İHALEDE BİRDEN FAZLA GRUPTAN İŞLERİ İÇEREN İŞ DENEYİM BELGESİ SUNULMASI HALİNDE İŞ DENEYİM MİKTARININ TESPİT EDİLMESİ
1.GİRİŞ
Kamu kurumlarınca yapılan yapım işi ihalelerinde, benzer iş olarak ihaleye katılan firmalar veya ortaklarının sunmuş olduğu iş deneyim belgeleri, birden fazla işi bünyesinde barındırabilir.
Firmaların sunduğu iş deneyim belgelerinin, tutarlarının tespit edilmesi noktasında, birden fazla işi içinde barındıran iş deneyim belgelerinin tutarlarının doğru olarak tespit edilmesi, işin türler itibariyle ayrımlarının doğru olarak yapılması son derece önem taşımaktadır.
Bu çalışmada, birden fazla işi bünyesinde barındıran iş deneyim belgelerinin ayrıştırılması ve idarenin istediği değerlerin doğru olarak nasıl hesaplanması gereği üzerinde durulacaktır.
2.YASAL VE İDARİ DÜZENLEME
İş deneyim belgelerinin düzenlemesiyle ilgili olarak, Kamu İhale Kanunu dışında, Yapım İşleri Uygulama yönetmeliği ve Yapım İşlerinde İş Deneyiminde değerlendirilecek Benzer İşlere Dair Tebliğ’de açık hükümler yer almaktadır.
Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin “İş deneyimini gösteren belgeler” başlıklı 39’uncu maddesinde;
“1) Aday veya isteklilerden, yurt içinde veya yurt dışında kamu veya özel sektöre bedel içeren bir sözleşme kapsamında taahhüt ettikleri, ihale konusu iş veya benzer işlerdeki deneyimlerini tevsik etmeleri için iş deneyim belgesi istenilmesi zorunludur.
(2) Aday veya istekliler tarafından, iş deneyimlerini tevsik için;
- a) İlk ilan veya davet tarihinden geriye doğru son onbeş yıl içinde geçici kabulü yapılan,
- b) İlk ilan veya davet tarihinden geriye doğru son onbeş yıl içinde geçici kabulü yapılan işlerde, ilk sözleşme bedelinin en az % 80’i oranında denetlenen ya da yönetilen,
- c) Devam eden işlerde; ilk sözleşme bedelinin tamamlanması şartıyla, ilk ilan veya davet tarihinden geriye doğru son onbeş yıl içinde gerçekleşme oranı toplam sözleşme bedelinin en az % 80’ine ulaşan ve kusursuz olarak gerçekleştirilen,
ç) Devam eden işlerde; ilk sözleşme bedelinin tamamlanması şartıyla, ilk ilan veya davet tarihinden geriye doğru son onbeş yıl içinde gerçekleşme oranı toplam sözleşme bedelinin en az % 80’ine ulaşan ve kusursuz olarak gerçekleştirilen işlerde ilk sözleşme bedelinin en az % 80’i oranında denetlenen ya da yönetilen,
- d) Devredilen işlerde, devir öncesindeki veya sonrasındaki dönemde ilk sözleşme bedelinin en az % 80’inin gerçekleştirilmesi şartıyla, ilk ilan veya davet tarihinden geriye doğru son onbeş yıl içinde geçici kabulü yapılan,
işlerle ilgili deneyimlerini gösteren belgeler sunulur.
…
(4) Yapım işlerinde iş deneyiminde değerlendirilecek benzer işlerin belirlendiği tebliğde belirtilen esaslara uygun biçimde, hangi nitelikteki iş ya da işlerin benzer iş kabul edileceği idarece tespit edilir ve ihale veya ön yeterlik dokümanı ile ihale veya ön yeterliğe ilişkin ilanda veya davet mektubunda belirtilir.
…
(6) İş ortaklığında, pilot ortağın istenen asgari iş deneyim tutarının en az % 80’ini, diğer ortakların her birinin ise, istenen asgari iş deneyim tutarının en az % 20’sini sağlaması zorunludur. Ancak ihaleye katılan iş ortaklığının ortakları tarafından ortaklık oranları ve yapısı aynı olmak kaydıyla daha önce kurulmuş olan iş ortaklığının gerçekleştirdiği bir işten elde ettiği iş deneyim belgesi sunulması halinde pilot ortak ve diğer ortakların her birinin birinci cümledeki oranlara göre asgari iş deneyim tutarını sağlaması koşulu aranmaz. Konsorsiyumda ise, her bir ortağın kendi kısmı için istenen asgari iş deneyim tutarını sağlaması zorunludur.
