MADDE 90- Avans akçesinden yapılacak harcama hakkında mutemetlerin kanun, tüzük ve kararlara aykırılıktan dolayı ileri sürecekleri itirazlar üzerine ita amiri yazılı olarak sorumluluğu üstlendiği takdirde mutemetler bu gideri ödemek zorunda olup doğabilecek sorumluluk ita amirine ait olur. Mutemedin itirazı olmaksızın yapılan harcama sayman tarafından yürürlükteki hükümlere aykırılık nedeniyle kabul edilmediği takdirde sorumluluk ita amiriyle mutemede ait olur. Ancak bu durumda, ita amiri tarafından sorumluluk üstlenilerek harcamanın mahsubu için ısrar edildiği takdirde sayman harcamanın mahsubunu yapar. Bu halde de sorumluluk yalnızca ita amirinin olur.
Madde, avanslardan yapılacak harcama sırasında mutemetlerce ve mahsup işlemi yapılırken saymanlar tarafından mevzuata aykırılık yönünde ileri sürülecek itirazları ve bunların sonuçlarını düzenlemektedir.
A- Mutemedin, düzenleyici hükümlere uygun olmadığı gerekçesiyle harcamayı yapmaktan çekinmesi halinde ita amiri yazılı olarak sorumluluğu üstlendiği takdirde mutemet bu harcamayı yapmaya mecburdur. Maddede bu harcama dolayısıyla doğabilecek sorumluluğun ita amirine ait olacağı hükme bağlandığından mutemet sorumluluktan kurtulmuş olmaktadır. Bu durumda mahsup işlemi sırasında, mutemedin ileri sürdüğü kanuna aykırılık konularını tahakkuk memuru ve/veya saymanın ileri sürerek tekrar sorumluluğun üstlenilmesini istemelerine gerek olup olmadığı sorusu ortaya çıkmaktadır. Kanımızca, 64’üncü maddenin incelenmesinde de üzerinde durulduğu gibi, mutemedin itiraz ettiği konular için ita amirinden yeniden sorumluluğun üstlenmesini istemeye gerek bulunmamaktadır. Çünkü ita amiri başlangıçta mutemedin ileri sürdüğü gerekçelerle sınırlı olmak kaydıyla sorumluluğu üstlenmek suretiyle sorumluluk altına girmiştir. Ancak, tahakkuk memuru ve/veya saymanın düzenleyici hükümlere uygun olmadığı konusunda ileri sürecekleri hususlar mutemedin ileri sürdüklerinden farklı ise bu durumda ita amirinden yeniden sorumluğu üstlenmesini istemek gerektiği düşünülmektedir.
B- Mutemedin itirazı olmaksızın yapılan harcamanın sayman tarafından ilgili hükümlere aykırı bulunarak mahsubunun yapılmaması halinde sorumluluk ita amiri ile mutemede ait olacaktır. Maddenin daha sonraki bölümünde bu durumla ilgili olarak ita amirinin sorumluluk üstlenmesinden bahsedilmiştir. Bu hükümden mutemedin itirazı olmaksızın yapılan ancak sayman tarafından ilgili hükümlere aykırı bulunarak mahsup edilmeyen harcamalarda bütçe işleminin yarım kalmış olduğu, bu nedenle ita amiri ile mutemede ait olan sorumluluğun Sayıştay tarafından tespit edilemeyeceği, bu miktarın sayman tarafından ita amiri ve mutemet adına kişi borçlarına alınarak tahsil edileceği anlaşılmaktadır.