I-GİRİŞ
657 sayılı Kanunla memurlara tanınan hak ve yardımlardan biri de yemek yardımıdır. Bu çalışmada Devlet Memurlarına yapılan yemek yardımı üzerinde durulacak ve özellik gösteren durumlar belirtilecektir.
II- YEMEK YARDIMI
Devlet memurlarının hangi hallerde yiyecek yardımından ne şekilde faydalanacakları ve bu yardımın uygulanması ile ilgili esaslar, Maliye Bakanlığı ile Başbakanlık Devlet Personel Başkanlığının birlikte hazırlayacakları bir yönetmelik ile tespit edilmiş,
Konuyla ilgili olarak; 11.12.1986 tarih ve No:19308 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 19.11.1986 tarih ve 86/11220 sayılı Bakanlar Kurulu Kararıyla ayrıntılı düzenleme yapılmıştır.
A-Yönetmeliğin Uygulanacağı MemurlarSöz konusu yönetmelik, 657 sayılı Devlet Memurları Kanununa tabi memurlar hakkında uygulanır.
2155 sayılı Bazı Kamu Personeline Tayın Bedeli Verilmesi Hakkında Kanuna göre tayın bedeli verilen personel bu yardımdan faydalanamaz. Ancak Emniyet Genel Müdürlüğü özel harekât birimi personeli ile çevik kuvvet birimlerinde çalışan personel ve bunlarla birlikte görev ve harekâta katılan diğer personele yiyecek yardımı yapılır.
B-Yemek Yardımın Şekli
Yemek yardımı, yemek verme şeklinde yapılır. Bu yardım karşılığında nakden bir ödemede bulunulmaz.
Yemek yardımı haftalık çalışma süresi 40 saati aşmayan yerlerde öğle yemeği olarak verilir. Günün 24 saatinde devamlılık gösteren hizmetlerde çalışan memurlara, görevlerinin diğer yemek saatlerinde de devam etmesi şartıyla üç öğüne kadar yemek verilebilir.
C-Yemek Servisi Giderleri
Yemek yardımının gerektirdiği giderler, yemek maliyetlerinin yarısını aşmamak üzere, bu Yönetmelik kapsamına dâhil memur kadrosu adedine göre kurum bütçelerine konulacak ödeneklerle karşılanır.
Ödenek dağıtımı yemek servisi kurulacak kurumdaki memur sayısı dikkate alınmak suretiyle yapılır.
Yemek bedelinin bütçeden karşılanamayan kısmı yemek yiyenlerden alınır.2155 sayılı Bazı Kamu Personeline Tayın Bedeli Verilmesi Hakkında Kanun’a göre tayın bedeli verilen personel ile sözleşmeli olarak çalıştırılanların, bu Yönetmeliğe göre yiyecek yardımı yapılan yemek servislerinde yemek yemeleri halinde, yemek bedelinin tamamı kendilerinden alınır.
D-Yardımın Şartları
Kurum bütçelerine yemek yardımı karşılığı olarak konulan ödenek, memurlara yemek vermek üzere kurulan yemek servisi, yardım sandığı, dernek veya bu mahiyetteki kuruluşa ödenir.
Yemek servisi, yiyecek yardımından faydalanabilecek personel sayısının asgari 50 olması ve yemekhane için elverişli yer bulunması şartıyla atamaya yetkili amirin onayı ile kurulabilir.
Yemek servisi için gerekli bina, tesis ve demirbaş eşya kurumlarca sağlanır.Bunlara karşılık memurlardan ücret alınmaz.
E-Mevcut Yemek Servislerinden Faydalanma
Hastane, pansiyonlu okul ve işçi ile birlikte çalışan iş yerlerindeki memurlar, birim büyüklüğü ve personel sayısına bakılmaksızın hasta, öğrenci ve işçiler için mevcut yemek servislerinden faydalanırlar.
F-Yemek Servisi Hizmetleri Yemek servisinin yönetiminden kurumun idari ve mali işlerle görevli birimi sorumludur. Servis hizmetleri biri müdür, biri satın alma veya ambar memuru ve biri de muhasebe memuru olmak üzere en az üç kişilik bir komisyonca yürütülür. Ayrıca hizmetin gerektirdiği diğer personel kurum içinden sağlanabilir.
