DEVLETE VE KİŞİLERE MEMURLARCA VERİLEN ZARARLARIN
NEVİ VE MİKTARLARININ TESPİTİ, TAKİBİ, AMİRLERİNİN
SORUMLULUKLARI, YAPILACAK DİĞER İŞLEMLER
HAKKINDA YÖNETMELİK
Bakanlar Kurulu Kararı : 27/6/1983-83/6510
Resmî Gazete : 13.8.1983/18134
BİRİNCİ KISIM
Amaç
Madde 1- Bu Yönetmelik memurların kasıt, kusur, ihmal ve tedbirsizlik sonucu idareye verdikleri zararlar ile kamu hukukuna tabi görevleri ile ilgili olarak kişilerin uğradıkları zararlarının nevi ve miktarlarının tespiti, takibi, amirlerin sorumlulukları, yapılacak işlemlerle ilgili usul ve esasları belirlemek amacıyla hazırlanmıştır.
Kapsam
Madde 2- Bu Yönetmelik hükümleri 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun değişik l. maddesinin l. fıkrası kapsamına giren kurumlarda çalışan memurlar hakkında uygulanır.
Aynı maddenin 3. fıkrasında sayılanlar hakkında bu Yönetmelik hükümleri uygulanmaz.
Tanımlar
Madde 3-
1- Kasdî zarar: Memurların idare veya kişilere bile bile, isteyerek zarar vermesi halidir.
2- ihmal sonucu zarar: Memurların sorumlu oldukları işlere gerekli özeni göstermemeleri veya işleri savsaklamaları sebebiyle idare veya kişilerin zarara uğraması halidir.
3- Tedbirsizlik sonucu zarar: Memurların gerekli önlemleri zamanında almamaları veya eksik olarak almaları sonucunda idarenin veya kişilerin zarara uğraması halidir.
4- Memur: 657 sayılı Kanun’un l. maddesinin l. fıkrasında sayılan kurumlarda çalışan ve aynı kanunun 4. maddesinin (B), (C) ve (D) bentleri kapsamına girmeyen kamu görevlileridir.
5- Devlet malı: Devletin malik olduğu her çeşit taşınır ve taşınmaz varlıklardır.
İKİNCİ KISIM
Zarar Tazmin Mükellefiyeti, Zarar Miktarının Tespiti,
Memurların Sorumlulukları ve Zararları Tazmin Mükellefiyeti
Madde 4- Memurlar görevlerini dikkat ve itina ile yerine getirmek, Devlet malını korumak ve her an hizmete hazır halde bulundurmak için gerekli tedbirleri almakla görevli ve sorumludurlar. Memurlar, bu görev ve sorumlulukların yerine getirilmemesi sebebiyle doğan zararları bu Yönetmelikte belli edilen usul ve esaslar uyarınca tazminle mükelleftirler. Sayıştay’a karşı sorumlu olanların sorumlulukları hakkında 832 sayılı Sayıştay Kanunu hükümleri saklıdır.
Madde 5- Bu Yönetmelik hükümlerine göre memurlarca tazmin edilecek zararlar:
a) Kanun, tüzük ve yönetmelik hükümleri ile belirlenmiş görevlerin kasıt, ihmal veya tedbirsizlik sonucu gerekli dikkat ve itina ile yapmamaları sebebiyle idarenin veya kişilerin
uğradığı zararlar,
b) Kendilerine teslim edilen Devlet malının korunması ve her an hizmete hazır halde bulundurulması için gerekli tedbirleri kasıt, ihmal veya tedbirsizlik sonucu almamaları sonucu Devlet malında meydana gelen zararlardan,
ibarettir.
Zararların tazmini için gerekli şartlar
Madde 6- Memurların zararları tazmin mükellefiyetinin doğması için;
a) Zararın mevcut olması,
b) Zararın doğrudan doğruya memurun fiilinden doğması,
c) Zararın mücbir sebepten hasıl olmaması,
şarttır.
Zararın ve Miktarın Tespiti
Madde 7- Memurun kasıt, ihmal veya tedbirsizliği sonucu idarenin malca uğradığı zararın
ilgili tarafından rayiç bedel üzerinden ödenmesi esastır. Zarara uğrayan Devlet malının rayiç bedelinin tespitinde aşağıdaki usul ve esaslar uygulanır.
a) Demirbaş defterinde alındığı tarihteki değeri de belli edilmek suretiyle kayıtlı bulunan veya demirbaş defterinde kayıtlı olmakla beraber değeri belli olmayan veya teberru yoluyla veya başka suretle Devlete mal edilen mallarda zarar söz konusu ise ait oldukları kurumlarca üç kişiden az olmamak üzere teşkil edilecek bir heyet tarafından zarara uğrayan malın rayiç değeri, piyasa araştırması yapılmak, ticaret odaları ile belediyelerden bilgi istemek suretiyle belirlenir ve ondan sonra zararın miktarı tespit edilir.
Zarar gören Devlet malı eğer amortismana tabi mallardan ise rayiç bedelden amortisman payı düşülür.
b) Tarihi ve bedii değeri olan her nevi eşya ve mallarda bir zarar söz konusu ise bilirkişilerden oluşan (eski eser uzmanları) bir heyet tarafından önce eserin değeri, ondan sonra husule gelen zararın miktarı tespit edilir.
c) Zarar gören Devlet malı, bir yerden gönderilmiş veya getirilmiş ise taşıma masrafları malın rayiç fiyatına ilave edilmek suretiyle malın esas fiyatı belirlenerek ondan sonra zararın miktarı tespit edilir.
