Kamu zararlarında yasal faiz oranı uygulanması gerekir…
Konuyla ilgili diğer mevzuat aşağıda gösterilmiştir.
- Kamu Zararından Doğan Alacakların Tahsili :
Kamu zararından doğan alacaklar, sorumlulardan ve/veya ilgililerden, zararın oluştuğu tarihten itibaren ilgili mevzuatına göre hesaplanacak faiziyle birlikte tahsil edilir.
Tespit edilen kamu zararları;
a) Rızaen ve sulh yolu ile ödenmek,
- b) 22/04/1926 tarihli ve 818 sayılı Borçlar Kanunu hükümlerine göre takas yapılmak,
- c) 2004 sayılı İcra ve İflas Kanunu hükümleri uygulanmak,
suretiyle tahsil edilecektir
Ayrıca, Bakanlığımızın yönetim ve kullanımında bulunan taşınırların kaybolması, çalınması, eksilmesi veya zarar görmesine sebep olunması hallerinde, 5018 sayılı Kanunun 44’ncü maddesinde öngörülen yönetmelik hükümlerine göre tespit edilen kamu zararlarından; 657 sayılı Kanunun 13’ncü maddesi uyarınca Bakanlar Kurulu Kararıyla yürürlüğe konulan “Devlete ve Kişilere Memurlarca Verilen Zararların Nevi ve Miktarlarının Tespiti, Takibi, Amirlerinin Sorumlulukları, Yapılacak Diğer İşlemler Hakkında Yönetmelik” hükümleri kapsamında olmayanlar da genelgemiz hükümlerine göre tahsil edilecektir.
- Rızaen ve Sulh Yolu İle Tahsilat :
Oluştuğu tarih itibarıyla onaltı yaşından büyükler için tespit edilen asgarî ücretin bir aylık brüt tutarının yarısını geçmeyen alacaklar, merkezde üst yöneticinin, taşrada ise idarenin en üst yöneticisinin (il/ilçe millî eğitim müdürlerinin) izni ve sorumlunun ve/veya ilgilinin kabul etmesi şartıyla, tebliğ tarihini izleyen aybaşından itibaren aylığından kesilerek rızaen tahsil edilecektir.
Bu tutarları aşan alacağın ödenmesinin ilgili mevzuat çerçevesinde sulh yolu ile sağlanması halinde, sulh işleminin kesinleştiği tarihi izleyen aybaşından itibaren sorumlunun ve/veya ilgilinin aylığından kesilerek tahsil edilecektir.
Aylıklardan yapılacak kesinti tutarı, sorumlulara ve/veya ilgililere yapılan her türlü aylık, ödenek, zam, tazminat dahil bir aylık net ödemelerinin dörtte birinden az, üçte birinden çok
olamaz.
- Takas Suretiyle Tahsilat :
Kamu zararı alacakları, sorumluların ve ilgililerin kamu idaresiyle olan özel hukuk ilişkilerinden doğan alacaklarından; 818 sayılı Borçlar Kanunu hükümlerine göre takas suretiyle tahsil edilebilir.
Ancak takas suretiyle tahsilat için;
- a) Alacaklı kamu idaresi ile sorumlu ve/veya ilgilinin karşılıklı olarak alacaklı ve borçlu durumunda olmaları,
- b) Takas edilecek borç ve alacağın nakit olması,
- c) Takas edilecek borç ve alacağın her ikisinin de vadesinin gelmiş olması,
ç) Takas yapılmadan önce sorumluya ve/veya ilgiliye alacağının borcuna takas suretiyle mahsup edileceğinin bir yazı ile bildirilmesi veya alacağını talep ettiği zaman borcu ile takas edileceğinin beyan edilmesi
gerekmektedir.
Borç ve alacaktan birisi şarta bağlı bulunuyorsa takas yapılamayacaktır.
- İcra Yoluyla Tahsilat :
Sayıştay ve mahkeme ilâmları ile hüküm altına alındığı halde sorumluları ve/veya ilgilileri tarafından rızaen ödenmeyen kamu zararından doğan alacaklar, 2004 sayılı İcra ve İflas Kanunu hükümlerine göre tahsil edilecektir.
