Bir önceki yazımızda Ücret Garanti Fonu’ndan faydalanmaya ilişkin bilgiler vermiştik. Bu yazımızda da yine işverenleri zor duruma düşen işçilerin ücret alacaklarını kısmen de olsa alabilmeleri için faydalanılabilecek diğer bir imkan olan Kısa Çalışma Ödeneğinden bahsedeceğiz.
Kısa çalışma ödeneği nedir?
Kısa Çalışma Ödeneği de İşsizlik Sigortası Fonu kapsamında sağlanan bir imkan olup, genel ekonomik, sektörel, bölgesel kriz veya zorlayıcı sebeplerle işyerindeki haftalık çalışma sürelerinin geçici olarak en az üçte bir oranında azaltılması veya süreklilik koşulu aranmaksızın işyerinde faaliyetin tamamen veya kısmen en az dört hafta süreyle durdurulması hallerinde, işyerinde üç ayı aşmamak üzere sigortalılara çalışamadıkları dönem için gelir desteği sağlayan bir uygulamadır. Bakanlar Kurulu kararı ile üç aylık süre altı aya kadar uzatılabilir.
Kısa çalışma ödeneğine başvuru genel ekonomik, sektörel, bölgesel kriz veya zorlayıcı sebeplerin varlığı iddiasıyla işveren tarafından yapılmaktadır.
– Genel ekonomik kriz ile ulusal veya uluslararası ekonomide ortaya çıkan olayların, ülke ekonomisini ve dolayısıyla işyerini ciddi anlamda etkileyip sarstığı durumlar,
– Bölgesel kriz ile ulusal veya uluslararası olaylardan dolayı belirli bir il veya bölgede faaliyette bulunan işyerlerinin ekonomik olarak ciddi şekilde etkilenip sarsıldığı durumlar,
– Sektörel kriz ile ulusal veya uluslararası ekonomide ortaya çıkan olaylardan doğrudan etkilenen sektörler ve bunlarla bağlantılı diğer sektörlerdeki işyerlerinin ciddi anlamda sarsıldığı durumlar,
– Zorlayıcı sebep ile de işverenin kendi sevk ve idaresinden kaynaklanmayan, önceden kestirilemeyen, bunun sonucu olarak bertaraf edilmesine olanak bulunmayan, dışsal etkilerden ileri gelen, geçici olarak çalışma süresinin azaltılması veya faaliyetin tamamen veya kısmen durdurulması ile sonuçlanan deprem, yangın, su baskını, salgın hastalık, seferberlik ve benzeri nedenler anlaşılmalıdır.
Başvuru şartlarının oluştuğunu düşünen işveren, genel ekonomik, bölgesel veya sektörel kriz ile zorlayıcı sebeplerin işyerine olan etkilerini ve zorlayıcı sebebin ne olduğunu açıklayarak, bunlara ilişkin kanıtları ile işyerine ait bilgi ve belgeleri de ibraz ederek İş Kur’a başvurmalıdır.
Kısa çalışma için başvuru yapıldığında bu hallerin oluşup oluşmadığına İş-Kur yönetim kurulunca karar verilmektedir. Zorlayıcı sebeplerin varlığı halinde ayrıca yönetim kurulu kararı gerekmemektedir. İşletmeden kaynaklanan nakit akışında bozulma, yönetsel sorunlar veya pazar daralması gibi nedenler kısa çalışmaya gerekçe oluşturmamaktadır.
Kısa çalışma ödeneğinden faydalanma koşulları nelerdir?
İşçinin kısa çalışma ödeneğine hak kazanabilmesi için, işverence Kuruma yapılan başvurunun uygun bulunmasının yanında, kısa çalışmanın başladığı tarihten önceki son 120 gün içinde kesintisiz çalışmış olması ve son üç yıl içinde adına en az 600 gün işsizlik sigortası primi bildirilmiş olması gerekmektedir.
Ayrıca zorlayıcı nedenlerle ödenek alınacak olunması halinde ödeneğe esas süre, İş Kanunun 24üncü maddesine göre işyerinde zorlayıcı sebeplerle işin bir haftadan daha uzun süre durması halinde bu süreden sonra başlamaktadır.
Kısa çalışma ödeneğinin miktarı nedir ve hangi süreyle ödenir?
Sigortalıya yapılacak olan günlük ödeme sigortalının son oniki aylık prime esas kazançları üzerinden hesaplanacak günlük ortalama kazancın %60’ı üzerinden gerçekleşmektedir. Ancak bu şekilde yapılacak hesaplama sonucunda bulunan tutar, aylık asgari ücretin brüt tutarının %150’sini geçemeyecektir. 2017 yılı için yapılabilecek ödemenin üst sınırı aylık 2.666.25 TL, olup, ödemelerden yalnızca damga vergisi kesilmektedir. Kısa çalışma ödeneği en fazla üç ay için ve işyerinde uygulanan haftalık çalışma süresini tamamlayacak şekilde aylık olarak işçiye ödenmektedir. Kısa çalışma ödeneği süresinde çalışanların genel sağlık sigortası primleri ödenmekte olup, kısa vadeli sigorta kollarına ait primlerle emeklilik için gerekli olan uzun vadeli sigorta kollarına ilişkin primler ödenmemektedir. İş-Kur tarafından yayımlanan istatistiklere bakıldığında, bu ödenek kapsamında 2016 yılında 1.276.589 Tl ödeme yapılmış olup, 2017 yılı ilk dokuz ayında 594.340 TL ödeme gerçekleşmiştir. İstatistiklere yansıyan son ay olan eylül ayında ise 15 kişiye 24.941 TL ödeme gerçekleşmiştir.
İşveren ve sigortalıların İşsizlik Sigortası Fonu’ndan yalnızca işsizlik ödeneği verilmediğini bilmeleri menfaatlerine olacaktır. Erkan ÇETİN
admin
