Kamu Kesimi Denetçileri INTOSAI Mesleki Ahlak Kuralları Nelerdir?

admin
Teftiş/Denetim Teknikleri
Mayıs 11, 2023
0 Comments

KAMU KESİMİNDEKİ DENETÇİLER İÇİN INTOSAI MESLEKİ AHLAK KURALLARI

Mesleki Ahlak Kuralları

Kavram, Ön bilgi ve Amaç

INTOSAI, kamu kesimindeki denetçiler için uluslararası nitelikli mesleki ahlak kurallarının oluşturulmasını zorunlu görmüştür.
Mesleki ahlak kuralları, denetçilerin günlük çalışmalarını yönlendirmek amacına yönelik değerleri ve prensipleri içeren kapsamlı bir bildiridir. Kamu kesimi denetçilerinin sahip oldukları bağımsızlık, yetkiler ve sorumluluklar; Yüksek Denetim Kurumu’nun (YDK) ve denetim görevinde çalıştırdığı personelinin (atanmış veya görevlendirilmiş) yüksek meslek ahlakı sergilemelerini gerektirir. Kamu kesimi denetçileri için mesleki ahlak kuralları, genelde devlet memurlarına ilişkin meslek ahlakı gereklerini ve özelde ise, mesleki yükümlülükleri de dahil olmak üzere, denetçilerin meslek ahlakı gereklerini dikkate almalıdır.
“Denetim Prensiplerine ilişkin Lima Deklerasyonu Rehberi”ni temel alan INTOSAI Meslek Ahlakı Kuralları , INTOSAI Denetim Standartları Komitesince Haziran 1992 tarihinde yayınlanan INTOSAI Denetim Standartlarını tamamlayan ve güçlendiren bir belge olarak değerlendirilmelidir.
INTOSAI Meslek Ahlakı Kuralları; YDK Başkanı, denetçi, yöneticiler ve YDK için veya adına denetim işi ile ilgilenen kişilere yöneliktir. Bununla birlikte söz konusu kuralların, hiç bir şekilde, YDK’nın örgüt yapısını etkiledikleri şeklinde değerlendirilmemeleri gerekmektedir.

Milletler arasındaki kültür, dil, yasal ve sosyal farklılıklar nedeniyle kendi koşullarına en uygun Meslek Ahlakı Kurallarını oluşturmak YDK’ların sorumluluğundadır. Tercihan, söz konusu ulusal mesleki ahlak kuralları mesleki ahlaka ilişkin kavramları açıklığa kavuşturmalıdır. INTOSAI Meslek Ahlakı Kurallarının ulusal meslek ahlakı kuralları için bir tür temel oluşturması amaçlanmıştır. Her YDK’nın , denetçilerinin ulusal meslek ahlakı kurallarında yer alan değer ve prensipleri bilmesini ve gereği gibi davranmasını sağlamak konusunda sorumluluğu vardır.

Denetçilerin davranışları her zaman ve her koşulda kusursuz olmalıdır. Mesleklerinin yürütülmesine ilişkin herhangi bir zaaf veya özel hayatlarındaki herhangi bir uygunsuz davranış, denetçilerin ve temsil ettikleri YDK’nın dürüstlüğüne ve ayrıca yapılan denetim işinin kalite ve geçerliliğine gölge düşüreceği gibi, söz konusu YDK’ nın güvenilirliği ve yeterliliği hakkında da kuşkular uyandırır. Kamu kesimindeki denetçiler için geçerli mesleki ahlak kurallarının kabul edilmesi ve uygulanması,. denetçilere ve yaptıkları işlere karşı güven ve inanç duyulmasını sağlar.
Yüksek Denetim Kurumunun güvenilen ve inanılan bir kurum olarak değerlendirilmesi çok büyük önem taşımaktadır. Denetçi bu amaca ancak ,

Dürüstlük, Bağımsızlık, Tarafsızlık, Güvenilirlik ve Yeterlik gibi beş temel kelimede saklı olan mesleki ahlakın gerektirdiği kavramları kabul ederek ve bunları uygulayarak hizmet edebilir.

