PUANLAMA SİSTEMİ
Hizmet alım ihalelerinde tekliflerin eşitliği halinde 28.07.2015 tarihinden itibaren puanlama sistemi uygulanacaktır. Puanlama sistemini aşağıdaki şekilde inceleyebiliriz:
1. Yükleniminde Bulunan İş Tutarı: İsteklinin veya isteklinin en az %51 hiseye sahip ortağına ait iş deneyim belgesinin kullanılması halinde bu ortağın ilan veya davet tarihinden geriye doğru son iki yıl içerisinde 4735 sayılı Kanun kapsamında sözleşme imzalamamış olması veya imzaladığı sözleşme bedeli yaklaşık maliyetin altında olması halinde 2 puan verilecektir. İsteklinin veya ortağına ait iş deneyim belgesinin kullanılması halinde bu ortağın imzaladığı ilan tarihinden geriye doğru son iki yıl içerisindeki sözleşmelerin toplamı yaklaşık maliyet tutarı ile yaklaşık maliyetin iki katına kadar ise 1 puan verilecektir. Sözleşmelerin toplam bedeli ihale konusu işin yaklaşık maliyetinin iki katından daha fazla olan isteklilere puan verilmeyecektir.
Karşılaştırmada idareyle imzalanan toplam sözleşme bedeli kabul edilecek olup, iş artış ve eksilişleri bu kapsamda değerlendirilmeyecektir.
Yönetmelikte 4735 sayılı kanun kapsamında sözleşmelerden bahsedildiği için doğrudan temin veya istisna kapsamında yapılan alımlar çerçevesinde imzalanan sözleşmeler bu kapsamda değerlendirilmeyecektir.
Sözleşmenin devri halinde, sözleşmeyi devir eden veya devir alan firmalar açısından bu madde hükmünün nasıl uygulanacağı tereddüt konusudur.
İsteklinin imzalamış olduğu sözleşme tutarının hesabında, sadece hizmet alımları değil, yapım işleri ve mal alımları sözleşmeleri de dahil edilecektir.
Sözleşme tutarının hesabında EKAP verileri esas alınacağından dolayı, idarelerin sözleşme bilgilerini EKAP’a zamanında bildirmeleri önem arz etmektedir.
İhaleye iş ortaklığı (ortak girişim) olarak katılma hallerinde, iş ortaklıklarında, tüm ortakların imzaladığı sözleşmelerin toplamı üzerinden değerlendirme yapılacak olup, sözleşme toplamının yaklaşık maliyetin altında olması halinde 2 puan, yaklaşık maliyet ile yaklaşık maliyetin 2 katı arasında olması durumunda 1 puan verilecek, yaklaşık maliyetin 2 katından fazla olması durumunda ise puan verilmeyecektir.
İş ortaklığı olarak imzalanan sözleşmelerde, sözleşme tutarı hesaplanırken iş ortaklığının ortakları için sözleşme bedeli hangi oranda dikkate alınacağı yönetmelikte düzenleme yapılmamaıştır. Bu durumda iş ortaklığı olarak idarelerle sözleşme imzalayan firmaların daha sonra tek başlarına yada başka iş ortaklıkları ile girecekleri ihalelerde toplam imzaladıkları sözleşme bedelinin hesabının nasıl yapılacağı konusunda tereddüt oluşmaktadır.
2. İsteklilerin Ticaret Odasına Kayıtlı Olması: İsteklinin ticari merkezinin ilan veya davet tarihinden geriye doğru en az bir yıldır ihaleyi yapan idarenin bulunduğu ilin mülki idari sınırları içindeki ticaret ve/veya sanayi odasına ya da ilgili meslek odasına kayıtlı bulunması durumunda 1 puan verilir.
Yönetmelikte isteklinin ticari merkezi ifadesi kullanılmakta olup, şube veya acentelerin ihaleyi yapan idarenin bulunduğu ilde olması durumunda puan alınamayacaktır.
Aynı il sınırları içerisinde ancak faklı ilçelerde ticari merkezleri bulunan isteklilere (İhaleyi yapan idare farklı ilçede dahi olsa) 1 puan verilecektir.
