluşturulamaz.
Özellikleri dolayısıyla kısa sürede nitelikleri değişebilen veya günlük teslime konu olan malların muayene ve kabul işlemlerinin etkin bir şekilde yürütülebilmesi için idareler, muayene ve kabul komisyonunu öncelikle bu malı kullanacak birimlerde çalışan görevlilerden kurarlar.” hükmüne,
Anılan Yönetmelik’in “İmalat veya üretim sürecinde ara denetim” başlıklı 8’inci maddesinde ise “İhale dokümanı ve sözleşmesinde hüküm bulunması halinde, imalat veya üretim süreci gerektiren alımlar için geri dönüşü olmayan hataların ortaya çıkmasını önlemek, teslim süresinde gecikmelere yol açmamak ve hataların zamanında giderilmesini sağlamak amacıyla imalat veya üretim tamamlandıktan sonra kontrol imkanı olmayan hususlarda malın ihale dokümanında belirtilen kalite ve özelliklere uygun olarak üretilip üretilmediğinin tespiti için ilgili idare tarafından imalat veya üretim sürecinde belirli aşamalarda ve aralıklarla denetleme yapılabilir. Ancak son muayenede kontrol imkanı bulunan hususlar için imalat veya üretim sürecinde ara denetim yapılmayabilir.
Malın niteliğinin imalat veya üretim aşamasında denetim veya muayene gerektirmesi halinde bu mallar idarenin görevlendirdiği ve bütün masrafları idarece karşılanacak işin uzmanı kişi yada kişiler vasıtası ile üretimin yapıldığı yerde incelenebilir. İhale dokümanında yer alması koşulu ile denetim için görevlendirilenler üretici firmalara önceden haber vermeksizin üretim sırasında kontrol yapabilir.
Üretim sırasında tespit edilen olumlu veya olumsuz hususlar rapor halinde düzenlenir ve denetim görevlisi ile ilgili firma yetkilisi tarafından imzalanır. Firma yetkilisinin imzadan imtina etmesi halinde bu husus raporda belirtilir.
İncelemede üretim şekli ve kalitesinin, malların ihale dokümanında yer alan hükümlere aykırı olarak imali sonucunu doğuracağının tespit edilmesi halinde, bu durum bir raporla tespit edilerek yükleniciye bildirilir. Üretim şeklinin idarenin uyarılarına rağmen değiştirilmemesi ve kalitenin arttırılmaması halinde idare, malın teslim aşamasında test ve muayeneye dahi tabi tutmaksızın reddetme hakkına sahiptir.
Bu şekilde yapılan ara denetimler muayene ve kabul komisyonlarının yetki ve sorumluluğunu kaldırmaz. Bu denetimler sonucu oluşturulan raporlar muayene ve kabul aşamasında değerlendirilmek üzere idareye sunulur.
Yüklenici, idare tarafından yapılan ara denetimler ve denetim sonucunda hazırlanan raporları öne sürerek ihale dokümanlarında belirtilen teknik ve idari sorumluluklardan kurtulamaz.
Denetimin idarenin personeli tarafından yapılması esastır. Ancak işin özelliğinin gerektirdiği durumlarda idareler bu konuda hizmet satın alabilir.” hükmüne yer verilmiştir.
İhale dokümanındaki sözkonusu düzenlemeler yukarıda yer verilen mevzuat hükümleri çerçevesinde incelendiğinde, bu düzenlemelerin sözleşmenin imzalanmasından sonra imalatı gerçekleştirilecek araçlar için imalat sürecinde Teknik Şartnameye uygun bir üretimin gerçekleşmesini sağlamaya yönelik düzenlemeler olduğu ve ihale dokümanında öngörülen “ara denetim komisyonu” veya “teknik muayene komisyonu” olarak ifade edilen hususun Mal Alımları Denetim Muayene ve Kabul İşlemlerine Dair Yönetmelik’in 8’inci maddesinde ifade edilen idare tarafından görevlendirilen denetim görevlileri olduğunun anlaşıldığı, bu denetim görevlilerinin “muayene ve kabul komisyonu” niteliğinde olmadığı, ara denetimin imalat aşamasında, teknik muayene komisyonunun yapacağı denetimin ise üretim aşaması bittikten sonra fakat teslimden önce idarenin denetimini sağlamaya yönelik düzenlemeler olduğu, bu şekilde yapılan denetimlerin muayene kabul komisyonlarının yetki ve sorumluluğunu ortadan kaldırmadığı, teslim gerçekleşmeden muayene ve kabul işlemlerinin yapılmasının ihale mevzuatı uyarınca da mümkün olmadığı,
İhaleye ait Teknik Şartname’nin “J. Denetim, Muayene ve Kabul Şartları” başlıklı maddesinde de “J.1 Bu başlıkta bahsi geçen işlemler, yürürlükte bulunan “Mal Alımları Denetim, Muayene ve Kabul İşlemlerine Dair Yönetmeliği” esas ve usulleri dikkate alınarak yapılacaktır.