Güven, İnanç ve İtimada layık olmak

Yasama ve/veya yürütme organı ile kamuoyu ve denetlenen kurumların, yüksek denetim kurumundan, hiç bir kuşku ve suçlamaya yer bırakmayacak ve dolayısıyla saygı ve güven uyandıracak bir uygulama ve yaklaşım beklemeye hakkı vardır.
Denetçiler, kendi aralarında ve meslek içinde iyi ilişkileri ve işbirliğini geliştirecek biçimde davranmalıdırlar. Bir mesleğin kendi üyeleri tarafından desteklenmesi ve üyeler arasındaki işbirliği, meslek karakterinin hayati önemi haiz unsurlarıdır. Bir denetçiye kamuoyunca gösterilen güven ve duyulan saygı, geçmişte ve günümüzde bu yönde çaba göstermiş bütün denetçilerin ortak başarısının ürünüdür. Bu nedenle denetçinin diğer meslekdaşlarına adil ve dengeli bir biçimde davranması gerek denetçilerin gerekse kamunun yararınadır.
Yasama ve/ veya yürütme organları, kamuoyu ve denetlenen kurumların yüksek denetim kurumunca yapılan işlerin adil ve tarafsız olduğu konusunda tam güvenceye sahip olmaları lazımdır. Bu nedenle de hizmetin yerine getirilmesini düzenleyen ulusal mesleki ahlak kurallarının veya benzeri bir belgenin bulunması gerekmektedir.
Toplumun her kesiminde inandırıcılık ve güvene ihtiyaç duyulmaktadır. Bu nedenle yüksek denetim kurumu raporları ve kanaatlerinin üçüncü şahıslar açısından tam anlamıyla güvenilir ve kesin olması gerekmektedir.
Yüksek Denetim Kurumunca yapılan her işin; yasama ve yürütme organlarının ayrıntılı incelemesinden, doğruluk konusundaki kamuoyu yargısından ve mesleki ahlak kurallarına uygunluk yönündeki değerlendirmeden iyi not alması şarttır.

Dürüstlük

Dürüstlük, mesleki ahlak kurallarının temel değeridir. İşlerini yürütürken ve denetlenen kurum personeliyle ilişkilerini sürdürürken yüksek standartlı davranış biçimlerine (açık ve içten davranış gibi) bağlı kalmak denetçilerin görevidir. Kamuoyunda kendilerine duyulan güven duygusunu sürekli kılabilmek için denetçilerin davranışları kusursuz ve şüphe uyandırmayacak biçimde olmalıdır.
Dürüstlük, doğruluk ve adalet kavramlarıyla ölçülebilir. Dürüstlük, diğer taraftan denetçilerin, denetimin ve mesleki ahlak standartlarının şeklini ve ruhunu özümsemelerini gerektirir. Ayrıca dürüstlük; denetçilerin bağımsızlık ve tarafsızlık prensiplerine bağlı kalmalarını, mesleğin gerektirdiği kusursuz davranış standartlarına uymalarını, kamu yararını gözeterek karar vermelerini ve işlerinin yürütülmesi ile YDK kaynaklarının kullanımında tam bir dürüstlük göstermelerini gerektirir.