İdarelerin birden fazla ili kapsayacak ihale yapması halinde, ihaleyi yapan idarenin bulunduğu ilde ticari merkezi olan firmalara mı yoksa sözleşmenin uygulandığı ilde ticari merkezi olan firmalara mı puan verileceği net değildir. Örneğin Trabzon ilinde bulunan Karayolları 10. Bölge Müdürlüğü Bölge sorumluluğundaki Gümüşhane, Rize, Artvin illerini kapsayan merkezi bir ihale yapması durumunda ticari merkezi hangi ilde bulunan firmalara puan verileceği hususu net değildir.
İhaleye iş ortaklığı (ortak girişim) olarak katılma hallerinde bütün ortakların ihaleyi yapan idarenin mülki sınırları içerisinde bulunması şart olup, bu şartın sağlanamaması halinde, İş ortaklığına (ortak girişim) puan verilmeyecektir.
Ticari Merkezin Tespitinde oda kayıt belgesi esas alınacak ve bu belgeye göre puan verilecektir. Ancak; İlgili belgelerde bir yıllık süreye ilişkin bilgi edinilememesi durumunda Türkiye Ticaret Sicili Gazetesinin Internet sayfasından gerekli sorgulama yapılır. Anılan sicil kayıtlarından da bu bilginin edinilememesi durumunda, sadece bu durumda olan isteklilere ilgili belgeleri sunmaları amacıyla 3 iş gününden az olmamak üzere yeterli süre verilerek değerlendirme yapılacaktır.
3. İhaleyi Yapan İdareye Karşı Yüklenimde Bulunması: ilan veya davet tarihinden geriye doğru son iki yıl içinde ihaleyi yapan idareye karşı yüklenimde bulunduğu hizmet alımı işlerinde, işçilerin ücretlerinin tam ve zamanında ödenmediğine ilişkin idarece tespit yapılmamış olması durumunda 1 puan verilecektir.
Bu yönetmelik sadece hizmet işleri (Personel çalıştırılmasına dayalı yada personel çalıştırılmasına dayalı olmayan) için geçerli olup, mal alımları ve yapım işleri bu kapsamda değerlendirilmeyecektir.
Yönetmelikte “ihaleyi yapan idareye karşı yüklenimde bulunduğu” ifadesine yer verilmiş olmasından dolayı, doğrudan temin veya istisna kapsamında yapılan hizmet alımı ile de idareye karşı yüklenimde bulunan ve işçilerin ücretlerinin tam ve zamanında ödenmediğine ilişkin idarece tespit yapılan firmalar puan alamayacaklardır.
İlan tarihinden geriye doğru 2 yılın daha öncesi dönemlerine ilişkin, idareye karşı yüklenimde bulunan ve ilan tarihinden geriye doğru 2 (iki) yıldan daha önceki dönemler için işçilerin ücretlerinin tam ve zamanında ödenmediğine ilişkin idarece tespit yapılan firmalara da bu kapsamda 1 puan verilecektir.
İhaleye katılan isteklinin en az %51 hissesine sahip ortağına ait iş deneyim belgesini kullanması halinde, iş deneyim belgesi kullanılan ortağın işçi ücretlerini tam ve zamanında ödeyip ödemediği kontrol edilecektir.
İhaleyi yapan idareden daha önce hizmet işi almamış olan firmalara da bu kapsamda 1 puan verilecektir.
İş ortaklığı (ortak girişim) olarak ihaleye katılma hallerinde, İş ortaklığı (ortak girişim) oluşturan bütün ortakların bu kriteri sağlaması zorunlu olup, İş ortaklığı (ortak girişim) oluşturan ortaklardan bir tanesinin son iki yıl içinde ihaleyi yapan idareye karşı yüklenimde bulunması ve işçilerin ücretlerinin tam ve zamanında ödenmediğine ilişkin idarece tespit yapılmış olması durumunda İş ortaklığına (ortak girişim) puan verilmeyecektir.