J.2 Muayene ve kabul işlemleri daha önce kurulmuş olan “muayene ve kabul komisyonu” tarafından yapılacaktır.” şeklinde düzenlemeye yer verilerek ayrıca muayene ve kabul komisyonundan bahsedildiği, dolayısıyla Teknik Şartname’nin “H. İmalatın Denetimi, Muayene Şekli” başlığı altında yer alan düzenlemelerin Mal Alımları Denetim, Muayene ve Kabul İşlemlerine Dair Yönetmelik hükümlerine aykırılık taşımadığı, ayrıca söz konusu düzenlemelerin sözleşmenin uygulanması aşamasına ilişkin olduğu, teklif fiyatı oluşturmayı veya ihaleye teklif vermeyi engelleyici nitelikte olmadığı görüldüğünden başvuru sahibinin bu husustaki iddiasının yerinde olmadığı sonucuna varılmıştır.
6) Başvuru sahibinin 6’ncı iddiasına ilişkin olarak:
İhaleye ait Teknik Şartname’nin J.5 maddesi ile Sözleşme Tasarısı’nın 16.7.4’üncü maddesinde “Muayene ve kabul komisyonu tarafından gerekli görülmesi halinde yapılacak laboratuvar muayeneleri, idarenin kendi laboratuvarlarında veya diğer kamu kuruluşlarına ait laboratuvarlarda, bu da mümkün olmaz ise özel laboratuvarlarda yapılır. Laboratuvar muayenelerine ilişkin (sonuçların olumlu veya olumsuz olması durumları dahil) tüm masraflar yükleniciye aittir” şeklinde düzenlemelere yer verildiği görülmüştür.
Kamu İhale Genel Tebliği’nin “Mal alımı ihalelerinde istenecek belgeler” başlıklı 54’üncü maddesinde “…54.2. Ekonomik ve mali yeterlik ile mesleki ve teknik yeterliğin değerlendirilmesinde kullanılmak üzere istenecek belgeler aşağıdaki esaslara göre belirlenir:… (i)Deney-analiz-kalibrasyon laboratuvarları veya muayene kuruluşları tarafından üretimin veya malın kontrolünün yapılması, özel imalat süreci gerektiren mal alımlarında sözleşmenin yürütülmesi aşamasında yerine getirilecek bir yükümlülük olarak teknik şartnamede ve/veya sözleşme tasarısında düzenlenebilir. Bu laboratuvar veya muayene kuruluşunun, aday veya isteklinin bünyesinde bulunması hususu, ihaleye katılımda bir yeterlik kriteri olarak düzenlenemez…” şeklinde açıklamalara,
“Mal alımı ihalelerinde kalite ve standart ile ürünlerin piyasaya arzına ilişkin belgeler” başlıklı 56’ncı maddesinde ise “…56.5. Özel imalat süreci gerektiren mal alımlarında “deney-analiz-kalibrasyon laboratuvarları veya muayene kuruluşları” tarafından üretimin veya malın kontrolünün yapılmasına yönelik teknik şartnamede veya sözleşme tasarısında düzenleme yapılabilir. Ancak bu husus, ihaleye katılımda bir yeterlik kriteri olarak düzenlenemez. Yapılacak düzenlemelerde Mal Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliğinin 41 inci maddesi esas alınmalıdır.” şeklinde açıklamalara yer verilmiştir.
Mal Alımları Denetim, Muayene ve Kabul İşlemlerine Dair Yönetmelik’in “Laboratuvar muayeneleri” başlıklı 17’nci maddesinde “Bu işlemlerden sonra alımın niteliğinin laboratuvar muayenesi gerektirmesi halinde laboratuvar muayeneleri yapılarak sonuç hakkında rapor düzenlenir.
Laboratuvar muayeneleri, varsa idarenin kendi laboratuvarlarında, yoksa diğer kamu kuruluşlarına ait laboratuvarlarda, bu da mümkün olmaz ise özel laboratuvarlarda yapılır.
İdareler ihale dokümanında laboratuvar muayenelerinin kimin tarafından hangi yöntemle yaptırılacağı ile masraflarının kime ait olacağını ve hangi sonucun muteber alınacağını belirteceklerdir.” hükmü yer almaktadır.
İncelenen ihalenin özel imalat süreci gerektiren bir ihale olduğu, bu bakımdan ihaleye ait Teknik Şartname’de ve Sözleşme Tasarısı’nda muayene ve kabul komisyonu tarafından gerek görülmesi halinde laboratuvar muayenesi yapılabileceği yönünde düzenleme yapıldığı, laboratuvar muayenesi yapıldığı takdirde ise laboratuvar muayenelerine ilişkin giderlerin yükleniciye ait olacağının belirtildiği, bununla birlikte laboratuvar muayenesinin yapılacağına dair kesin bir ifade bulunmadığı, bunun muayene ve kabul komisyonunun gerekli görmesi şartına bağlandığı, dolayısıyla laboratuvar muayenesi yapılmasının ihtimale dayalı bir husus olduğu, basiretli bir tacirin bu ihtimali dikkate alarak teklifini hazırlayabileceği dikkate alındığında başvuru sahibinin bu husustaki iddiası yerinde görülmemiştir.