Bağımsızlık, Nesnel davranış ve Yansızlık

Denetlenen kurumdan ve diğer ilgili çevrelerden bağımsız olmak denetçiler için kaçınılmazdır. Bu, denetçilerin bağımsızlıklarını artıracak veya hiç bir hal ve şartta azaltmayacak şekilde davranmaları anlamına gelir.
Denetçiler yalnızca denetlenen kurumdan ve diğer ilgili çevrelerden bağımsız olma yönünde çaba sarfetmekle kalmamalı ve fakat incelemeye tabi tuttukları konuları ele alışları sırasında da objektif olmaya özen göstermelidirler.
Denetçilerin, gerçekte bağımsız ve yansız olmaları kadar böyle oldukları şekilde algılanmaları da çok önemlidir.
Denetimle ilgili hiçbir konuda denetçilerin bağımsızlığı, kişisel veya dış çıkarlar nedeniyle zedelenmemelidir. Bağımsızlık; denetçiler

üzerindeki dış baskılar veya etkiler; denetçilerin bireyler, denetlenen kurumlar, proje ve programlar hakkındaki önyargıları; kısa bir süre önce denetlenen kurumda görevli bulunmak; ya da çıkar çatışmasına yol açabilecek veya denetçinin kurumuna olan sadakatini zaafa uğratabilecek kişisel veya akçalı ilişkiler gibi nedenlerle örselenebilir. Denetçiler menfaatlerinin söz konusu olabileceği her türlü konu ile ilgilenmekten kaçınmak zorundadırlar.

Denetçiler tarafından yürütülen her işte, özellikle eksiksiz ve objektif olması gereken denetçi raporlarında, nesnellik ve yansızlık gereklidir. Bu nedenle, kanaat ve raporların sonuç bölümlerinin YDK’nın denetim standartları uyarınca toplanmış ve birleştirilmiş kanıtlara dayanması zorunludur.
Denetçiler, denetlenen kurum veya diğer ilgili taraflarca ileri sürülen bilgileri değerlendirmek durumundadırlar. Bu bilgi, denetçilerin kanaatlerine tarafsız bir biçimde yansımalıdır. Ancak bunlar denetçinin kendi varacağı sonucu etkilememelidir.

Politik tarafsızlık

Yüksek denetim kurumunun gerçekte varolan ve kamuoyu tarafından da varlığı algılanan politik tarafsızlığının korunması büyük önem taşır. Bu nedenle denetçiler denetim sorumluluklarını tarafsız bir biçimde yerine getirebilmek için politik etkilerden uzak kalmaya özen göstermelidirler. YDK’lar, yasama ve yürütme organlarıyla, veya raporlarını görüşmek için yasayla yetki verilmiş diğer devlet kurumları ile yakın çalışma ilişkisi içinde olduklarından, denetçilerin politik etkilerden uzak kalmaya özen göstermeleri yerinde olur.
Denetçiler politik bir faaliyet içinde yer alırken veya almayı düşünürken, böyle bir faaliyetin denetim görevlerini tarafsız olarak yerine getirme yükümlülükleri üzerinde yaratabileceği etkileri veya dışarıdan böyle görünebileceğini hesaba katmalıdırlar. Eğer denetçilere politik faaliyetlerde bulunma izni veriliyorsa; denetçilerin, bu faaliyetlerin mesleki sürtüşmelere yol açabileceğini bilmeleri gerekir.

Çıkar çatışması

Denetçilerin denetlenen kuruma danışmanlık ve benzeri denetim dışı hizmetler verme olanakları mevcut olduğunda, bu hizmetlerinin çıkar çatışmasına yol açmamasına özen gösterilmelidir. Özellikle, denetçiler, bu tür hizmetlerin, kesinlikle denetlenen kurumun uhdesinde bulunması gereken yönetim yetki ve sorumluluğu alanına girmemesine dikkat etmelidirler.
Denetçiler bağımsızlıklarını ve dürüstlüklerini zedeleyebilecek veya böyle bir görüntünün verilmesine neden olabilecek hediye veya para ödüllerini reddederek bağımsızlıklarını korumalı ve muhtemel bir çıkar çatışmasını önlemelidirler.

Denetçiler, denetlenen kurum yöneticileri, personeli ve diğer ilgililerle bağımsız bir şekilde davranmalarını veya kamuoyundaki bağımsızlık imajlarını etkileyebilecek, bu bağımsızlıklarını tehdit edebilecek, veya ondan taviz vermelerine yol açabilecek her tür ilişkiden kaçınmalıdırlar.