Yönetmelikte bulunan İhaleyi yapan idare hükmünden ilgili Genel Müdürlüğe yada Bölge Müdürlüğüne bağlı bütün idarelerin mi anlaşılması gerektiği yoksa sadece o idarenin mi anlaşılması gerektiği hususu net değildir. Örneğin aynı örnekten yola çıkarsak Karayolları 10. Bölge Müdürlüğüne bağlı Rize il müdürlüğü tarafından yapılan bir ihaleye katılan ve Karayolları 10. Bölge Müdürlüğüne bağlı Artvin İl Müdürlüğüne son 2 yıl içinde yüklenimde bulunması ve bu idare tarafından işçilerin ücretlerinin tam ve zamanında ödenmediğine ilişkin tutanak tutulması halinde bu istekliye puan verilip verilmeyeceği konusu açık değildir.
TEKLİFLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ
Teklifleri eşit olan firmalar arasından yapılan değerlendirme sonucunda daha yüksek puana sahip istekli ekonomik açıdan en avantajlı teklif sahibi olarak belirlenir. Ancak bu değerlendirme sonucunda eşitliğin bozulmaması durumunda, puanları eşit olan istekliler davet edilmek suretiyle, ihale komisyonu tarafından kura yöntemine başvurulur.
Puanlama yapılması halinde en yüksek puanı alacak kişiye ihale verilecek ve bu puan da en fazla 4 olabilecektir.
Kura işleminden önce idare tarafından eşit puan sahibi isteklilere davette bulunulacak ve kuranın yeri ve saati belirtilecektir. İdare tarafından davet yapılması yeterli olup kuranın yapılması için davet edilen isteklilerin katılımı zorunlu değildir.
Kura işlemi sırasında ihale komisyonu üyeleri hazır bulunacak, eşit teklif sahibi isteklilerin ticaret unvanları aynı özelliklere sahip kağıtlara yazılarak, kuraya katılan istekliler huzurunda bir komisyon üyesi tarafından çekiliş yapılacaktır.
Puanlama sonucunda iki isteklinin eşit puana sahip olması durumunda kuradan çıkan istekli ekonomik açıdan en avantajlı teklif sahibi, diğer istekli ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi olarak belirlenecektir. Ancak ikiden fazla isteklinin aynı puana sahip olması durumunda iki kez kura çekilecektir. Bu durumda ilk çekilişte ekonomik açıdan en avantajlı teklif sahibi istekli, ikinci çekilişte ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi istekli belirlenecektir.
Puanlanma sonucunda ekonomik açıdan en avantajlı teklif sahibinin belirlenmesine rağmen, en yüksek ikinci puana sahip birden fazla istekli bulunması durumunda, ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibini belirlemek amacıyla bu istekliler arasında kura yöntemine başvurulacaktır. Bu durumda kura çekimi aynı şekilde yapılacaktır.
ÖRNEKLE KONUNUN AÇIKLANMASI
Ankara İlinde Gazi Üniversitesi’nin yaptığı bir ihalede yaklaşık maliyet 500.000 TL ve ilan tarihi 01.08.2015 olsun.
Ticari Merkezi 2012 yılından beri Samsun İlinde olan A firması bu ihaleye firmasına ait iş deneyim belgesi ile teklif vermiş olup, ilan tarihinden geriye doğru son iki yıl içinde toplam 700.000 TL tutarında sözleşme imzalamıştır. Ayrıca Gazi üniversitesine daha önce hiç yüklenimde bulunmamaıştır.
Ticari Merkezi 2010 yılından beri Ankara İlinde Olan B firması ise %100 hisesine sahip ortağına ait iş bitime belgesi ile ihaleye girmiş olup ortağı bugüne kadar hiç bir idare ile sözleşme imzalamammıştır.
Ticari Merkezi Eylül 2015 tarihinden beri Ankara İlinde olan C firması ise firmasına ait iş deneyim belgesi ile ihaleye katılmış olup Gazi Üniversitesi de dahil olmak üzere son iki yıl içinde toplam 1.000.000 TL tutarında sözleşme imzalamıştır. ayrıca C firması 2014 yılında Gazi Üniversitesine yaptığı hizmet işi sırasında personelin maaşlarını zamanında ödemediği için idare tarafından uyarı yazı yazılmıştır.
Ticari Merkezi 2013 yılından beri Ankara ilinde bulunan D firması ile, Ticari Merkezi 2011 yılından beri Samsun ilinde bulunan E firmasının yapmış olduğu C&D İş ortaklığı bu ihaleye firmalarına ait iş deneyim belgeleri ile ihaleye teklif vermiş olup, C firması son iki yıl içinde 500.000 TL D firması ise 600.000 TL sözleşme imzalamış olup her iki firmada Gazi üniversitesine daha ön hiç yüklenimde bulunmamışlardır.
