Kimler, hangi koşullarla engelli aylığı alabilir?
Engellilere 3 tip maaş bağlanabiliyor. Emekli olmuş veya annesi veya babası üzerinden ölüm aylığı alan bir engellinin aylık hakkı bulunmuyor. Ayrıca engelli aylığı almak isteyen kişinin çalışmıyor olması da gerekiyor.
Engelli aylığı 2022 sayılı Kanun hükümleri uyarınca bağlanıyor. Kanuna göre engellilere üç tip maaş bağlanabiliyor. 18 yaşından büyük olan ve engellilik oranı yüzde 70 ve üzerinde olanlara, 18 yaşından büyük ve engellilik oranı yüzde 40 ila yüzde 69 arasında olanlara ve 18 yaş altı engelli yakını olan kişilere maaş bağlanması mümkün. Ancak başka şartlar da var. 18 yaşından büyük olan, yüzde 70 ve üzerinde engelli olduğu tespit edilen kişilere aylık bağlanması mümkün. Ancak bu durumun sağlık kurulu raporuyla kanıtlanması gerekiyor.
Engelli aylığı almak için başvuran engellinin SGK’dan aylık veya gelir almıyor olması da şart. Emekli olmuş veya annesi veya babası üzerinden ölüm aylığı alan bir engelliye engelli aylığı bağlanmıyor. Engelli aylığı almak isteyen engellinin çalışmıyor olması da gerekiyor. Aylık almak için gerekli bir diğer şart ise engellinin yaşadığı hane içerisindeki her türlü gelir toplamının hane içinde kişi sayısına bölünmesi sonrası bulunan kişi başına düşen aylık gelir tutarının asgari ücretin aylık net tutarının üçte birinden az olması. Asgari ücret artışı sonrası bu sınır 392,4 TL’ye yükseldi.
Bir kişinin engelli olarak değerlendirilebilmesi için oranının en az yüzde 40 olması gerekmektedir. Yüzde 40 ila yüzde 69 arasında oranı sağlık kurulu raporuyla tespit edilmiş kişilere de aylık bağlanması mümkündür.
Engellilerin girişimci ve işveren olmaları da mümkündür. Bu konuda bir başarı örneği olan Ozan Ulusoy, ODTÜ Genç Girişimciler Topluluğu tarafından yılın girişimcisi seçildi. DOWN sendromlu genç girişimci Ozan Ulusoy, Down Reklam Ajansı’yla bu ödüle layık görüldü.
Engellilerin istihdam edilmesini sağlamak üzere İş Kanunu’nda 50 ve daha fazla çalışanı olan özel sektör işyerlerinde yüzde 3, kamu işyerlerinde ise yüzde 4 oranında engelli istihdam etmesi bir zorunluluktur. Ancak ne yazık ki, İŞKUR verilerine göre Ekim 2015 itibarıyla 111 bin 919 engellinin istihdam edilmesi gerekirken, 24 bin 178 engelli kontenjanı doldurulamamıştır. Kamuda son dönemde yapılan atamalarla doldurulamayan kontenjan sayısında önemli azalmalar yaşandı. Ancak özel sektörde halen ciddi bir istihdam sorunu yaşandığı görülüyor.