Servisin işlem ve hesapları kurumun teftişe yetkili amir ve elemanları tarafından yılda bir defadan az olmamak kaydıyla denetlenir.
G-Defter ve Belgeler
Yemek servisi kayıtları işletme hesabı esasına göre tutulur. Ambar kayıtları için özel bir ambar defteri tutulur. Gelir, gider ve ambar kayıtları belgeye dayanır. Defter ve belgeler en az beş yıl süreyle saklanır.
H-Yemek Maliyetinin Hesabı Kurum kadrolarında olup, yemek servisinde görevlendirilen personel giderleri kira, amortisman, su, elektrik ve havagazı giderleri yemek maliyetine dahil edilmez.
I-Özel Beslenme
Emniyet Genel Müdürlüğü özel harekat birimi personeli ile bunlarla birlikte özel görev ve harekata katılacak personel kurs, eğitim, harekat ve diğer görevleri sırasında ekli cetvelde belirtilen istihkaklar üzerinden beslenirler.
Özel harekat birimi personeli ile birlikte özel görev ve harekata katılacak personel, Emniyet Genel Müdürünün teklifi üzerine İçişleri Bakanının onayı ile tesbit olunur. Yıllık izin, hastalık izni, görevden uzaklaştırma veya görevden uzak kalınan hallerde bu şekil beslenmeden faydalanılamaz.
Çevik kuvvet birimlerinde çalışan personel ile bunlarla birlikte tertibata iştirak eden diğer personele 2000 kalorilik kumanya verilir.
IV-ÖZELLİK GÖSTEREN DURUMLAR
A-Yemek Servisi Giderleri:
Yiyecek yardımının gerektirdiği giderler; yemek maliyetlerinin yarısını aşmamak üzere bu Yönetmelik kapsamına dahil memur kadrosu adedine göre, kurum bütçelerine konulacak ödeneklerle karşılanır.
Ödenek dağıtımı, yemek servisi kurulacak kurumdaki memur sayısı dikkate alınmak suretiyle yapılır.
Yemek bedelinin bütçeden karşılanamayan kısmı yemek yiyenlerden alınır.
Yemek yiyenlerden karşılanırken yılları bütçe kanunları ve bunlara bağlı olarak çıkarılan Bütçe Uygulama Talimatlarında belirtilen rakamlar dikkate alınır. Bu çerçevede, memurun görevi gereği aldığı ek göstergeye ilgililerden katkı payı tahsil edilir.
B-Yemek Yardımının Şartları:
Kurum bütçelerine yiyecek yardımı karşılığı olarak konulan ödenek, memurlara yemek vermek üzere kurulan yemek servisi, yardım sandığı, dernek veya bu mahiyetteki kuruluşa ödenir.
Bu çerçevede personel sayısı 50’ yi geçen birimlerde, yemek yapılmasıyla ilgili bir birim oluşturulur. Bu birim tarafından yemek yaptırılabileceği gibi, yemek yapım işi ihaleye çıkılarak da yüklenici firmaya yaptırılabilir.
Yemek servisi, yiyecek yardımından faydalanabilecek personel sayısının asgari 50 olması ve yemekhane için elverişli yer bulunması şartıyla atamaya yetkili amirin onayı ile kurulabilir.
Yemek servisi için gerekli bina, tesis ve demirbaş eşya kurumlarca sağlanır. Bunlara karşılık memurlardan ücret alınmaz.
Yemek yardımından faydalanabilecek memur sayısı 50 nin altında olan kurumlara, yemek yardımı karşılığı olmak üzere ödenek gönderilemez.
C-Lokanta, Öğretmenevi veya Polisevi Gibi Kurumlardan Yemek Yardımın Karşılanması
Konuyla ilgili olarak karşılaşılan önemli sıkıntılardan birisi, kurum ve kuruluşların, personel sayısının yeterli olmaması ve/veya uygun yer bulunmayışı gibi sebepler ile yemekhanelerinden sağlayamamaları durumunda, yemek yardımı için konan ödeneklerin, öğretmenevi vb bunun gibi kuruluşlara veya lokantalara aktarılmak suretiyle yemek yardımının yapılmasıdır.
İlk planda makul gibi görünen bu uygulamalar, aslında vergi mevzuatı ve diğer mevzuat göz önüne alındığında çeşitli sakıncaları içinde barındırmaktadır.