Memurların 5. maddenin (a) fıkrasında tanımlanan hizmet kusurlarından doğan zararların miktarı kurum ve kuruluşların en üst yöneticilerinin belirleyeceği iki kişi ile zarara sebebiyet veren memurun ilk amirinden oluşan 3 kişilik bir heyet tarafından tespit edilir.
ÜÇÜNCÜ KISIM
Zararın Ödenmesi
Zararların Ödettirilme Şekli
Madde 8- 7. maddede belirtilen usul ve esaslar uyarınca tespit edilen zarar miktarının, en alt derecenin 1. kademesinde bulunan memurun brüt aylığının yarısını geçmediği hallerde memurun kabul etmesi kaydıyla zarar disiplin amiri veya yetkili disiplin kurulu kararına göre memurca ödenir, ödemeyi kabul etmeyen memurların verdikleri zararlar hükmen tahsil edilir.
Yukarıdaki fıkrada belirtilen miktarı aşan zararlar, için icabına ve genel hükümlere göre sorumlularından sulh yolu ile veya hükmen tahsil edilir.
Birinci fıkra kapsamına giren zararlar, ödemeyi kabul edenler hakkında disiplin amiri veya yetkili disiplin kurulunca verilen kararların kesinleştiği tarihi izleyen aybaşından itibaren kararda belirtilen esaslara göre memurların aylıklarından kesinti yapılmak suretiyle tahsil edilir. Zararın ödenmesinin sulh yolu ile sağlanması halinde de sulh işleminin kesinleştiği tarihi izleyen aybaşından itibaren anlaşma esaslarına göre memurların aylıklarından kesinti yapılır.
Memurların aylıklarından yapılacak kesinti miktarı, kendilerine ödenecek net aylıkların 1/3′ ünden fazla ve 1/4’ünden az olamaz.
DÖRDÜNCÜ KISIM
Diğer Hükümler
Amirlerin Sorumlulukları
Madde 9- a) Amirler, emirlerindeki memurların, görevlerini dikkat ve itina ile yerine getirmelerini, Devlet malını korumak ve her an hizmete hazır halde bulundurmak için gerekli tedbirleri almalarını temin ve takip etmekle görevli ve sorumludurlar.
b) Memurlarca verilen zararların miktarının tespiti ve ilgililerden bu Yönetmelik veya genel hükümlere göre tahsili konusunda yapılacak işlemlerin zamanında ve eksiksiz yürütülmesinden, zararı veren memurların görevli bulundukları kurum ve kuruluşların o mahaldeki amirleri müteselsilen sorumludurlar.
Madde 10- Zararı veren memurun amirleri zararın vuku bulduğu tarihi izleyen 3 gün içinde zararın konusu ile memurun sorumluluğunu belirten tüm bilgi ve belgeleri, o kurum ve kuruluşun en üst yöneticisine iletirler. En üst yöneticiler bilgi ve belgelerin kendilerine intikal ettiği tarihi izleyen 10 gün içinde bu Yönetmeliğin 7. maddesinde belirtilen usul ve esaslar uyarınca zarar miktarını tespit ettirirler.
Zarar miktarının bu Yönetmeliğin 8. maddesinin 1. fıkrasında belirtilen miktarı geçmediği hallerde, zararlarla ilgili belgeler en üst yöneticiler tarafından karar verilmek üzere ilgili disiplin amirine, gerektiğinde yetkili disiplin kuruluna gönderilir. Ayrıca, zarar veren memurdan ödemeyi kabul edip etmediği hususunda yazılı beyanda bulunması istenir. Bu işlemler en geç 10 gün içinde tamamlanır.
Yukarıdaki fıkra kapsamına giren miktardaki zararları ödemeyi kabul eden memurlar hakkında düzenlenen dosya disiplin amiri veya yetkili disiplin kurulunca dosyanın intikalini izleyen 10 gün içinde incelenip karara bağlanır. Kararda aylıklardan yapılacak kesinti miktarı ve taksit sayısı belli edilir.
İdareye verdikleri zararı ödemeyi kabul etmeyen memurlar hakkında genel hükümlere göre takibat yapılmak ve dava açılmak üzere zarara ait bütün bilgi ve belgeler kurum ve kuruluşun en üst yöneticilerince konuyla ilgili mercilere gönderilir.
Madde 11- Memurların görevlerini, kasıt, ihmal veya tedbirsizlik sonucu gereken dikkat
ve itina ile yapmamaları sebebiyle zarara uğrayan kişilerin zararları başvurdukları mahkeme veya makamlarca verilen kararlar uyarınca ilgili kurumlarca karşılanır.
Kurumların genel hükümlere göre sorumlu memurlara rücu hakları saklıdır.
Madde 12- Memurların bu Yönetmelik hükümlerine göre ödeyecekleri tazminat borçlarının zaman aşımına uğraması genel hükümlere tabidir.
Madde 13- 832 sayılı Kanunun 105, maddesi uyarınca Sayıştay’ca da incelenmiş olan bu Yönetmelik yayımlandığı tarihte yürürlüğe girer.
Madde 14- Bu Yönetmelik hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.