7) Başvuru sahibinin 7’inci iddiasına ilişkin olarak:
Başvuru sahibi istekli tarafından Teknik Şartname’nin D.4, İ.1, İ.3 ve İ.4’üncü maddesinde teklifle birlikte sunulması istenilen belgelerin rekabeti azaltacağı, ihale işlemlerini uzatacağı ve sözleşmenin uygulanmasını zorlaştıracağı,
Teknik Şartname’nin F3.3.8, F. 3.3.14, F.3.3.18, F.7.1.’inci maddesindeki düzenlemelerin belli marka ve modeli işaret ettiği,
Teknik Şartname’nin F.5.1.2’nci, F.6.5’inci maddesindeki düzenlemenin çelişkili olduğu,
Teknik Şartname’nin F.14.1 ve F.14.3’üncü maddesinde aracın iç yüksekliği ile ilgili yapılan düzenleme nedeniyle rekabetin engellendiği,
Teknik Şartname’nin F.13.1’inci maddesindeki düzenlemenin araç bakım maliyetini artırdığı,
Teknik Şartname’nin H.2 ve H.3’üncü maddesinde numune teslimi için öngörülen 90 günlük sürenin en az 120 gün olarak değiştirilmesi gerektiği iddia edilmektedir.
İhaleye ait İdari Şartname’nin 7.5.6’ncı maddesinde “a)İstekliler, iş deneyim belgesinde belirtilen miktardaki araçlar için, en az iki yıl işletme koşullarında kullanıldığına dair işletmeci kuruluştan temin edecekleri bir açıklama belgesini,
b)İstekliler, teklif edecekleri elektrikli otobüsün günlük şarjsız min. 150 km ile ara şarjlı min. 250 km seyir kabiliyetine sahip olduğuna ait performans raporunu,
c)İstekliler, teklif edecekleri elektrikli otobüslerin seyir kabiliyeti, tüketim değerleri, hesaplama yöntem ve koşullarına ait Teknik Şartnamenin F.2.5 Maddesinde belirtilen kriterleri içeren detaylı teknik raporunu
d)İstekliler, teklif edecekleri elektrikli otobüsün bataryalarına ait araç üreticisi ile batarya üreticisine ait 5 yıl garanti süreli taahhüt/garanti belgesini
e)İstekliler, teklif edecekleri ara sarj ünitelerinin marka, model, tip ve teknik özellikleri ile ilgili açıklama belgesini
f)İstekliler, teklif edecekleri elektrikli otobüsün ısıtma soğutma sisteminin, araca yerleşimi ve teknik özellikleri (soğutma kapasitesi, kompresör gücü vb.) ile ilgili açıklama belgesini
g)İstekliler, teklif edecekleri elektrikli otobüsün ısıtma soğutma sisteminin Teknik Şartnamenin ilgili maddelerinde belirtilen kriterleri sağlayabileceğini gösterir bağımsız bir kuruluştan alınmış hesap ve/veya simülasyon çalışmasına içeren teknik onay rapor
h)İstekliler, teklif edecekleri elektrikli otobüsün ısıtma soğutma sisteminin, soğutma ve ısıtma kapasitesini, kompresör gücünü, kullanacağı gaz miktarını, gaz cinsini ve ayrıca iç ortama verebileceği soğuk ve sıcak hava debisini belirten teknik açıklama belgesini
i)İstekliler, teklif edecekleri elektrikli otobüsün, statik ve dinamik yüklere dayanımını gösteren hesap/simülasyon raporunu
j)İstekliler, teklif edecekleri elektrikli otobüsün yolcu girişi zemin yüksekliği, araç boşken yol düzleminden itibaren ölçülendirilmiş, araçta bulunacak olan bütün yolcu kapılarının ölçülerini içeren şematik veya teknik resim
k)İstekliler, teklif edecekleri elektrikli otobüsün, yolcu koltuklarının iç yerleştirme planını
l)İstekliler, teklif edecekleri elektrikli otobüse ait teknik bilgileri içeren teknik şartname ekindeki “Bilgi Formu (EK-1)”i dolduracak ve teklifleri ile birlikte vereceklerdir” şeklinde düzenleme yapıldığı görülmüştür.
Mal Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliğinin “Teknik şartname” başlıklı 14’üncü maddesinde “ (1) Alınacak malın teknik kriterleri ve özellikleri, ihale dokümanının bir parçası olan teknik şartnamede düzenlenir. Teknik kriterlerin ve özelliklerin, verimliliği ve fonksiyonelliği sağlamaya yönelik olması, rekabeti engelleyici hususlar içermemesi ve fırsat eşitliğini sağlaması zorunludur.
(2) Teknik şartnamede, varsa ulusal standart ve dengi uluslararası standartlara uygunluğu sağlamaya yönelik düzenleme yapılabilir. Ancak ulusal standardın bulunmaması durumunda sadece uluslararası standart esas alınarak düzenleme yapılabilir.
