Kamunun Finans Haberleri Merkezi
Kamunun Finans Haberleri Merkezi
admin
Hakediş Ödemelerinde Damga Vergisi Uygulaması ( DV )
Damga Vergisi ile ilgili temel mevzuat 488 sayılı Damga Vergisi Kanunu ile bu kanuna dayanılarak çıkarılan genelge ve tebliğlerdir. Buna karşın bazı kanunlarda damga vergisi ile ilgili muaflık ve istisnalara da yer verilmiştir. Hakedişlerle ilgili olarak düzenlenen belgeler hemen hemen bütün damga vergisi uygulamalarını kapsayacak kadar geniştir.
1.Damga Vergisinin Konusu
488. Sayılı DVK?nun 1. maddesinde : ? Bu kanuna ekli (1) sayılı tabloda yazılı kağıtlar Damga vergisine tabidir.
Bu Kanundaki kağıtlar terimi, yazılıp imzalanmak veya imza yerine geçen bir işaret konmak sureti ile düzenlenen ve her hangi bir hususu ispat veya belli etmek için ibraz edilebilecek olan belgeleri ifade eder. ? Denilmek sureti ile damga vergisinin konusu belli edilmiştir.
Madde hükmüne göre DV? ne tabi kağıtların şu özellikleri taşıması gerekmektedir ;
a) Yazılı olması , imzalanmış olması veya imza yerine geçen bir işaret konulması.
b) Herhangi bir hususu belli etmek için ibraz edilebilecek nitelikte olması.
Damga vergisinin konusunu oluşturan ve kanuna ekli bir sayılı tabloda yazılı olan kağıtlar dört ana başlık halinde incelenebilir. ( Yalnızca hakedişlerle ilgili olanlar ele alınmıştır )
I- Akitlerle ilgili Kağıtlar ;
Mukavelenameler , Taahhütnameler ve Temliknameler,
Teklifnameler,
Tahkimnameler ve Sulhnameler,
Fesihnameler.
II- Kararlar ve Mazbatalar ;
– Artırma ve eksiltme kanunlarına tabi olan veya olmayan daire ve kurumların yetkili organlarınca verilen her türlü ihale kararları.
III-Ticari işlemlerde kullanılan kağıtlar ( hakedişlerle ilgili değildir.)
IV-Makbuzlar ve Diğer kağıtlar
– Makbuzlar ( ibra senetleri ile kabzı mutazammın imza ve mühürleri ihtiva eden kağıtlar dahil )
-Avans makbuzları
-Kişiler tarafından belli parayı mutazammın olarak resmi dairelere verilen makbuz ve ibra senetleri ve resmi daireler hesabına ödenen paralar hakkında müteaddit nüsha olarak bankalara verilen makbuz senetlerinin mezkur dairelere ait nüshaları. ( Hakediş ödemelerinde verile emri üzerinden kesilmesi gereken damga vergisinin dayanağı bu fıkradır )
2. Damga Vergisinin Kapsamı
Damga vergisinin kapsamı 488 sayılı Damga Vergisi Kanununun 2. maddesinde yer almaktadır. Anılan madde hükmüne göre : ? Vergiye tabi kağıtlar mahiyetinde bulunan veya onların yerini alan mektup ve şerhlerle, bu kağıtların hükümlerinin yenilenmesine, uzatılmasına, değiştirilmesine, devrine veya, bozulmasına ilişkin mektup ve şerhler de Damga Vergisine tabidir.
3. Damga Vergisinin Mükellefi
488 Sayılı Damga Vergisi Kanununun 3.maddesine göre : ? Damga Vergisinin mükellefi kağıtları imza edenlerdir.
Resmi Dairelerle kişiler arasındaki işlemlere ait kağıtların Damga Vergisini kişiler öder.? Denilerek Damga vergisinin mükellefinin kimler olduğu belli edilmiştir.
Bu madde gereğince, yapılan sözleşmelerde Damga Vergisinin resmi dairelerce ödeneceğine ilişkin hükümler ihdas edilmesi mümkün değildir.
4. Damga Vergisinin İstisnaları
Damga Vergisi Kanununun 2. maddesine göre : ? Bu kanuna ekli (2) sayılı tabloda yazılı kağıtlar Damga vergisinden müstesnadır. ? Kanuna ekli (2) sayılı cetvelde Damga vergisinden istisna edilen kağıtlar beş başlık halinde sayılmıştır.
a) Resmi işlerle ilgili kağıtlar
b) Öğrenciler ve askerlerle ilgili kağıtlar
c) İşçiler, çiftçiler ve göçmenlerle ilgili kağıtlar.
d) Ticari ve medeni işlerle ilgili kağıtlar.
e) Kurumlar ile ilgili kağıtlar.