Bu bağlamda;
Memurlarına yemek yardımında bulunmak isteyen kurum ve kuruluşların, personel sayısının yeterli olmaması ve/veya uygun yer bulunmayışı gibi sebepler ile yemekhanelerinden sağlayamadıkları öğle yemeklerinin öğretmenevi ve/veya lokantadan karşılanması durumunda, yiyecek yardımı karşılığı ödenek gönderilmez.
D-Yemek Yardımının diğer Kurumlardan Karşılanması
Diğer taraftan, memurlarına yemek yardımında bulunmak isteyen kurum ve kuruluşların, personelinin yeterli sayıda olmaması veya uygun yer bulunmayışı gibi sebeplerle yemekhanelerinde sağlayamadıkları öğle yemeklerini, bedeli alınması kaydıyla yemek servisi bulunan kurumların yemekhanelerinden karşılamaları, kurum bütçesine bu amaçla konulan ödeneğin yemek servisinden faydalandıkları kurumun bu amaçla açılmış bulunan hesabına aktarılması şartıyla mümkün bulunmaktadır.
4734 sayılı Kamu İhale Kanununun “Kapsam” başlıklı 2 nci maddesinde, bu maddede belirtilen idarelerin kullanımında bulunan her türlü kaynaktan karşılanan mal veya hizmet alımları ile yapım işlerinin ihalelerinin bu Kanun hükümlerine göre yürütüleceği hüküm altına alınmış, aynı maddenin (a) bendinde ise genel bütçeye dahil daireler, katma bütçeli idareler, özel idareler ve belediyeler ile bunlara bağlı; döner sermayeli kuruluşlar, birlikler ve tüzel kişiler bu Kanun kapsamında yer alan kuruluşlar arasında sayılmıştır.
Diğer taraftan, söz konusu Kanunun 4 üncü maddesinde yer alan “hizmet” tanımı kapsamında yemek hazırlama ve dağıtım hizmetlerine yer verilmiştir.
Buna göre, kurumlar çeşitli nedenlerde öğle yemeklerini mutfaklarından sağlayamamaları halinde, kurum bütçelerine bu amaçla konulan ödeneğin yukarıda belirtilen Yönetmelikte belirtilen esaslar çerçevesinde oluşturulacak yemek servisine aktarılması ve kurum bünyesinde kurulacak yemekhanede servise sunulacak yemeklerin de söz konusu yemek servisince, bu amaçla bütçeye konulan ödenek ile yemek yiyecek personelden alınacak yemek bedelleri dikkate alınmak suretiyle ihale edilerek piyasadan satın alınmasının mümkün olabileceği değerlendirilmektedir.
Ancak, kurum bütçelerine yiyecek yardımı karşılığı konulan ödeneğin lokanta ve benzeri yerlere aktarılması suretiyle personele yemek yedirilmesine imkân bulunmamaktadır.
Memurlara 657 sayılı kanunla yapılan yardımlardan birisi de, yiyecek yardımıdır. Konuyla ilgili olarak hazırlanan Bakanlar Kurulu Kararı uygulamaya yön vermektedir.
Konuyla ilgili olarak bu çalışmada ayrıntılı olarak açıklama yapılmıştır. Sonuç kısmında ise, yemek yardımının uygulanması konusunda karşılaşılan aksaklıklar üzerinde durulacaktır.
Özellikle 50 personelden az çalışanı olan birimlerde yemek yardımının yapılamayacak olması memurları zor durumda bırakabilmektedir. Örneğin 49 personel olması durumunda konuyla ilgili bütçeye ödenecek konulamayacaktır.
Bu çerçevede, 50 rakamının düşürülmesinin faydalı olacağı düşünülmektedir.
Konuyla ilgili diğer bir husus da, öğretmenevi gibi kurumlara yemek yardımı ücretinin aktarılmaması ya da lokantadan temin edilememesi yasağıdır.
Konuyla ilgili olarak yemek yardımından her memurun faydalanması adına yemek yardımının her memura nakdi belirli bir tutar ödenmesi ve ödenen tutarın her maaş artışı döneminde güncellenmesi veya yardımın sisteme dahil olan lokantalarda geçerli olan kart sisteminin hayata geçirilmesinin uygun olacağı düşünülmektedir.
admin