(3) Teknik şartnamede, belli bir marka, model, patent, menşei, kaynak veya ürün belirtilemez ve belirli bir marka veya modele yönelik özellik ve tanımlamalara yer verilemez. Ancak, ulusal ve/veya uluslararası teknik standartların bulunmadığı veya teknik özelliklerin belirlenmesinin mümkün olmadığı hallerde, “veya dengi” ifadesine yer verilmek şartıyla marka veya model belirtilebilir.
…
(7) Teknik şartnamede yapılacak düzenlemelerin, ön yeterlik şartnamesinde veya idari şartnamede ihaleye katılımda yeterlik kriteri olarak öngörülen mesleki ve teknik yeterlik kriterleri ve belgeleriyle uyumlu olması gerekir.
(8) Teknik şartnamedeki düzenlemelerin; ihale komisyonu ile muayene ve kabul komisyonunca yapılacak inceleme ve değerlendirmelerde tereddüt oluşturmayacak şekilde açık olması gerekir.
(9) Özel imalat süreci gerektiren mal alımlarında, yüklenici tarafından öncelikle malın prototipinin idareye sunulmasına ve bu prototipin kabulünden sonra üretiminin yapılmasına yönelik teknik şartnamede düzenleme yapılabilir.
…
(11) Özel imalat süreci gerektiren mal alımlarında, malın ilgili mevzuat uyarınca teknik düzenleme kapsamında bulunması ve piyasaya arz edilmesinin belirli kurallara tabi olması durumunda; idare ve yüklenicinin malın uygunluk değerlendirilmesine yönelik yükümlülükleri, teknik şartnamede ve/veya sözleşme tasarısında belirtilir” hükmüne,
Anılan Yönetmelik’in “Yeterliğin belirlenmesinde uyulacak ilkeler” başlıklı 26’ncı maddesinde ise “(1) Ekonomik ve mali yeterlik ile mesleki ve teknik yeterliğin saptanması amacıyla öngörülecek değerlendirme kriterleri ve istenecek belgeler, rekabeti engelleyecek şekilde belirlenemez.
(2) Yeterlik değerlendirmesi için istenecek belgelerin ve yeterlik değerlendirmesinde aranılacak kriterlerin, ihale veya ön yeterlik ilanı ile idari şartnamede veya ön yeterlik şartnamesinde ya da davet yazısında belirtilmesi zorunludur…” hükmüne yer verilmiştir.
Yukarıda yer verilen düzenlemelerden alınacak malın teknik kriterlerine ve ulusal/uluslararası standartlarına teknik şartnamelerde yer verileceği, ayrıca ihaleye katılımda yeterlik kriteri olarak belirlenen hususların ise ihaleye ait idari şartnamelerde düzenlenmesinin zorunlu olduğu, yeterlik kriterinin sadece teknik şartnamede düzenlenmesinin yeterli olmayacağı anlaşılmaktadır. Bu çerçevede idari şartnamede öngörülmeyen, sadece teknik şartnamede düzenlenen ve teklifle birlikte sunulması istenen belgelerin yeterlik kriteri olarak değerlendirilemeyeceği açıktır. Bununla birlikte başvuru sahibinin iddiasına konu Teknik Şartname’nin D.4, İ.1, İ.3 ve İ.4’üncü maddelerindeki düzenlemelere, ihaleye ait İdari Şartname’nin 7.5.6’ncı maddesinde de yer verildiği, dolayısıyla sözkonusu belgelerin birer yeterlik kriteri olarak teklifle birlikte sunulması gerektiği anlaşıldığından başvuru sahibinin bu husustaki iddiası yerinde görülmemiştir.
İhaleye ait Teknik Şartname’nin F 3.3.8’inci maddesinde “10 adet ara şarj ünitesi, yüklenici tarafından belirtilen son duraklara montajlanacak ve işletmeye alınacaktır” düzenlemesine,
F.3.3.14’üncü maddesinde “Bataryaların şarj edilmesi için hızlı ve/veya yavaş tipte şarj edebilme kapasitesine sahip IEC 62196-3 ilgili standartlara uygun şarj üniteleri kullanılacaktır” düzenlemesine,
F.3.3.18’inci maddesinde “Araçların şarj edilmesinde kullanılacak şarj üniteleri EMC IEC 61000 standartlarına uyumlu olacaktır” düzenlemesine,
F.7.1’inci maddesinde “Yolcu ve sürücü alanlarının soğutulması/ısıtılması sadece klima sistemi ile gerçekleşecektir…” düzenlemesine yer verilmiştir.
Teknik Şartname’nin F3.3.8, F. 3.3.14, F.3.3.18, F.7.1.’inci maddesindeki düzenlemelerin belli marka ve modeli işaret ettiği iddia edilmekle birlikte hangi marka veya modelin tarif edildiğine dair somut bir iddiada bulunulmadığı, ayrıca ihalenin özel imalat süreci gerektiren bir ihale olduğu ve imalatın idarenin belirlemelerine uygun olarak yapılması gerektiği hususları birarada değerlendirildiğinde bu iddiasının da yerinde olmadığı sonucuna varılmıştır.
