Heterodoks Ekonomi Modeli Nedir?
Heterodoks ekonomi modeli, kelime anlamı olarak Yunanca “heteros” (farklı) ve “doxa” sözcüklerinden türetilmiş olup “farklı inanç” anlamına geliyor. Heterodoks ekonomi 1960’ların sonlarında Neoklasik (Ortodoks) teoriye karşı olarak ortaya çıktı. Dolayısıyla Heterodoks ekonomi politikası için Ortodoks ekonomi modelinin dışında kalan uygulamalar demek hiç de yanlış olmaz. Nitekim bu ekonomi modeli, Ortodoks ekonomi politikasına uygun olmayan yöntemler olarak görülüyor.
Temelini Marksist öğretiden alan Heterodoks ekonomi anlayışı, daha çok merkeziyetçi yönlendirmeyle piyasada genel odak noktayı büyütmeyi esas alıyor. Enflasyonu bastırmak için fiyat sabitlemelerinin yapılması ve serbest dış ticaret rejimi dışındaki kontrolcü uygulamalar Heterodoks ekonomi modeli politikaları arasında gösterilebiliyor.
Heterodoks ekonomi modelinin temel amacı mal ve hizmet fiyatlarının tek bir merkezden kontrol edilmesini için zemin hazırlamak. Bu yaklaşımda fiyatlar talep enflasyonundan bağımsız olarak işliyor. Ancak Heterodoks uygulamalar faiz ve kur gibi unsurlardan da etkileniyor. Heterodoks ekonomi politikası, merkezi fiyat kontrolleri yaparak ücretleri sabitliyor ve dış ticarete bir sınır koyuyor. Bunun en temel sebebi ise enflasyonu bastırmak ve dengede tutmak oluyor.
Bu iki yaklaşım arasındaki temel fark hangi mal ve hizmetin kim tarafından nasıl üretileceği ve üretimin nasıl paylaşılacağı sorularına verilen yanıtlarla ortaya çıkıyor. Bunun yanı sıra günümüzde Ortodoks ve Heterodoks ekonomi politikalarının esnasında iç içe geçtiğini söylemek mümkün. Öyle ki bazı ülkelerin bu iki ekonomi politikasını da içeren karma ekonomi modelini kullandığı biliniyor.