(7) İş ortaklığında, pilot ortağın istenen asgari iş deneyim tutarının tamamını sağlaması halinde; diğer ortaklar, istenen asgari iş deneyim tutarının % 40’ından az olmamak üzere, benzer işe ait olmayan bir yapım işine ilişkin belge sunabilirler. Bu durumda; yeterlikleri tespit edilenler arasından belli sayıda adayın davet edilmesinin öngörüldüğü belli istekliler arasında ihale usulüyle yapılan ihalelerde, benzer işe ait olmayan yapım işine ilişkin iş deneyimleri, kısa listenin oluşturulmasında yapılan puanlamada dikkate alınmaz.” hükmü yer almaktadır.
Yapım İşlerinde İş Deneyiminde değerlendirilecek Benzer İşlere Dair Tebliğ’in eki Benzer İş Grupları Listesinin;
“B) Üstyapı (Bina) İşleri” başlıklı maddesinde; “III. GRUP: BİNA İŞLERİ
1-B II. Grup işler
2-BI. ve B II. Grubu işlerin dışındaki bina işleri” açıklaması ve aynı Tebliğ’de “…2.4 (EK-1)’de yer alan listedeki işler ile ilgili, tamamlama, onarım, sondaj, yıkma, güçlendirme ve montaj işleri vb. yapım işlerine ilişkin benzer işler, yapılacak işin niteliği ile bu listedeki gruplar göz önüne alınarak ve rekabeti engellemeyecek şekilde idarelerce belirlenebilecektir.” açıklaması yer almaktadır.
İdari Şartname’nin 2.1. maddesinden ihale konusu işin “….. Antrenman Kulesi ve Pistleri ile Çevre Düzenlemesi Yapım İşi” olduğu,
Şartname’nin “İhaleye katılabilmek için gereken belgeler ve yeterlik kriterleri” başlıklı 7’nci maddesinde “7.5.1.İsteklinin, yurt içinde veya yurt dışında kamu veya özel sektöre bedel içeren bir sözleşme kapsamında taahhüt edilen ihale konusu iş veya benzer işlere ilişkin olarak;
- a) İlk ilan tarihinden geriye doğru son onbeş yıl içinde geçici kabulü yapılan,
- b) İlk ilan tarihinden geriye doğru son onbeş yıl içinde geçici kabulü yapılan işlerde, ilk sözleşme bedelinin en az % 80’i oranında denetlenen ya da yönetilen,
- c) Devam eden işlerde; ilk sözleşme bedelinin tamamlanması şartıyla, ilk ilan tarihinden geriye doğru son onbeş yıl içinde gerçekleşme oranı toplam sözleşme bedelinin en az % 80’ine ulaşan ve kusursuz olarak gerçekleştirilen,
ç) Devam eden işlerde; ilk sözleşme bedelinin tamamlanması şartıyla, ilk ilan tarihinden geriye doğru son onbeş yıl içinde gerçekleşme oranı toplam sözleşme bedelinin en az % 80’ine ulaşan ve kusursuz olarak gerçekleştirilen işlerde; ilk sözleşme bedelinin en az % 80’i oranında denetlenen ya da yönetilen,
- d) Devredilen işlerde, devir öncesindeki veya sonrasındaki dönemde ilk sözleşme bedelinin en az % 80’inin gerçekleştirilmesi şartıyla, ilk ilan tarihinden geriye doğru son onbeş yıl içinde geçici kabulü yapılan,
işlere ilişkin deneyimini gösteren belgeleri sunması zorunludur. İstekli tarafından teklif edilen bedelin % 80’inden az olmamak üzere, ihale konusu iş veya benzer işlere ait tek sözleşmeye ilişkin iş deneyimini gösteren belgelerin sunulması gerekir.