Bu 4 firmanın ihalede verdikleri tekliflerin eşit olduğu durumlarda en avantajlı teklifin belirlenmesi için yapılacak puanlamada;
A firması: Toplam imzaladığı sözleşme Tutarı yaklaşık maliyet ile yaklaşık maliyetin iki katı arasında olduğundan bu kısımdan 1 puan, Gazi Üniversitesine hiç yüklenimde bulunmadığından bu kısımdan 1 puan alır, ticari merkezi Ankara ilinde olmadığından bu kısımdan puan alamaz ve toplamda 2 Puan alır.
B Firması:İş deneyim belgesini kullandığı ortağı herhangi bir sözleşme imzalamadığı için bu sımdan 2 puan, Ticari Merkezi son bir yıldır Ankara ilinde olduğundan 1 puan ve Gazi Üniversitesinden daha önce hiç yüklenimde bulunmadığından bu kısımdan da 1 paun alır, toplamda 4 puan alır.
C Firması:Toplamda imzaladığı sözleşme tutarı (1.000.000 TL) yaklaşık maliyet (500.000 TL) ile yaklaşık maliyetin 2 katı (1.000.000 TL) arasında olduğu için bu kısımdan 1 puan alır, Ticari Merkezi ilan tarihinden geriye doğru son 1 yıldır Anakara İlinde olmadığndan bu kısımdan puan alamaz, yine Gazi üniversitesine yaptığı iş sırasından işçilerin ücretlerini zamanında yatırmadığı için bu kısımdan da puan alamaz, toplamda 1 puan alır.
D&E İş Ortaklığı:İş ortaklığına ait firmalardan birinin Ticari Merkezi Ankara İli olmadığı için bu kısımdan puan alamaz, iş ortaklığını oluşturan D ve E firmalarının imzaladığı toplam sözleşme bedeli (1.100.000 TL) yaklaşık maliyetin 2 katından fazla olduğu için bu kısımdan da puan alamaz, Gazi üniversitesine hiç iş yapmadığı için 1 puan alır ve toplamda 1 puan alır.
Bu durumda ihalede en avantajlı teklif en fazla puan alan (4 puan) B firması ve 2. en vantajlı teklif ise A firması olarak belirlenir.
28.07.2015 tarihinde yürürlüğe giren yeni düzenlemeler ile iş ortaklığı (ortak girişim) artık desteklenmemektedir. Bu düzenlemeler ihalelere firmaların tek başına girmesi yönünde yapılmıştır. Düzenlemeler ile firmaların faaliyet alanlarının sadeleştirilmesi, çok fazla alanda faaliyette bulunmaması arzu edilmektedir. Düzenlemeler ile yerel firmaların korunması, küçük firmaların orta ölçekli firma nispetinde büyümesi amaç edinilmektedir.
Personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı ihalelerinde, tekliflerin eşit olması artık kaçınılmaz sonuç gibi gözükmektedir. Bu hallerde ihaleyi alabilmek için yüksek puan alınması gerekmektedir.
Bakıldığı zaman ihalenin yapıldığı ilde iştigal eden ve uhdesinde girdiği ihaleden daha büyük bir iş olmayan bir firmanın o ihaleden 4 puan alması kesin gibidir.
Bu durumda; özellikle personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı ihalesini almak için İşçilik hesaplama modülü ile hesaplanan ve asgari işçilik tutarına eşit teklif atmak, uhdesinde bulunan işlerin tutarından daha büyük ve şirketin merkezinde bulunan bir idarenin yaptığı ihaleye girmek ve işçilere ödemeleri zamanında yapmak yeterlidir.
İhalenin yapıldığı ilde ticari faaliyetlerini sürdürmeyen firmaların yeni sistemde ihale almaları zor olduğundan firma sahipleri bir kaç ilde yeni firmalar kurarak bu firmalar ile (1 yıl sonra) o ildeki ihalelere girip ihaleleri alma şansı çok daha fazladır.