Buna göre; merkezde Strateji Geliştirme Başkanlığı ile taşrada takibe yetkili il/ilçe millî eğitim müdürlükleri tarafından öncelikle tapu, banka, vergi dairesi, trafik şubesi ve sosyal güvenlik kurumları olmak üzere ilgili yerlerden sorumluların ve ilgililerin malvarlığı araştırması yapılarak veya yaptırılarak alacak takip dosyası tamamlanacak ve icra takibatı yapılmak veya gereken hallerde yetkili mercilerden takipten vazgeçme onayı alınmak üzere merkezde Başhukuk Müşavirliği ve Muhakemat Genel Müdürlüğüne, taşrada ise o yerin muhakemat müdürlüğüne gönderilecektir.
- Kamu Zararından Doğan Alacakların Güvence Altına Alınması :
Kamu alacağının güvence altına alınması maksadıyla 2004 sayılı İcra ve İflas Kanununa istinaden; ihtiyatî haciz için öngörülen şartların varlığı ve merkezde üst yönetici, taşrada ise il/ilçe millî eğitim müdürlerinin gerekli görmesi hallerinde, mahkeme kararı veya Sayıştay ilâmı tebliğ edilinceye kadar, yetkili mahkemeden karar alınarak, sorumluların ve ilgililerin mal, hak ve alacakları üzerine ihtiyati haciz konulabilecektir.
İhtiyati haciz kararının verildiği tarihten itibaren 10 (on) gün içinde icra dairesinden kararın uygulanması talep edilmelidir. Aksi halde ihtiyati haciz kararı kendiliğinden kalkmış olacaktır. İhtiyatî haciz kararının uygulanmasında icra dairesinin gecikmesi halinde, merkezde Başhukuk Müşavirliği ve Muhakemat Genel Müdürlüğünce, taşrada ise o yerin muhakemat müdürlüğünce kararı uygulayacak olan icra dairesinin bağlı olduğu icra mahkemesine başvurularak kararın infazının sağlanması talep edilecektir.
- Kamu Zararından Doğan Alacaklarda Taksitlendirme :
Kamu zararından doğan alacaklar, sorumluların ve/veya ilgililerin talebi üzerine merkezde üst yöneticinin, taşrada ise il/ilçe millî eğitim müdürlüklerinin onayının alınması suretiyle idareler tarafından taksitlendirilebilir.
Taksitlendirme süresi azami 5 (beş) yıl olup, taksitlendirme işlemleri, 08/01/1943 tarih ve 4353 sayılı Kanunun; ihtilafların sulh yoluyla halline ilişkin hükümleri çerçevesinde gerçekleştirilecektir.
Sorumluların ve/veya ilgililerin yazılı taksitlendirme talebi üzerine, sorumlu ve/veya ilgili ile idare arasında, taksitlendirmenin süresini, taksit sayısı ve tutarları ile ödeme zamanlarını belirleyen bir ödeme planı yapılacak, sorumlulardan ve/veya ilgililerden taksitlerini ödeme planına uygun ve vadesinde düzenli olarak ödeyeceklerine dair “resen borç senedi ve kefaletname” alınacaktır. 5018 sayılı Kanunun 79’ncu maddesi uyarınca, her yıl yayımlanan merkezi yönetim bütçe kanununda belirlenen parasal sınırın üzerindeki kamu zararı alacaklarına ilişkin olarak düzenlenecek “resen borç senedi ve kefaletname” için ayrıca noter tasdiki aranacaktır.
Sorumlular ve/veya ilgililer, taksitlendirme taleplerine ilişkin yetkili makamın onayı alınıncaya kadar dilekçede belirtilen ilk taksit miktarını hemen, takip eden taksitleri de düzenli olarak, faiziyle birlikte muhasebe birimine ödeyeceklerdir. Yetkili makamdan alınan taksitlendirme onayında kararlaştırılan taksit miktarı ödenen taksit miktarından fazla olduğu takdirde, onayda belirtilen ilk taksit tarihinden itibaren geçen taksit sürelerine ait toplam fark peşin olarak tahsil edilecektir.