İş ortaklığında, pilot ortağın istenen asgari iş deneyim tutarının en az % 80’ini, diğer ortakların her birinin ise, istenen asgari iş deneyim tutarının en az % 20’sini sağlaması zorunludur. Ancak ihaleye katılan iş ortaklığının ortakları tarafından ortaklık oranları ve yapısı aynı olmak kaydıyla daha önce kurulmuş olan iş ortaklığının gerçekleştirdiği bir işten elde ettiği iş deneyim belgesi sunulması halinde pilot ortak ve diğer ortakların her birinin birinci cümledeki oranlara göre asgari iş deneyim tutarını sağlaması koşulu aranmaz. Konsorsiyumda ise, her bir ortağın kendi kısmı için istenen asgari iş deneyim tutarını sağlaması zorunludur.
…
7.6. Bu ihalede benzer iş olarak kabul edilecek işler: Kamu İhale Kurumu´nun Yapım İşlerinde İş Deneyiminde Değerlendirilecek Benzer İşlere Dair Tebliğ´inde (Resmi Gazete Sayısı:27961, Resmi Gazete Tarihi 11.06.2011) yer alan ve (B) ÜST YAPI (BİNA) İŞLERİ ana başlığı altında bulunan B/III. GRUP bina işleri
7.6.1. Mezuniyet belgeleri/diplomalar: İnşaat Mühendisliği” düzenlemesi yer almaktadır.
3.ÖRNEK OLAY (*)
Konunun daha somut bir şekilde ifade edilme noktasında, Kamu İhale Kurulunca verilen bir karar aşağıda gösterilmiştir.
“İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle, idare tarafından kesinleşen ihale kararında özel ortak olan O.G. ait “…Üniversitesi Veterinerlik Fakültesi Klinik Bilimleri Binası İkmal İnşaatı Yapım İşi”ne ilişkin iş deneyim belgesinin, Yapım İşlerinde Benzer İş Grupları Tebliği (B) Üst Yapı Bina İşleri başlığı altında bulunan BIII Grup Bina İşleri kapsamında olmadığına karar verildiği, Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin 39’uncu maddesine göre iş ortaklığında, pilot ortağın istenen asgari iş deneyim tutarının tamamını sağlaması halinde, diğer ortakların istenen asgari iş deneyim tutarının %40’ından az olmamak üzere, benzer işe ait olmayan bir yapım işine ilişkin belge sunabileceği, bu durumun tespiti amacıyla özel ortak Olgun Gür’e ait iş deneyim belgesinin güncellenmesi sonucu bulunan tutarın teklif edilen bedelin %40’ını karşılamadığı gerekçesiyle idarece değerlendirme dışı bırakıldığı,
O.G.’e ait iş deneyim belgesinde işin adının “ikmal inşaatı” olmakla birlikte hakediş pursantajlarındaki imalat kalemlerinin incelenmesi halinde iş kapsamında 4 blok, gıda bölümü ve hayvan hastanesi yapıldığı, gıda bölümünün temel kazısı hariç tüm dolgu, sıkıştırma, temel su yalıtımı, kalıp, demir, beton, duvar, sıva, boya, seramik kaplama, kapı-pencere-mutfak doğrama, cephe kaplama, çatı, mekanik ve elektrik tesisatı, çevre düzenleme vs.nin eksiksiz olarak yapıldığı, 4 blok ve hayvan hastanesinde ise önceki yükleniciye ait fesih kabul tutanağının incelendiğinde blokların sadece kaba inşaatının yapıldığı, teknik imalatlarının tümünün kendileri tarafından yapıldığı, bu kapsamda bir binanın yapılması için tüm imalatların gerçekleştirildiği, yapılan işlerin tümünün BIII Grup Bina İşleri kapsamında olduğu, iş deneyim belgesini düzenleyen ….Üniversitesi Teknik İşler Daire Başkanlığı’ndan yapılan imalatların içeriği ile ilgili bilgi alınması gerektiği, ancak idarenin iş deneyim belgesini düzenleyen idareden bilgi almadığı, hakediş ile geçici kabul tutanaklarını değerlendirmesi neticesinde hatalı karar verdiği, kesin hakediş raporu incelendiğinde yapılan inşaat imalatlarının pursantaj oranının toplamda %74,917067 olduğu, idarece benzer iş tanımı yapılırken BIII Grup Bina İşlerinin benzer iş olarak kabul edildiği, ancak bina işleri ile ilgili olarak benzer iş tanımında kısıtlayıcı tanımlamalara yer verilmediği, bu kapsamda idare tarafından belirlenen benzer iş tanımı ile özel ortak Olgun Gür’e ait iş deneyim belgesinin birebir örtüştüğü, tekliflerinin değerlendirme dışı bırakılması halinde 356.000,00 TL Hazine zararı oluştuğu, bu nedenle tekliflerinin değerlendirme alınması gerektiği iddialarına yer verilmiştir.
