Kamunun Finans Haberleri Merkezi
Kamunun Finans Haberleri Merkezi
admin
“Denetim raporu, mali tabloların genel kabul görmüş muhasebe ilkelerine uygun olarak düzenlenip düzenlenmediğini belirtmelidir”.
Bu standarda göre, işletmenin muhasebe kayıtlarında ve mali tabloların hazırlanmasında genel kabul görmüş muhasebe ilkelerine uyulup uyulmadığı denetim raporunda belirtilmelidir. Genel kabul görmüş muhasebe ilkelerine uyulmamışsa bunun mali tablolara etkileri de açıklanmalıdır. İşletmenin muhasebe kayıtlarının ve mali tablolarının genel kabul görmüş muhasebe ilkelerine uygunluğu, denetçinin denetim raporunda belirteceği görüşe bir ölçüt teşkil etmektedir. Şöyle ki;
Denetçi mali tabloların, işletmenin finansal durumunu, finansal durumundaki değişiklikleri ve faaliyetlerle ilgili sonuçları doğru ve dürüst bir biçimde sunduğu hususunda bir yargı bildirmektedir. Denetçinin böyle bir yargıya ulaşması için dürüstlük ile ilgili belirli ölçütlerden yararlanması gerekir. Bu ölçütler genel kabul görmüş muhasebe ilkeleridir.[1]
Genel kabul görmüş muhasebe ilkeleri uygulanırken önce ulusal düzenlemeler esas alınır. Bunlar iş hayatını ve muhasebe uygulamasını düzenleyen kanun, tüzük, yönetmelik ve tebliğlerde yer alan esaslar olup, bu şekilde yasal düzenlemelerde yer alan muhasebe ilkelerine muhasebe standartları denir. Muhasebe standardı bulunmayan konularda ise, şu esaslar genel kabul görmüş muhasebe ilkeleri olarak kabul edilebilir.
Mali tabloların genel kabul görmüş muhasebe ilkelerine uygun olarak düzenlenip düzenlenmediği hususunun denetim raporunda açıklanması gerektiği, Sermaye Piyasasında Bağımsız Denetim Hakkında Tebliğin 36’ncı maddesinde hükme bağlanmıştır. Buna göre; Bağımsız denetim raporu, mali tabloların genel kabul görmüş muhasebe ilkelerine uygun hazırlanıp hazırlanmadığını belirtmelidir. Genel kabul görmüş muhasebe ilkelerinden sapmaların tespiti halinde, bu sapmaların mali tablolar üzerindeki etkisinin sürekli ve özel denetimlerde tam olarak, sınırlı denetimlerde ise makul bir yaklaşımla hesaplanarak raporda belirtilmesi gerekir.
Muhasebe kayıtlarının yapılmasında ve mali tabloların hazırlanmasında uyulması zorunlu olan ilkeler, standartlar ve hesap planı, Vergi Usul Kanunu’nun 175 ve mükerrer 257’nci maddelerine dayanılarak yayınlanan Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliğlerinde açıklanmıştır. Tebliğ hükümlerine uyulmamasının müeyyidesi de yine Vergi Usul Kanununda düzenlenmiştir.
Söz konusu Tebliğde bu düzenlemelerin amacı şöyle açıklanmıştır:[3]
Bu düzenleme, bilanço usulünde defter tutan gerçek ve tüzel kişilere ait teşebbüs ve işletmelerin faaliyet ve sonuçlarının sağlıklı ve güvenilir bir biçimde muhasebeleştirilmesi, mali tablolar aracılığı ile ilgililere sunulan bilgilerin tutarlılık ve mukayese edilebilirlik niteliklerini koruyarak gerçek durumu yansıtmasının sağlanması ve işletmelerde denetimin kolaylaştırılması amacıyla yapılmıştır.