Bunun yanında diğer kanunlarda da Damga Vergisinden muaflık ve istisnalara yer verilmiştir
2982 Sayılı Konut İnşaatlarında ve Kalkınmada Öncelikli Yörelerde Yapılacak Yatırımlarda Vergi , Resim ve Harç İstisna ve Muaflıkları Tanınması Hakkında Kanunla Tanınan Muaflık ve İstisnalar ;
Anılan kanunun 1. maddesinde kanunun amacı serdedilmiştir : ? Bu kanunun amacı , Konut inşaatı ile kalkınmada öncelikli yörelerde yapılacak yatırımların , vergi resim ve harç istisna ve muaflıkları yoluyla teşvikidir.
2. maddede ise : ? Bu kanun hükümlerine göre uygulanacak istisna ve muaflıklar veraset ve intikal vergisi , damga vergisi , banka ve sigorta muameleleri vergisi , emlak vergisi, harçlar ve resimler ile Belediye Gelirleri Kanunu gereğince alınan vergi, resim, ve harçları kapsar. ? denilmek sureti ile Kanunun kapsamı belirtilmiştir.
10. maddede ise, konut sayılan inşaatları belirtmek üzere : ? Dini hizmetlerin ifasına mahsus ve umuma açık bulunan ibadethaneler, okullar, kütüphaneler, spor tesisleri ve bunların müştemilatı bu kanunun uygulaması bakımından konut sayılır. ?denilmiştir.
2982 Sayılı kanun , kalkınmada öncelikli yörelerde yapılan yatırımlar ve konut sayılan inşaatlar olmak üzere iki hususa istisna getirmiştir. Adı geçen yatırım ve istisnalar damga vergisinin yanında 2. maddede sayılan vergilerden de istisna edilmiştir. Bu maddede sayılan vergilerden başka bir vergi için istisna hükmü uygulanamaz. Aynı şekilde 10. maddede kanunun uygulanması bakımından hangi inşaatların konut sayılacağı belirtilerek diğer inşaatlara istisna hükmü uygulanması önlenmiştir.
2863 Sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanununa Göre Getirilen Muaflık ve İstisnalar.
Adı geçen kanunun 21. maddesinde kanun kapsamındaki muaflık ve istisnalar sayılmıştır. Buna göre : ? Taşınmaz kültür ve tabiat varlıklarının bakım , onarım, restorasyon, değerlendirme, muhafaza ve nakil işlemleri ile bu maksatla hazırlanacak projelerin yapılması ve arkeolojik kazılarda kullanılacak aletlerin alımı hakkında 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu ile 1050 sayılı Muhasebe-i Umumiye Kanunu uygulanmaz.
Birinci fıkranın uygulanmasına dair usul ve esaslar bir yönetmelikle belirlenir.
Tapu kütüğüne ? Korunması gerekli taşınmaz kültür varlığıdır.? Kaydı konulmuş olan I. ve II. grup olarak gruplandırılmış bulunan taşınmaz kültür varlıkları ile arkeolojik sit alanı ve doğal sit alanı olmaları nedeniyle üzerlerine kesin yapılanma yasağı getirilmiş taşınmaz kültür ve tabiat varlıkları olan parseller her türlü vergi , resim ve harçtan muaftır.
Kültür varlıklarının korunması maksadıyla tespit, proje, bakım, onarım, restorasyon ve kazı ile müzelerin güvenliği için kullanılmak şartıyla , TBMM, Milli Savunma Bakanlığı , Bakanlıkça ve Vakıflar Genel Müdürlüğünce dışardan getirilecek her türlü araç, gereç, makine, teknik malzeme ve kimyevi maddeler ile altın ve gümüş varak, her türlü vergi, resim ve harçtan muaftır.
Koruma kurulları kararına uygun olarak bu taşınmaz kültür varlıklarında yapılan inşaat ve onarım işleri Belediye Gelirleri Kanunu gereğince alınacak vergi, harç ve harcamalara katılma paylarından müstesnadır.