Başvuru sahibinin iddialarının değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir.
…..
İhale komisyon kararından idarece bakım, onarım, tamamlama vb. işlere ilişkin iş deneyim belgelerinin kabul edilebilmesi için ihale dokümanında herhangi bir düzenleme yapılmadığı, özel ortak O.G.’e ait iş deneyim belgesine konu işin “…Üniversitesi Veterinerlik Fakültesi Klinik Bilimleri Binası İkmal İnşaatı Yapım İşi” olması nedeniyle B/III Grup bina işleri kapsamında iş deneyim belgesi sunmadığı, Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin 39’uncu maddesinin 7’nci bendi kapsamında yapılan incelemede pilot ortakOkçuoğlu İnşaat Mühendislik Müşavirlik San. ve Tic. A.Ş.nin istenen asgari iş deneyim tutarının tamamını sağladığı hususundan hareketle özel ortak O.G.’ün iş deneyim belgesinin güncellenmiş tutarının teklif edilen bedelin %40’ını karşılamadığı, bu nedenle teklifinin değerlendirme dışı bırakıldığı anlaşılmıştır.
İhale dosyasının incelenmesi neticesinde pilot ortak O… İnşaat Mühendislik Müşavirlik San. ve Tic. A.Ş.nin iş deneyiminin tevsiki amacıyla Toplu Konut İdaresi Başkanlığı tarafından “…….768 Adet Yoksul Konutu, 1’er Adet 32 Derslikli İlköğretim Okulu, Ticaret Merkezi ile Altyapı ve Çevre Düzenlemesi İnşaatı” işine ilişkin düzenlenen iş bitirme belgesinin sunulduğu, belgede uygulanan yapı tekniğinin “Konutlar tünel kalıp sistemi ile, sosyal donatılar konvansiyonel kalıp sistemi ile betonarme karkas inşaat, Yapı kullanma izin belgesine esas toplam yapı inşaat alanı 75.652,34 m2, kat sayısı: binalar 5, ilköğretim okulu 5, ticaret merkezi 2 katlı)” olduğu, sözleşme tarihinin 10.01.2011, ilk sözleşme bedelinin 29.350.000,00 TL, gerçekleştirilen iş tutarı ve belge tutarının ise 28.557.495,52 TL olarak belirtildiği görülmüştür.
İş Ortaklığı tarafından özel ortak O.G.’ün iş deneyiminin tevsiki amacıyla ….Üniversitesi Yapı İşleri ve Teknik Daire Başkanlığı tarafından “…Üniversitesi Veterinerlik Fakültesi Klinik Bilimleri Binası İkmal İnşaatı” işine ilişkin düzenlenen iş bitirme belgesi incelendiğinde, iş deneyim belgesinin “2008 Yapı İnş. Nak. Taah. Oto. Orm. Tic. Ltd. Şti. – O.G. İş Ortaklığı” adına düzenlendiği ve iş ortaklığının ortaklık oranlarının 2008 Yapı İnş. Nak. Taah. Oto. Orm. Tic. Ltd. Şti. – %51 ve O.G. – %49” olduğu, belgede uygulanan yapı tekniğinin “20.500 m2 Bina İkmal İnşaatı – 1.700 m2 Betonarme Karkas Bina Yapım İşi”, sözleşme tarihinin 13.11.2013, ilk sözleşme bedelinin 10.234.000,00 TL, gerçekleştirilen iş tutarı ve belge tutarının ise 11.241.261,43 TL olarak belirtildiği görülmüştür.
İdarenin cevabi yazısında “….Üniversitesi Veterinerlik Fakültesi Klinik Bilimleri Binası İkmal İnşaatı’ işine konu iş deneyim belgesine ilişkin olarak 11.241.261,43 TL’lik belge tutarının 1.302.380,62 TL’lik kısmının temelden çatıya (baştan sona) yapılmış 1.700 m2’lik binaya ait olduğu, geriye kalan 9.938.880,81 TL’lik kısmının ise ikmal yapım işi kapsamında yapılan imalatlara ait olduğu” ifadesine yer verilmiş, yazı ekinde yapılan işlere ait tevsik edici belgeler gönderilmiştir.
