Ülkesinden ayrılmaya zorlanmış, ülkesindeki yaşanan savaş ve olağanüstü koşullar nedeniyle ülkesine geri dönemeyen yabancıların geçici korumaya alınmasına ilişkin bir süredir yayınlanması beklenen yönetmelik 22 Ekim’de yürürlüğe girdi.
Esasen bu kapsamda da Suriyeli sığınmacılara hangi hizmetlerin sunulacağı, korumanın ne kadar süreceği bu sayede kesinleşmiş oldu.
Geçici koruma altına tüm sığınmacılar için geçerli olmayacak. Terör eylemlerine katılmış, Türkiye’de suç işleyen, ülkesinde suç işleyip suçundan kaçmak isteyen sığınmacılar koruma kapsamında olmayacak.
Yönetmelik kapsamında acil koruma sağlanan yabancılara geçici kimlik belgesi verilecek fakat bu ikamet izni yerine sayılmamakla birlikte ikamet iznine geçiş hakkı tanımamakta. Türkiye’de kalma hakkının dışında, koruma altına alınan yabancılara Türk vatandaşlığına başvuru hakkı da sağlanmamakta.
Geçici koruma altına alınan yabancıların kurulacak sevk merkezlerine başvurarak kimlik tespitleri yapıldıktan sonra geçici barınma merkezlerine veya barınma merkezi dışında kalacaklarsa ikametlerine yerleştirilmeleri sağlanacak. Sevk merkezlerinde ayrıca kamu sağlığını korumak için sağlık kontrolleri de yapılacak.
Yabancıların çalışamayacakları işler haricinde geçici koruma altına alınan yabancıların Çalışma Bakanlığı’na başvurması halinde, Bakanlar Kurulu’nun belirleyeceği sektör, iş kolu, il, ilçe ve köylerde çalışma izni verilecek. Çalışma izni, koruma süresinin bitişiyle birlikte sona erecek. Bu sayede Suriyeli göçmenlerin iş piyasasına erişimi sağlanmış olacak.
Suriyeliler’e sağlanacak istihdam Türkiye’nin istihdam durumunu etkilemeyecek şekilde, çalışma gücündeki Suriyeli’nin niteliğine göre belirlenecek. Ayrıca çalışma durumunun ve gelirlerin 30 gün içinde bildirilmesi yükümlülüğü olacak.
Korunan yabancılara iş, eğitim, tercümanlık hizmeti dışında koruma amaçlı sağlık hizmeti de verilecek. Temel ve acil tedavilerde hastadan katılım payı alınmayacak. Diğer tedavilerde ise genel sağlık sigortası bedellerini aşmamak kaydıyla sağlık hizmet bedeli AFAD tarafından ödenecek. Zorunlu olmadıkça korunan yabancılar özel hastanelere doğrudan başvuru yapamayacak.