Teknik Şartname’nin F.5.1.2’nci maddesinde “Ön tabelaya, hattın “başlangıç ve varış” durak isimleri ile hat numarası yazılacak, yan tabelaya hat numarası ve güzergâhta bulunan durak isimleri yazılacak, arka cephede yer alan tabelada ise sadece hat numarası olacaktır”
düzenlemesine,
F.6.5’inci maddesinde ise “Kameralar 8 megapiksel veya 2018×1536 çözünürlükte, min 24 fps kayıt yapacaktır” düzenlemesine yer verilmiştir.
Başvuru sahibi tarafından anılan düzenlemelerin çelişkili olduğu iddia edilmekle birlikte, F.5.12’nci maddede idarenin belirlemelerinin açık olduğu ve isteklilerin dokümana uygun teklif vermeleri gerektiği, F.6.5’inci maddede ise idarece “veya” ifadesi kullanıldığından, isteklilerce bu kameralardan birinin sunulmasının yeterli olduğunun anlaşıldığı, bu nedenle başvuru sahibinin bu husustaki iddialarının yerinde olmadığı sonucuna varılmıştır.
Teknik Şartname’nin F.14.1’inci maddesinde “Araçların tüm ölçüleri ve ağırlıkları Türkiye’de geçerli olan Karayolları Trafik Yönetmeliği 128. maddesine uygun olacaktır” düzenlemesine,
F.14.3’üncü maddesinde ise “Araçların iç yüksekliği (zemin-tavan) en az 2.200 mm olacaktır” düzenlemesine yer verilmiştir.
Başvuru sahibi tarafından araç iç yüksekliği ile ilgili düzenlemelerin rekabeti engellediği iddia edilmekle birlikte ihalenin özel imalat süreci gerektiren bir ihale olduğu, idarenin ihtiyaçlarına uygun bir üretimi sağlamaya yönelik düzenlemeler yapma konusunda takdir yetkisini haiz olduğu, isteklilerin ihale dokümanına uygun olarak tekliflerini hazırlamaları gerektiği dikkate alındığında, bu iddiasının da yerinde olmadığı görülmüştür.
Teknik Şartname’nin 13.1’inci maddesinde “Aracın tamponu, önden ve arkadan gelen darbelere karşı aracın şasesini koruyacak ve darbelere karşı dayanıklı elastiki yapıda olacaktır. Araç şasisine bağlı olacaktır. Tamponlar en az 3 parçadan oluşacaktır” düzenlemesine yer verilmiştir.
Başvuru sahibi tarafından bu düzenlemenin araç bakım maliyetini artırdığı iddia edilmekle birlikte, ihalenin özel imalat süreci gerektiren bir ihale olduğu, idarenin ihtiyaçlarına uygun bir üretimi sağlamaya yönelik düzenlemeler yapma konusunda takdir yetkisini haiz olduğu, isteklilerin ihale dokümanına uygun olarak tekliflerini hazırlamaları gerektiği dikkate alındığında, bu iddiasının da yerinde olmadığı sonucuna varılmıştır.
Teknik Şartname’nin H.2’inci maddesinde “Yüklenici; sözleşme sonrası 90 takvim günü içerisinde şartnameyi karşılayan 1 (bir) adet araç üretecek ve idarenin görevlendirdiği en fazla 10 personelden oluşan komisyonun (yapacağı test ve incelemeler sonucu) uygunluk onayı vermesi üzerine diğer araçların üretimine başlayacaktır…” düzenlemesine,
H.3’üncü maddesinde ise “Yukarıdaki maddede bahsi geçen 90 günlük süre; numune aracın üretimi, idare incelemesi, raporlama, uygun bulunmayan noktaların (raporda belirtilmiş ise) düzeltilmesi ve idare son onayı için yükleniciye verilmiş olan toplam süredir” düzenlemesine yer verilmiştir.
Başvuru sahibi tarafından numune için öngörülen 90 günlük sürenin en az 120 gün olarak belirlenmesi gerektiği iddia edilmekle birlikte, numune için belirlenen sürenin idarenin takdir yetkisinde olduğu, bu hususun ihaleye teklif vermeye engel teşkil etmediği görüldüğünden, başvuru sahibinin bu husustaki iddiasının da yerinde olmadığı sonucuna varılmıştır.
