Dernek Üyelerinin Hakları Nelerdir?

Dernek Üyelerinin Hakları

Dernek üyeleri eşit haklara sahiptir. Dernek tüzüklerinde, üyeler arasında dil, ırk, renk, cinsiyet, din ve mezhep, aile, zümre ve sınıf farkı gözeten hükümler bulunamaz ve tüzüğe eşitliği bozan veya bazı üyelere ayrıcalık tanıyan hükümler konulamaz. (Dernekler Kanunu m.18)

Madde her üyenin eşit haklara sahip olduğunu belirtmiştir. Bu eşitlik oy kullanma (fahri üyelerin oy hakkı yoktur), dernek imkânlarından yararlanma ve dernek organlarında görev alma gibi her türlü etkinlikte kendini gösterir. Ancak üyelerin eşit haklara sahip olması da derneğe üye olma hürriyeti gibi mutlak bir hak olmayıp kanunlar çerçevesinde kullanılabilen bir eşitliktir. Bu kanuni çerçeve de yine 18 inci maddenin üçüncü fıkrasının bir ve iki numaralı bentleriyle çizilmiştir.

Buna göre;

– Dernekler Kanunu’nun 4 üncü maddesinde belirtilen kamu hizmeti görevlileri, 16 ncı madde gereği üye olabilecekleri derneklerin,

– Türkiye Büyük Millet Meclisi üyeleri, özel gelir kaynağı veya özel imkânları kanunla sağlanmış olan kamu yararına çalışan derneklerin,

yönetim ve denetleme kurullarında görev alamazlar.

Yine 18 inci madde uyarınca her üyenin genel kurulda bir oy hakkı vardır. Üye oyunu bizzat kullanabileceği gibi diğer bir üye aracığıyla da kullanabilir. Ancak her üye genel kurulda en çok bir üyeyi temsil edebilir.

Bunun için temsilcilik belgesinin Yönetim Kurulu veya Genel Ku­rul Başkanlık Divanına verilmesi yeterli olacaktır. (*)

Genel Kurul toplantılarında her üyenin bir oy hakkı bu­lunmakla birlikte bu kuralın bazı istisnaları vardır. Bu istis­nalar;

– Yönetim, Denetleme ve Onur Kurulu toplantılarında bazı durumlarda başkanların iki oy hakkı olabilmektedir .

– Medeni Kanunumuzun 61 inci madde hükmü gereğince üye­nin kendisi, eşi, anne ve babası yada çocuklarıyla dernek arasında ortaya çıkan anlaşmazlıklarda üyenin alınan kararlarda oy kullanması engellenmiştir.

– Bazı tüzüklerde yeni üyelerin, ödenti borcu bulunan üyelerin, izinli üyelerin oy hakkı bulunmayacağına ilişkin hükümler bulunmaktadır.

Oy hakkı olmadığı halde oy kullanan üyenin katıldığı karar hükümsüz olmayıp, Medeni Kanunumuzun 68 inci madde hükmü uyarınca üyenin tavrı, karar üzerinde etkili olmuşsa dava açılabilir. (*)

(*) Erol DOĞAN, a.g.e., sf.42.