Kamunun Finans Haberleri Merkezi
Kamunun Finans Haberleri Merkezi
admin
Eviç makamı önemli makamlarımızdan biridir…Eviç makamının özelliği fadiyez notasında bulunan eviç perdesinden ortaya çıkarılmış olan bir makamdır…..
Donanımı ise “si” için koma bemolü (segah), “fa” için bakıyye diyezleri (acem ve nim hicaz)
inici özellik gösterir.
Eviç. Türk mûsikisinde bir perde ve birleşik makam.
Eviç (eve) Perdesi. Türk mûsikisinde portenin, sol anahtarına göre üstten birinci çizgisi üzerine yazılan bakiye diyezli fa notasının adıdır.
Eviç Makamı. Türk mûsikisinin en eski makamlarındandır.
Dizisi, eviç perdesindeki eksik segah beşlisine nevada rast beşlisinin, yerinde uşşak makamı dizisinin ve ırak perdesindeki eksik segah beşlisinin eklenmesinden meydana gelmiştir. Bu da ırak makamı dizisinin inici şeklidir. Makam inici olduğu için ırak perdesindeki segah beşlisinin üst simetriği durumunda olan eviç perdesindeki segah beşlisi ile seyre başlanır. Bu beşli özellikle çıkıcı nağmelerde bazan eksik ferahnak beşlisine de dönüşür.
Nota yazımında donanımına si koma bemolü ve fa bakiye diyezi konur, gerekli değişiklikler ise eser içerisinde gösterilir. Makamın birinci derecede güçlüsü eviç per-desidir ve bu perdede segah çeşnisiyle yarım karar yapılır. Uşşak dizisinin karar perdesi olan dügâh ise makamın ikinci derecede güçlüsüdür. Eviç makamının durağı ırak perdesi olup dizilerinin şematik gösterilişi şöyledir:
Eviç makamı seyrinde, fazla ısrar edilmeksizin nevada rastlı ve bûselikli, nîm hicazda hicazlı kalışlar yapılabilir. Ancak orta seyir alanındaki uşşak dizisinin karar perdesi ve ikinci derecede güçlü olan dügâhtaki uşşaklı kalış, bu makamın karakteristik nağmelerini teşkil etmesi bakımından önemlidir.
Eviç makamı ile bestelenmiş birçok eser arasında Tanbûrî Ali Efendi’nin devr-i kebîr usulünde peşrevi, Ebûbekir Ağa’nın zencir usulünde, “Ziyâ-yı mihr edip neşve-i hicâb sana” mısraı ile başlayan bestesi, Hammâmîzâde İsmail Dede Efendi’nin ağır aksak usulünde, “Bülbül-âsâ rûz u şeb kârım neva” mısraı ile başlayan şarkısı ve Muallim İsmail Hakkı Bey’in devr-i hindî usulünde, “Kullarında yok sana lâyık meta” mısraı ile başlayan ramazan ilâhisi örnek olarak verilebilir.
Eviç klasik müziği eserleri;
Aşkınla harab olduğumu söyleyebilsem
Atladım bahçene girdim gülleri fincan gibi (Evç Rumeli Türküsü)
Ben ağlar idim her gece ol yârim uyurdu
Bir gören bir dem unutmaz sen gibi bir mehveşi
Doğuyor ömrüme bir yirmisekiz yaş güneşi
Ela gözlerini sevdiğim dilber (Evç Türkü)
Geldi cevher tiği âteş-bârına âyineden
Kalbimde açılmış dağılan bir kuru güldün
Lerzân ediyor rûhumu çeşmindeki efsûn
On kerre demedim mi sana sevme dokuz yâr
Sabahın seherinde ötüyor kuşlar (Eviç türkü)
Sabah oldu uyansana (Evç Rumeli Türküsü)
Şahâne gözler şahâne
a-Durak: Irak perdesidir.
b-Seyri: inicidir.
c-G��l�: Dügah perdesidir. (ikinci derecede Dügah)
d-Yeden: Acem A�iran perdesidir.
e-Donanım: Si için koma bemol, fa için bakiye donanıma yazılır. Gerekli de�i�iklikler eser i�inde g�sterilir. Baz�lar� fa ve mi i�in bakiye diyezini donan�ma yazmay� tercih ederler.
f-Perdelerin T.M.deki isimleri: Pestten tize do�ru: Irak, Rast, D�g�h, Seg�h, �arg�h, Nev�, H�seyni veya Acem, Evi� veya Acem, Gerd�niye, Muhayyer, Tiz Seg�h.
g-Dizisi:Evic makam dizisi, Irak makamı ile aynı diziye sahiptir. Ancak Türk Musikisinde birçok makam dizisi birbirine benzer.
Makamlarımızı tanırken, özellikle seyir farklılığından her makamın kendine has bir karakteri, yapısı olduğunu öğrenmiştik.
Yukar�daki dizide de g�r�ld��� gibi Evic makam� dizisi Irak perdesi �zerinde Seg�h D�rtl�s�, Yerinde U��ak D�rtl�s� ve Evic perdesi �zerindeki Seg�h D�rtl�s�nin kar���k olarak birlikte kullan�lmas�yla meydana gelir.
h-Dizinin Seyri: Evic makam�n�n seyrine Tiz durak civar�ndan ba�lan�r. �nici seyre sahip oldu�undan s�rekli olarak tiz perdelerde dola��larak Evic perdesinde asma kal�� g�sterilir. Dizinin orta seslerine inilerek Nim Hicaz perdesinde Hicaz’l� asma kal�� g�sterilebilir. Daha sonra D�g�h perdesine inilerek U��ak D�rtl�s�n�n sesleri ile kal�� yap�l�r.
Makama �rnek bir eser:
kaynak; TDV İslam Ansiklopedisi, http://www.eksd.org.tr
admin2021 Resmi Tatiller 1 Ocak 2021 – Yılbaşı 2021’in ilk günü cumaya denk geliyor. Bu da hafta sonu ile birleştirebileceğiniz kısa bir tatil fırsatı demek oluyor. Yılbaşı tatilinin denk geldiği…
adminKlasik Müzik Nedir? Klasik müzik nedir tarihçesi, klasik müzik nerede doğmuştur, klasik müzik hakkında bilinmesi gerekenler, klasik müzik çalgıları, klasik müzik türleri, klasik müziğin özellikleri maddeler halinde konuları ile ilgili…