8) Başvuru sahibinin 8’inci iddiasına ilişkin olarak:
İhaleye ait İdari Şartname’nin 7.5.1’inci maddesinde “…İstekli tarafından teklif edilen bedelin % 40’ından az olmamak üzere, ihale konusu iş veya benzer işlere ait tek sözleşmeye ilişkin iş deneyimini gösteren belgeler veya teknolojik ürün deneyim belgesinin sunulması gerekir” düzenlemesine,
Mal Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin “İstenecek belgeler” başlıklı 27’nci maddesinin (ç) bendinde “Özel imalat süreci gerektiren mal alımı ihalelerinde, iş deneyimini gösteren belgelerin istenilmesi durumunda; iş deneyimini gösteren belgelerle birlikte alım konusu işe ilişkin üretim kapasite raporunun da istenilmesi zorunludur. Aday veya isteklinin, bu iki belgeden birini sunması yeterlidir.” hükmüne,
Kamu ihale Genel Tebliği’nin “Mal alımı ihalelerinde istenecek belgeler” başlıklı 54’üncü maddesinin 54.2 sayılı bendinde “…d) Özel imalat süreci gerektiren mal alımı ihalelerinde, iş deneyimini gösteren belgelerin istenilmesi durumunda; iş deneyimini gösteren belgelerle birlikte alım konusu işe ilişkin üretim kapasite raporunun da istenilmesi zorunludur. Aday veya isteklinin, bu iki belgeden birini sunması yeterlidir. Bu çerçevede aday veya isteklinin iş ortaklığı olması durumunda iş ortaklığı, iş deneyimini gösteren belge veya kapasite raporunun birini sunarak bu yeterlik kriterini sağlamak zorundadır. Bir başka ifadeyle iş ortaklığının üyelerinin tamamının iş deneyimini gösteren belge veya kapasite raporu sunması zorunludur. İş ortaklığı ortakların bu yeterlik kriterini sağlamasına ilişkin olarak Yönetmeliğin 37 nci maddesinin dördüncü fıkrası ile 40 ıncı maddesinin onbirinci fıkrasındaki hükümler esas alınır. Ayrıca kapasite raporuna yönelik düzenlemede, Yönetmeliğin 40 ıncı maddesinin esas alınması gerekmektedir. Kısmi teklif verilmesine izin verilen özel imalat süreci gerektiren mal alımı ihalelerinde, Yönetmeliğin 27 nci maddesinin dördüncü fıkrası gereğince “üretim kapasite miktarı, her bir kısım için o kısmın miktarı esas alınarak ayrı ayrı” düzenlenecektir.” açıklamalarına yer verilmiştir.
Mal Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin “Tanımlar” başlıklı 3’üncü maddesinde ise “g) Özel imalat: Piyasada hazır halde alınıp satılmayan, projelendirme veya bir talep üzerine üretimi yapılacak olan, özel ihtisas ve üretim tekniği gerektiren işleri,” tanımının yapıldığı görülmüştür.
İncelenen ihaleye ilişkin Teknik Şartname hükümleri incelendiğinde ihale konusu işin toplu taşımacılıkta kullanılmak üzere özellikleri Teknik Şartname’de belirtilen 20 adet elektrikli otobüs imalatı olduğu, ihale dokümanındaki tüm düzenlemelerden ihale konusu alımın özel imalat süreci gerektiren bir mal alımı olduğunun anlaşıldığı, zira Teknik Şartname’de imalatın ne şekilde yapılacağını ayrıntılı bir şekilde gösteren “F. Teknik Şartlar” başlıklı düzenlemesinin yanı sıra “H. İmalatın Denetimi, Muayene Şekli” başlıklı maddesinde;
“H.1. Bu başlıkta bahsi geçen işlemler, yürürlükte bulunan “Mal Alımları Denetim, Muayene ve Kabul İşlemlerine Dair Yönetmeliği” esas ve usulleri dikkate alınarak yapılacaktır.
H.2. Yüklenici; sözleşme sonrası 90 takvim günü içerisinde şartnameyi karşılayan 1 (bir) adet araç üretecek ve idarenin görevlendirdiği en fazla 10 personelden oluşan komisyonun (yapacağı test ve incelemeler sonucu) uygunluk onayı vermesi üzerine diğer araçların üretimine başlayacaktır. “Numune Araç İncelemesi” üreticinin imalathanesinde ve test alanında 7(yedi) gün süre içerisinde yapılacaktır. Bu kapsamda yüklenici, “E. İşletme Şartları” maddesinde tanımlanan şekilde bir test ortamını sağlamakla yükümlüdür.
H.3. Yukarıdaki madde de bahsi geçen 90 günlük süre; numune aracın üretimi, idare incelemesi, raporlama, uygun bulunmayan noktaların (raporda belirtilmiş ise) düzeltilmesi ve idare son onayı için yükleniciye verilmiş olan toplam süredir.
H.4. Uygunluk onayı verildikten sonra, İdare; görevlendireceği 3 kişiden oluşan “Ara Denetim Komisyonu” ile imalat aşamasında, imalatı yerinde kontrol edeceği “Ara Denetim” yapacaktır. Denetimlerin içeriği, araçların, teknik şartnamede belirtilen kalite ve özelliklere uygun olarak imal edilip edilmediğinin tespiti olacaktır.
H.5. Ara denetimde tespit edilen olumlu/olumsuz her türlü husus, denetim sonunda rapor halinde düzenlenecek, bu raporun bir nüshası, yükleniciye teslim edilecektir.