222 Sayılı ilköğretim ve Eğitim Kanunu ile Getirilen İstisnalar ;
Kanunun 83. maddesine göre : ? İlköğretimin bütün gelirleri ve 78. maddede belirtilen giderleri, personel giderleri hariç, her türlü resim ve vergiden ve dışardan ithal edilecek ders alet ve levazımı Gümrük Resminden muaftır. ? Denilerek muafiyetin kapsamı belirlenmiştir.
83. maddenin atıfta bulunduğu 78. madde hükmü ile belirtilen giderler şunlardır :
a) Köy, kasaba ve şehir ilköğretim kurumlarının ve öğretmen evlerinin yapım, tadil, esaslı onarım, her türlü ilk tesis ve okul eşyası, ders aletleri ile arsa ve arazi istimlakleri masrafları
b) Küçük onarımlar, okulların genel giderleri, yoksul öğrencilere parasız olarak verilecek okul kitapları ve ders levazımı bedeli, öğrencilerin yiyecek, giyecek noksanlarının telafisi, esaslı hastalıklarının tedavisi, pansiyonlu ilkokulların ve tamamlayıcı kursların ve sınıfların masrafları gibi her türlü giderleri.
Yapılan açıklamalar ışığında 78. maddede bahsedilen işlerle ilgili verilen ihale kararları, yapılan sözleşmeler ve düzenlenen hakedişlerden, bu işler ilköğretim gideri niteliğinde olduğundan, damga vergisi alınamaz.
5. Damga Vergisinin Matrahı
Hakediş belgelerinden kesilecek damga vergisinin matrahı konusunda farklı uygulamalarla karşılaşılmaktadır. İdareler, KDV dahil tutar üzerinden DV?si matrahını hesaplarken, mükellefler, KDV hariç tutar üzerinden hesaplanması gerektiğini ileri sürmektedirler. Bu ihtilaf, mükelleflerin vergi üzerinden vergi alınmaması gerektiği savıyla vergi mahkemelerine dava açmaları sonucunu doğurmuş, genellikle idarelerin aleyhine sonuçlanan bu davalar üzerine Maliye Bakanlığı? nca 29.1.1997 tarih ve 22892 Resmi Gazetede yayımlanan 30 seri numaralı Damga Vergisi Kanunu Genel Tebliği ile soruna çözüm getirilmeye çalışılmıştır.
Adı geçen tebliğe göre : ?………….. Sürekli hale gelen yargı kararları uyarınca, bundan böyle nispi damga vergisine tabi kağıtların muhtevasında, katma değer vergisi yönünden herhangi bir düzenleme olup olmadığına bakılmaksızın ;
1- Damga Vergisinin Katma Değer Vergisi hariç olmak üzere sadece işin bedeli üzerinden hesaplanması,
2- Katma Değer Vergisi dahil edilerek düzenlenen kağıtlardan alınması icabeden Damga Vergisinin ise Katma Değer Vergisi tutarı düşüldükten sonra kalan meblağ üzerinden hesaplanması,
3- Bu tebliğin yayımı tarihi itibarıyla Bakanlığımız veya vergi daireleri aleyhine verilmiş yargı kararlarının bir üst mercide dava konusu yapılmaması ve yargı mercilerinin kararlarına göre işlem tesis edilmesi,
4- Tebliğin yayımı tarihinden önce ödenmiş bulunan Damga Vergileri yönünden herhangi bir işlem yapılmaması,
5- Söz konusu kağıtlarla ilgili olarak noterlerce yapılan işlemlere ilişkin nispi harç uygulamasına ise yukarıdaki esaslara göre devam edilmesi,
uygun görülmüştür. ? denilmek sureti ile yargı kararları doğrultusunda uygulamaya yön verilmiştir.
Damga Vergisi Kanununun 10.Maddesinde : ? Damga Vergisi nispi veya maktu olarak alınır. Nispi vergide, kağıtların nevi ve mahiyetlerine göre, bu kağıtlarda yazılı belli para, maktu vergide kağıtların mahiyetleri esastır.
Belli para terimi, kağıtların ihtiva ettiği ve bunlarda yazılı rakamların hasıl edeceği
parayı ifade eder.? denilmektedir.