Denetçiler, resmi konumlarını özel amaçlar için kullanmamalı ve rüşvet riski içeren ilişkilerden veya nesnellikleri ve bağımsızlıkları konusunda şüphe uyandırabilecek ilişkilerden kaçınmalıdırlar.

Görevlerinin ifası sırasında elde ettikleri bilgileri denetçiler kendilerine veya başkalarına kişisel yarar sağlamak amacıyla kullanmamalıdırlar. Bundan başka, denetçilerin diğer kişi ve kuruluşlara adil ve makul olmayan bir üstünlük (avantaj) sağlamak amacıyla denetledikleri kuruma ilişkin bir bilgiyi açıklamamaları veya söz konusu bilgiyi başka kişilere zarar vermek amacıyla kullanmamaları gerekmektedir.

Meslek Sırlarının Saklanması

Denetim süreci içinde elde ettikleri bilgiyi denetçiler üçüncü şahıslara yazılı veya sözlü olarak açıklamamalıdırlar. Ancak; YDK’nın olağan çalışmasının gereği olarak ve yasalar veya diğer hukuki düzenlemelerle belirlenmiş sorumluluklarını yerine getirmek amacıyla yaptığı açıklamalar bunun dışındadır.

Yeterlik

Denetçiler, her zaman meslek adabı ile bağdaşır tarzda davranmak ve görevlerini yeterlik (maharetle) ve tarafsızlıkla yerine getirebilmek amacıyla, çalışmalarında yüksek mesleki standartlar uygulamak ile görevlidirler.
Gereğini yapmak konusunda yetersiz olduklarını hissettikleri hiçbir işi

denetçiler üstlenmemelidirler.

Denetçiler, yürürlükteki denetim, muhasebe ve mali yönetim standartlarını, politikalarını, prosedürlerini ve uygulamalarını bilmeli ve bunları uygulamalıdırlar. Keza, denetçiler denetlenen kurumun faaliyetlerini yönlendiren anayasal, yasal ve kurumsal prensip ve standartlar hakkında da yeterli bilgiye sahip olmalıdırlar.

Mesleki Gelişme

Denetçiler denetim yaparken, denetime nezaret ederken, denetim raporlarını düzenlerken gerekli mesleki özeni göstermelidirler.
Denetçiler denetimlerinde mümkün olan en yüksek nitelikli metod ve uygulamaları kullanmalıdırlar. Denetimin yürütülmesi ve raporların yazılması sırasında denetçilerin görevi, temel önermelere ve genel kabul görmüş denetim standartlarına bağlı kalmaktır.
Denetçiler mesleki sorumluluklarını yerine getirebilmek için ihtiyaç duydukları becerileri sürekli geliştirmek ve güncelleştirmek zorundadırlar.

admin

admin
GÜNCEL HABERLER , TEFTİŞ&DENETİM , Teftiş/Denetim Teknikleri
Aralık 18, 2024
43 views

Denetim Nedir?

Denetim nedir? Genel olarak denetim, bir kurum veya kuruluşun ya da belirli bir plan, program veya projenin yapısı, işleyişi ve çıktılarını önceden belirlenmiş standartlara uygunluk derecesinin araştırma, sorgulama, gözlemleme gibi…

admin
GÜNCEL HABERLER , Teftiş/Denetim Teknikleri
Aralık 17, 2024
34 views

Çağdaş (Modern) Denetim Teknikleri Nelerdir?

Denetimde Çağdaş Yöntem ve Teknikler Denetimde çağdaş yöntem ve tekniklerin kullanılması kesinlikle klasik yöntemden vazgeçme anlamına gelmemektedir. Bu nokta kanımca çok önemlidir. Çünkü klasik tekniklerin üzerine günümüz teknolojisini ekleyerek…