H.6. Yüklenicinin teklifinde belirttiği marka/menşei bilgileri belirtilen ana donanımların yerine, farklı marka ve tipte donanımlar monte edilmeyecektir. Değişiklik yapılması zorunlu olması halinde, İdare’nin onayı halinde tüm araçlarda aynı marka ve model olacak şekilde bu parçalar araçlara monte edilecektir.
H.7. İdare; görevlendireceği 4 kişiden oluşan “Teknik Muayene Komisyonu” ile üretimi tamamlanmış otobüslerin teknik şartnameye uygunluğunu kontrol edecektir….” şeklinde düzenlemelere yer verilerek, ihalenin özel imalat süreci gerektiren bir ihale olduğu ortaya konulmuştur.
Bu açıdan Mal Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin “ İstenecek belgeler” başlıklı 27’nci maddesinin (ç) bendinde özel imalat süreci gerektiren mal alımı ihalelerinde iş deneyimini gösteren belgelerin istenilmesi durumunda, iş deneyimini gösteren belgelerle birlikte alım konusu işe ilişkin üretim kapasite raporunun da istenilmesinin zorunlu olduğunun, isteklilerin ise bu iki belgeden birini sunmalarının yeterli olduğunun açık bir şekilde hükme bağlandığı, incelenen ihalenin özel imalat süreci gerektiren bir ihale olduğu ve ihaleye ait İdari Şartname’de ise üretim kapasite raporuna yer verilmeksizin ihaleye katılımın sadece iş deneyim belgesi şartına bağlandığı, bu durumun ise ihale mevzuatına açık bir aykırılık teşkil ettiği görüldüğünden, söz konusu düzenleme nedeniyle ihalenin iptalinin gerektiği sonucuna varılmıştır.
9) Başvuru sahibinin 9’uncu iddiasına ilişkin olarak:
İdari Şartnamenin “Ekonomik açıdan en avantajlı teklifin belirlenmesi” başlıklı 35’inci maddesinde “35.3. Yerli malı teklif eden istekliler lehine fiyat avantajı uygulanması:
35.3.1. Bu madde boş bırakılmıştır.” şeklinde düzenleme yapılarak, yerli istekli lehine fiyat avantajı öngörülmediği anlaşılmıştır.
4734 sayılı Kamu İhale Kanununun “Yerli istekliler ile ilgili düzenlemeler” başlıklı 63’üncü maddesinin (c) bendinde“Mal alımı ihalelerinde yerli malı teklif eden istekliler lehine % 15 oranına kadar fiyat avantajı sağlanabilir. Ancak, Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından ilgili kurum ve kuruluşların görüşleri alınarak orta ve yüksek teknolojili sanayi ürünleri arasından belirlenen ve her yıl ocak ayında Kurum tarafından ilan edilen listede yer alan malların ihalelerinde yerli malı teklif eden istekliler lehine % 15 oranına kadar fiyat avantajı sağlanması zorunludur.” hükmü;
Mal Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliğinin “Yerli malını teklif edenler lehine fiyat avantajı uygulanması” başlıklı 61’inci maddesinin altıncı fıkrasında; “Her yıl Ocak ayında Kurum tarafından ilan edilen orta ve yüksek teknolojili sanayi ürünleri listesinde yer alan malların ihalelerinde, yerli malı teklif eden istekliler lehine % 15 oranına kadar fiyat avantajı sağlanması zorunludur. Söz konusu zorunlu fiyat avantajı uygulaması, ilanı veya duyurusu bu listenin yayımlanmasından sonra yapılan mal alımı ihalelerinde uygulanacaktır.” hükmü yer almaktadır.
Kamu Alımlarında 4734 Sayılı Kanun Kapsamında Fiyat Avantajı Sağlanması Zorunlu Olan Ürün Listesi incelendiğinde 1216 sıra nolu ve 34144910 CPV kodlu “Elektrikli otobüsler” yüksek teknolojili ürün olarak değerlendirilerek yerli malı teklif eden istekliler lehine % 15 oranına kadar fiyat avantajı sağlanması zorunlu hale getirilmiştir.
Yukarıda yer alan mevzuat hükümleri ve ihale dokümanı düzenlemeleri bir arada değerlendirildiğinde, 20 Adet Elektrikli Otobüs, 12 Adet Tam Şarj Ünitesi ve 10 Adet Ara Şarj Ünitesi Satın Alınması işinin orta ve yüksek teknolojili sanayi ürünleri kapsamında olduğu, idarece ihale dokümanında yerli istekli lehine fiyat avantajı öngörülmesi gerekirken bunun yapılmadığı, bu nedenle de sadece yabancı isteklilerin ihaleye katıldığının görüldüğü, ihale dokümanının bu haliyle ihale mevzuatına aykırılık teşkil ettiği anlaşılmış olup, bu hususun ihalenin iptalini gerektirdiği sonucuna varılmıştır.