Bu düzenlemede muhasebe usul ve esasları aşağıda belirtildiği şekilde 5 bölüm halinde açıklanmıştır:
Söz konusu Tebliğde açıklanan muhasebenin temel kavramları ise şunlardır;
– Sosyal Sorumluluk – Tarafsızlık ve belgelendirme
– Kişilik – Tutarlılık
– İşletmenin sürekliliği – Tam açıklama
– Dönemsellik – İhtiyatlılık
– Parayla ölçülme – Önemlilik
– Maliyet esası Özün önceliği
Tebliğin[4] “Mali Tablolar İlkeleri” başlıklı bölümünde; Bu düzenlemede yer almayan konularda daha sonra yayımlanacak muhasebe standartlarına, yoksa muhasebe kavramlarına uygun olarak öncelikle, işletmenin içinde bulunduğu sektörde söz konusu işletme büyüklüğü için yaygın olarak kullanılan, bunun da uygulanmadığı hallerde uluslararası standartlarda benimsenen esaslara uyulur, denilmektedir. Böylece Tebliğde düzenlenmeyen hususlarda hangi esaslara uyulacağı konusuna açıklık getirilmektedir.
Sermaye piyasası mevzuatında muhasebe ilke ve standartları, XI ve XII Seri Numaralı Tebliğler ile düzenlenmiştir. Bu Tebliğlerdeki muhasebe ilkeleri ile Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliğlerindeki muhasebe ilkeleri birbiriyle uyumludur. Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliğinde yer alan standart mali tablolar da seri:XI, No:1 Numaralı Tebliğde sonradan yapılan değişikliklerle aynen kabul edilmiştir. Böylece, iki düzenleme arasında uyum mali tablolar bazında da sağlanmıştır.
Sermaye Piyasasında Mali Tablo ve Raporlara İlişkin İlke Ve Kurallar Hakkında Tebliğ’ e Ek Seri: XI, No: 5 Numaralı Tebliğin 2’nci maddesinde;
Vergi mevzuatının, kayıtların tutulmasına ve mali tabloların hazırlanmasına ilişkin özel ve farklı düzenlemelere yer verdiği durumlarda, bu mevzuat hükümlerine uyulacak ve Kurulumuzca belirlenen standart mali tablolar muhasebe sistemi dışında yapılacak düzeltmelere göre hazırlanacaktır, denilmekle vergi mevzuatı nedeniyle ortaya çıkacak farklılıkların giderilmesi amaçlanmıştır.
TMUDESK tarafından hazırlanan Türkiye Denetim Standartları Taslağı’nın 51’nci maddesinde; Denetim raporunda, denetimin Türkiye Muhasebe Standartlarına göre veya ilgili diğer standartlara ve uygulamalara göre yapıldığının belirtilmesi gerekir, denilmektedir. Türkiye Muhasebe Standartları da yine TMUDESK tarafından yayınlanmakta olup Türkiye’deki tüm işletmeleri kapsar nitelikte hazırlanmış standartlardır. Türkiye Muhasebe Standartlarının bir kısmı yayınlanmış olmasına rağmen, bu standartların uygulanma zorunluluğuna ilişkin SPK ve Maliye Bakanlığı tarafından herhangi bir düzenleme yapılmamıştır. Bu standartların uygulama zorunluluğu, bankalarca düzenlenen konsolide mali tablolar dışında, yasal düzenlemelerde yer almamaktadır.
Türkiye Denetim Standartları Taslağının 52’nci maddesinde, denetimin başka bir ülke muhasebe standartlarına göre yapılması durumunda “A ülkesinde genel kabul görmüş muhasebe standartlarına uygundur” şeklinde, denetim raporunda açıklama yapılması gerektiği belirtilmiştir.
[1] Ersin Güredin, a.g.e., S.34
[2] Hasan Gürbüz, a.g.e., S.222
[3] 1 Seri No’lu Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliği
[4] 1 Seri No’lu Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliği
adminYEDEK ÖDENEK Merkezi yönetim bütçe kanununda belirtilen hizmet ve amaçları gerçekleştirmek, ödenek yetersizliğini gidermek veya bütçelerde öngörülmeyen hizmetler için, 5018 sayılı Kanuna ekli (I) sayılı cetvelde yer alan idareler ile…
adminGELİR VERGİSİNİN KONUSU VE UNSURLARI Gelir Vergisi Kanununda gelir, bir gerçek kişinin bir takvim yılı içinde elde ettiği kazanç ve iratların safi tutarı olarak tanımlanmış, hangi tür kazanç ve iratların…