Taksitlerden birinin ödeme planına ve “resen borç senedi ve kefaletname”ye uygun olarak vadesinde ve faiziyle birlikte tamamen ödenmemesi halinde alacağın tamamı muaccel olacağından hükmen tahsil için gerekli işlemler başlatılacaktır.
Taksitlerin tahsili sırasında taksit dönemine ait taksit tutarının ödenip faizinin tamamının ödenmediği hallerde, muhasebe birimince tahsilat belgesi üzerine konulacak idarenin faiz isteme hakkının saklı olduğuna ilişkin şerhin bulunup bulunmadığı ayrıca kontrol edilecektir.
- Kamu Zararının Oluştuğu Tarih ve Faiz Başlangıcı :
Kamu zararı;
- a) Vezne ve ambar açıkları ile diğer muhasebe yetkilisi mutemetlerinin açıklarında, açığın meydana geldiği tarihte, bu tarihin bilinmediği durumlarda olayın tespit edildiği tarihte,
- b) İş, mal veya hizmet karşılığı olarak ilgili mevzuatında belirlenen veya mevzuatında öngörülen karar, onay ya da sözleşmesinde belirlenen tutardan fazla yapılan ödemeler ile transfer niteliğindeki giderlerde yapılan yersiz ve fazla ödemelerde, ödemenin yapıldığı tarihte,
- c) Kayıtlı olsun veya olmasın, kamu idaresinin yönetim ve kullanımında olan ya da kullanıcılarına teslim edilen taşınırların kaybedilmesi, çalınması veya zarar görmesi hallerinde olayın meydana geldiği tarihte; bu tarihin bilinmediği durumlarda olayın tespit edildiği tarihte,
ç) İş yaptırılmadan, mal veya hizmet alınmadan ya da mevzuatında öngörülmediği halde yapılan yersiz ödemelerde, ödemenin yapıldığı tarihte,
- d) İdare gelirlerinin tarh, tahakkuk ve tahsil işlemlerinin mevzuata uygun bir şekilde yapılmaması hallerinde, söz konusu işlemin zaman aşımına uğradığı tarihte,
- e) Hakedişlerden kesinti suretiyle yapılan gelir tahsilatının eksik yapılması hallerinde, tahsilat tutarının gelir kaydedilmesi gerektiği tarihte
oluşmuş kabul edilir.
Kamu zararından doğan alacaklarda hesaplanacak faizin başlangıç tarihi, kural olarak zararın oluştuğu tarihtir.
Sayıştay, adli, idari ve askeri mahkeme ilamları ile tespit olunan kamu zararından doğan alacaklarda faiz başlangıç tarihi, ilamda faizin başlangıcı hakkında hüküm varsa belirtilen tarih, aksi takdirde karar tarihi olacaktır.
Ayrıca borç aslına faiz dahil edilerek, tekrar faiz yürütülemeyecektir.
Sorumlular ve/veya ilgililerce yapılan ödeme tutarının, alacak aslı ile faiz tutarının tamamını karşılamaması halinde ödenen tutar, vadesi gelmiş alacak aslına ve faizine orantılı olarak mahsup edilecektir.
- Kamu Zararından Doğan Alacaklarda Zamanaşımı :
Kamu zararından doğan alacaklarda zamanaşımı süresi, zamanaşımını kesen ve durduran genel hükümler saklı kalmak kaydıyla, 10 (on) yıldır. Zamanaşımını kesen ve durduran haller 818 sayılı Borçlar Kanununda belirlenmiş olup, zamanaşımı süresi; yukarıda belirtildiği üzere kamu zararının oluştuğu kabul edilen tarihi takip eden malî yılın başında işlemeye başlayacak ve onuncu yılın sonunda bitecektir.
Borç aslı zamanaşımına uğramış olan kamu zararından doğan alacakların faizleri de zaman aşımına uğrayacaktır.
Zamanaşımına uğramış olsa dahi sorumlular ve/veya ilgililer tarafından rızaen yapılan ödemeler kabul edilecektir.