Madde hükmünden de anlaşılacağı üzere hakediş belgelerinden kesilecek Damga Vergisinin matrahı, bu belgelerin ihtiva ettiği belli paradan ibarettir. Söz konusu belli para ise, Hakediş ile çeşitli adlar altında müteahhide yapılan ödemelerin toplamından oluşur. Bu toplam, hakediş raporunun arka kapağında, I) şıkkında yer alan ve müteahhidin o dönemde yaptığı işlerin ( imalat, ihzarat, birim fiyat farkları, malzeme fiyat farkları ve katma değer vergisi ) toplamını gösteren ? Tahakkuk Tutarıdır.? Bu tutara dahil olan iş kalemleri KDV? siz olarak ifade edildiğinden KDV ayrıca istihkaka dahil edilmelidir. Bu noktadan hareketle KDV istihkak tutarının bir parçası olarak hakedişte yer alır ve bunun için de 10. madde de yazan ? kağıtların ihtiva ettiği ve bunlarda yazılı rakamların hasıl edeceği parayı ifade eder ? hükmünün kapsamına girer.
Dolaysıyla tebliğ ve kanun maddesi birlikte ele alındığında, tebliğin Damga Vergisi Kanununun 10. maddesi ile çeliştiği düşünülmekte ise de, söz konusu tebliğ yürürlükte kaldıkça tebliğ hükümlerinin uygulanacağı açıktır.
6. Sözleşmelerde Damga Vergisi
488 Sayılı Damga Vergisi Kanununa ekli 1 sayılı tablonun I. Akitlerle ilgili kağıtlar bölümünün 1/a bendine göre ; belli parayı ihtiva eden mukavelename, taahhütname ve temliknameler % 0.75 oranında damga vergisine tabidir.
Sözleşme üzerinden alınan damga vergisinde matrah, birinci keşif bedeli değil ihale tenzilatı düşüldükten sonra kalan tutardır.
Eğer sözleşme noter tesciline tabi ise, Damga Vergisinin ilgili noterce alınması gerekir Damga Vergisinin alındığına dair noterce verilen makbuz sözleşme dosyasında saklanır.
Diğer sözleşmelerde ise verginin yüklenici tarafından vergi dairesine yatırılması gerekmektedir. Eğer bu yükümlülük yerine getirilmemişse, ilk hakedişten saymanlıkça kesilerek vergi dairesine yatırılmalıdır.
7. Keşif Artışlarında Damga Vergisi
Eğer inşaat işlerinde bir keşif artışı husule gelmişse, söz konusu keşif artışı matrah olmak üzere, % 0.75 oranında Damga Vergisine tabidir. Burada dikkat edilmesi gereken husus, keşif artışı tutarından ihale tenzilatının düşülerek Damga Vergisinin uygulanmasıdır.
8. İş Artışı ve Süre Uzatımlarında Damga Vergisi
İş miktarında her hangi bir artış olduğunda, ilave işin yükleniciye yaptırılması için alınan olur, sözleşme miktarını artıran bir ek kağıt mahiyetinde olduğundan, 488 sayılı Damga Vergisi Kanununa ekli 1 sayılı tablonun (I-1 a ) bendine göre % 0.75 oranında Damga Vergisine tabidir. İlave işin yaptırılması ihale niteliğinde olmadığından ve yeni bir ihale kararı gerektirmediğinden ayrıca karar pulu alınmasına gerek yoktur.
Süre uzatımı kararları ise 488 sayılı Damga Vergisi Kanununa ekli 1 sayılı tablonun ( II-1-b ) bendinde yazan miktarda, bunların suretleri ise yine bir sayılı tablonun ( IV-4 ) bendindeki miktarda maktu damga vergisine tabidir. Ancak süre uzatımı kararı yukarıdaki mahiyette ise artış miktarının % 0.75 ? i oranında Damga Vergisi alınır.
9. Sözleşmenin Devri Halinde Damga Vergisi
Sözleşmenin devri müessesesi 2886 sayılı Devlet İhale Kanununun 66. maddesinde düzenlenmiştir. 66. madde hükümlerine uygun olarak yapılan sözleşme devirlerinde, sözleşmenin aslından alınan damga vergisi tutarının dörtte biri oranında damga vergisi alınır. ( 488 sk / md.14 )
adminBilindiği gibi, limited şirkete müdür ataması, şirketin genel kurulu tarafından ortaklar arasından veya ortak olmayan bir kimse müdür olarak atanabilir. Şirket tek ortaklı bir limited şirket ise, dışarıdan müdür atanacaksa…
adminEvlilik vе ailе, hеm dinimiz açısından içеrisindе barındırdığı hikmеti vе еhеmmiyеtiylе hеm dе sosyal vе toplumsal yapının daima korunması/gеlişmеsinin sağlanması nеdеniylе güçlü bir olgu olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu nеdеnlе еvlilik…