Yapılan incelemede iş deneyim belgesine konu işin ihale konusu işten farklı olduğu, bu nedenle iş deneyim belgesinin benzer işe uygunluğunun değerlendirilmesi gerektiği, idarenin cevabi yazısından iş deneyim belgesine konu işin 1.302.380,62 TL’lik kısmının temelden çatıya (baştan sona) yapılan binaya ait olduğu, söz konusu tutarın güncellenmiş halinin 1.519.181,40 TL olduğu anlaşılmıştır.
İş ortaklığında, pilot ortağın istenen asgari iş deneyim tutarının en az % 80’ini, diğer ortakların her birinin ise, istenen asgari iş deneyim tutarının en az % 20’sini sağlaması zorunlu olup, pilot ortak tarafından sunulan iş deneyim belgesi tutarının 28.557.495,52 TL, söz konusu tutarın güncellenmiş halinin ise 40.668.453,86 TL olduğu, bu tutarın pilot ortağın sağlaması gereken istenen asgari iş deneyim tutarını sağladığı (30.444.000,00 TL x 0,80 x 0,80 = 19.484.160,00 TL), özel ortak O.G.’ün sunduğu iş deneyim belgesinin benzer iş kapsamında dikkate alınması gereken güncellenmiş tutarının (1.519.181,40 TL) istenen asgari iş deneyim tutarını sağlamadığı anlaşılmıştır. (30.444.000,00 TL x 0,80 x 0,20 = 4.871.040 TL)
Yukarıda yer verilen mevzuat hükümleri uyarınca iş ortaklığında, pilot ortağın istenen asgari iş deneyim tutarının tamamını sağlaması halinde; diğer ortakların, istenen asgari iş deneyim tutarının % 40’ından az olmamak üzere, benzer işe ait olmayan bir yapım işine ilişkin belge sunabilmektedirler. Yapılan incelemede pilot ortak O. İnşaat Mühendislik Müşavirlik San. ve Tic. A.Ş.nin iş deneyimi tutarının asgari iş deneyim tutarının tamamını sağladığı, iş ortaklığı tarafından ihaleye 30.444.000,00 TL teklif verildiği, pilot ortağın iş deneyim belgesinin idarece istenen oranının tamamını sağlaması durumunda benzer işe uygun olmayan iş deneyim belgesi bakımından özel ortak O.G.’ün sağlaması gereken asgari tutarın 30.444.000,00 TL x 0,80 x 0,40 = 9.742.080,00 TL olması gerektiği, özel ortak O. .’ün sunmuş olduğu iş deneyim belgesinin güncellenmiş tutarının 13.112.537,92 TL olup sunulan belgede O.G.’ün iş ortaklığı oranının %49 olması nedeniyle değerlendirmeye esas belge tutarının 6.425.143,58 TL (13.112.537,92 TL x %49) olduğu, bu kapsamda asgari iş deneyim tutarını sağlamadığı, bu kapsamda özel ortak O. G.’ün asgari iş deneyim tutarını sağlamadığı gerekçesiyle değerlendirme dışı bırakılmasının mevzuata uygun olduğu sonucuna ulaşılmıştır.”
Yapım işleri, bünyesinde farklı iş türleri ile deneyimlerini barındıran işlerdir. Bu tür yapım işlerini gerçekleştiren firma ve şahıslar, bu işlere ilişkin deneyimlerini iş deneyimi olarak sunmayı düşünmeleri halinde, bu işlere ilişkin ayrımı, Yapım İşlerinde İş Deneyiminde Değerlendirilecek Benzer İşlere Dair Tebliğ’ e uygun şekilde ayrıştırmalı, belgenin güncellemesini doğru olarak yapmalı ve idarenin istediği işe benzerlik taşıyıp taşımadığı doğru şekilde analiz edip, ihalede benzer iş deneyimini ispatlamak için sunmalıdır.
Bu ayrıştırmanın doğru yapılmaması halinde, ihaleye katılan firma yada şahısların ihaleden elenmesi gerekecek ve maddi kayıplara neden olunacaktır.
İdare açısından ise, bu ayrışmanın doğru olarak yapılmaması halinde, ihale itiraz süreçleri gerçekleşecek ve işin yapılması sürecinde uzama ve gecikmeler meydana gelebilecektir.