5018 sayılı Kanunun 79’ncu maddesine göre zorunlu veya mücbir sebeplerle takip ve tahsil imkanı kalmayan kamu zararından doğan alacaklardan merkezi yönetim bütçe kanununda gösterilen tutara kadar olanların kayıtlardan çıkarılmasına, genel bütçe kapsamındaki kamu idarelerinde Maliye Bakanı yetkilidir.
Ancak belirtilen tutarı aşan ve merkezi yönetim bütçe kanununa ekli cetvelde silinmesi öngörülen kamu zararından doğan alacaklar için üst yönetici yetkili olup, bu şekilde silinmesine karar verilen alacaklar, Strateji Geliştirme Başkanlığı tarafından ilgili muhasebe birimine bildirilmek suretiyle kayıtlardan çıkarılması sağlanacaktır.
Ayrıca, birinci fıkrada belirtilen sebeplerle kayıtlardan çıkarılacak alacaklardan dava veya icraya intikal etmiş olanlar için, 4353 sayılı Kanun hükümlerine uygun olarak alacak takip dosyası; merkezde Strateji Geliştirme Başkanlığınca Maliye Bakanlığı Başhukuk Müşavirliği ve Muhakemat Genel Müdürlüğüne, taşrada ise il/ilçe millî eğitim müdürlüklerince muhakemat müdürlüğü veya hazine avukatlığına gönderilmek suretiyle yetkili mercilerden takipten vazgeçme onayının alınması istenilecektir. Takipten vazgeçme onayı alındıktan sonra dosya, onay da eklenerek takiple görevli ilgili birime geri gönderilecektir.
Merkezde Strateji Geliştirme Başkanlığı ve taşrada ilgili il/ilçe millî eğitim müdürlüklerince, alacağın takibinden vazgeçildiğine dair onay, muhasebe birimine gönderilerek alacağın muhasebe kayıtlarından çıkarılması sağlanacaktır.
Alacağın tahsili için açılan davada idare aleyhine karar verildiği ve Yargıtay tarafından da onanmak suretiyle hükmün kesinleştiği veya idare için bir yarar görülmediğinden temyizden yetkili mercinin onayı alınarak vazgeçildiği hallerde, Yargıtay ilâmı veya temyizden vazgeçme onayı ile buna ilişkin aleyhteki mahkeme kararı, merkezde Başhukuk Müşavirliği ve Muhakemat Genel Müdürlüğünce, taşrada ise muhakemat müdürlüğü veya hazine avukatlığınca takiple
görevli ilgili birime gönderilecektir. Bu birimlerce de, söz konusu belgelerin onaylı birer örnekleri ilgili muhasebe birimine intikal ettirilerek alacağın kayıtlardan çıkarılması sağlanacaktır.
Takibi saymanlıklarca yapılmakta olup kişilerden alacaklar hesabında kayıtlı tutarlara ilişkin takip dosyaları, Bakanlar Kurulunun “Kamu Zararlarının Tahsiline İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik” in yayımlandığı 19/10/2006 tarihinden itibaren, merkezde Strateji Geliştirme Başkanlığı, taşrada ise takibe yetkili il/ilçe millî eğitim müdürlüğü yöneticileri tarafından imza karşılığında teslim alınacaktır.
Teslim alınacak her takip dosyası içerisinde, teslim tarihine kadar yapılan takibat işlem ve yazışmalarının tarih ve sayıları ile tahsilat tutarlarını ve alındıların tarih ve numarasını gösterir bir özet bulunacaktır.
Aynı idareye teslim edilecek takip dosyası birden fazla ise, bir liste ekinde takip dosyaları teslim alınacaktır.
Takip edilmemesi nedeniyle zamanaşımına uğramış olan takip dosyaları kesinlikle teslim alınmayacaktır.
Kamu zararı alacaklarının takip ve tahsili kapsamında hakediş ödemeleri yapılırken; alacaklıların kamu zararından doğan vadesi gelmiş borçlarının bulunup bulunmadığını ve bulunduğu takdirde kendilerine ödenecek haczedilebilecek alacaklarından mahsuben tahsil için elektronik ortamda sorgulama ve tahsilat sistemi oluşturmaya, uygulama usul ve esaslarını belirlemeye Maliye Bakanlığı yetkilidir.