10) Başvuru sahibinin 10’uncu iddiasına ilişkin olarak:
4734 sayılı Kamu İhale Kanununun “Ortak girişimler” başlıklı 14’üncü maddesinde “Ortak girişimler birden fazla gerçek veya tüzel kişi tarafından iş ortaklığı veya konsorsiyum olarak iki türlü oluşturulabilir. İş ortaklığı üyeleri, hak ve sorumluluklarıyla işin tümünü birlikte yapmak üzere, konsorsiyum üyeleri ise, hak ve sorumluluklarını ayırarak işin kendi uzmanlık alanlarıyla ilgili kısımlarını yapmak üzere ortaklık yaparlar. İş ortaklığı her türlü ihaleye teklif verebilir. Ancak idareler, işin farklı uzmanlıklar gerektirmesi durumunda, ihaleye konsorsiyumların teklif verip veremeyeceğini ihale dokümanında belirtirler.” hükmü,
Mal Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliğinin “Konsorsiyum” başlıklı 31’inci maddesinde “(1) İdare, konsorsiyumların ihaleye katılıp katılamayacağını, katılabilecekleri ihalelerde ise işin farklı uzmanlık gerektiren kısımlarını ön yeterlik şartnamesinde veya idari şartnamede belirtir.” hükmü yer almaktadır.
İdari Şartname’nin “Konsorsiyum” başlıklı 16’ıncı maddesinde “16.1. Konsorsiyumlar ihaleye teklif veremez.” düzenlemesine yer verilmiştir.
4734 sayılı Kamu İhale Kanununun “Alt yükleniciler” başlıklı 15’üncü maddesinde “İhale konusu işin özelliği nedeniyle ihtiyaç görülmesi halinde, ihale aşamasında isteklilerden alt yüklenicilere yaptırmayı düşündükleri işleri belirtmeleri, sözleşme imzalamadan önce de alt yüklenicilerin listesini idarenin onayına sunmaları istenebilir. Ancak bu durumda, alt yüklenicilerin yaptıkları işlerle ilgili sorumluluğu yüklenicinin sorumluluğunu ortadan kaldırmaz.” hükmü yer almaktadır.
İdari Şartname’nin “Alt yükleniciler” başlıklı 17’inci maddesinde “17.1. İhale konusu alımın tamamı veya bir kısmı alt yüklenicilere yaptırılamaz.” düzenlemesine, “Kısmi teklif verilmesi” başlıklı 19’uncu maddesinde ise “19.1. Bu ihalede işin tamamı için teklif verilecektir.” düzenlemesine yer verilmiştir.
İhalelere konsorsiyumların teklif verip veremeyeceğine ve işin tamamının veya bir kısmının alt yüklenicilere yaptırılıp yaptırılamayacağına yönelik düzenleme yapılmasının, 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 5’inci maddesindeki “temel ilkelere” aykırı olamamak kaydıyla idarenin takdirinde olduğu, incelenen ihalenin özel imalat süreci gerektiren ve yüksek teknolojili bir ürün olarak kabul edilen elektrikli otobüs ve şarj ünitelerinin üretimi ihalesi olduğu, dolayısıyla ihale konusu işin bir bütünlük arzettiği, benzer iş tanımının ise “her türlü elektrikli otobüs satışı” olarak belirlendiği, farklı nitelikteki işlerin benzer iş tanımında zikredilmediği de görüldüğünden başvuru sahibinin iddiasının yerinde olmadığı sonucuna varılmıştır.
Diğer taraftan ihalede kısmi teklif verilip verilemeyeceğine yönelik düzenleme yapılması hususunda yapılan incelemede ise, ihaleye ait birim fiyat teklif cetvelinde “20 adet elektrikli otobüs”, “12 adet tam şarj ünitesi” ve “10 adet ara şarj ünitesi” olmak üzere toplam 3 iş kalemi öngörüldüğü, şarj ünitelerinin elektrikli otobüsün ayrılmaz bir parçası olduğu ve elektrikli otobüse uyumlu olması gerektiği, dolayısıyla teknik olarak şarj ünitesinin elektrikli otobüsü üreten firma tarafından üretilmesi gerektiği, aksi takdirde uyumsuzluklar yaşanabileceği ihtimalleri dikkate alındığında ihalenin kısmi teklife açık yapılmamasında mevzuata aykırılık bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Sonuç olarak, yukarıda belirtilen mevzuata aykırılıkların düzeltici işlemle giderilemeyecek nitelikte olduğu tespit edildiğinden, ihalenin iptali gerekmektedir.
Açıklanan nedenlerle, 4734 sayılı Kanun’un 65’inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen 30 gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere,
Anılan Kanun’un 54’üncü maddesinin onbirinci fıkrasının (a) bendi gereğince ihalenin iptaline,
Oybirliği ile karar verildi.
|
Mahmut GÜRSES
Başkan
|
|
|
|
Kazım ÖZKAN
II. Başkan
|
Ali Kemal AKKOÇ
Kurul Üyesi
|
Ahmet ÖZBAKIR
Kurul Üyesi
|
|
|
|
Hasan KOCAGÖZ
Kurul Üyesi
|
Mehmet AKSOY
Kurul Üyesi
|
|
|
|
|
|
|
|
|
admin
