Gelir Vergisi Kanununda birinci madde gelirin tanımını yaparken, ikinci madde gelirin unsurlarını belirtmiştir. Buna göre gelir vergisinin konusu; gerçek kişilerin gelirleri gelir vergisine tabidir. Gelir, bir gerçek kişinin bir takvim yılı içinde elde ettiği kazanç ve iratların safi tutarıdır
Gelirin unsurları ise:
- Ticari kazançlar,
- Zirai kazançlar,
- Ücretler,
- Serbest meslek kazançları,
- Gayrimenkul sermaye iratları,
- Menkul sermaye iratları,
- Diğer kazanç ve iratlar.
DİKKAT
—- Tek işverenden alınan ücretler için tutarı ne olursa olsun yıllık gelir vergisi beyannamesi verilmeyecektir.Diğer nedenlerden beyanneme verilmesi gerekse bile bu gelir beyannameye dahil edilmez.Birden fazla işverenden ücret geliri elde edilmesi durumunda, birden sonraki işverenden alınan ücretlerin toplamının gelir vergisi tarifesinin ikinci gelir diliminde ( 2015 yılı için 29.000 TL ) yer alan tutarı aşması halinde birinci işverenden alınan da dahil olmak üzere ücret gelirlerinin tamamı beyan edilecektir. Birden fazla işverenden ücret alınması halinde, birinci işverenden alınan ücretin hangisi olacağı ücretli tarafından serbestçe belirlenecektir.
—- Tam mükellef kurumlardan elde edilen ve yukarıda sayılan kar paylarının yarısı gelir vergisinden istisnadır. Elde edilen kâr paylarının yarısının 2015 yılı için 29.000,00 TL’lık beyan sınırını aşması durumunda,sadece kâr payının yarısı beyan edilecektir. Ancak; bu istisnanın kurum bünyesinde kârın dağıtımı aşamasında yapılacak olan stopaja etkisi olmayacaktır. Yani, stopaj dağıtılan kâr payının tamamı üzerinden yapılacaktır. ( % 15 ) ( Örneğin Dağıtılan kar payı 20.000 TL ise stopaj bunun üzerinden yapılacaktır. İstisnayı düştükten sonra kalan üzerinden değil )
—- Konut İstisnasından Yararlanamayacaklar
1- Ticari, zirai ve serbest meslek kazancı sahipleri elde ettikleri mesken kira bedellerini beyan ederken 3.600 TL istisnadan yararlanamaz.
2-) Ücret, Menkul Sermaye İradı, Gayri Menkul Sermaye İradı ve diğer kazanç elde edenler
Buna göre eğer bir kişi ayrı ayrı veya birlikte elde ettiği, ücret, menkul sermaye iradı, kira geliri ve diğer kazançlar toplamı vergi tarifesinin ücretler için üçüncü diliminde yazılı tutarı aşıyorsa istisnadan yararlanamaz. Ücretlere ait üçüncü dilimin tutarı 106.000 TL’dir. Bu düzenlemeye göre bir kişi 2016 yılında 106.000 TL’nin üzerinde kira alıyorsa veya ücret gelirleri, kar payı gibi gelirlerin toplamı 106.000 TL’yi geçiyorsa 3.600 TL’nin istisnadan yararlanmayacaktır
Gelir Unsurlarının Beyanı
Ticari Kazanç
Tacirler, ticari kazanç elde etmemiş olsalar bile, yıllık beyanname verirler.
Ticari Kazanç ve Konut Kirası Varsa veya
Ticari Kazanç her durumda beyan edilir. Ticari kazanç elde edenler konut istisnasından yararlanamaz.
Ticari Kazanç ve İşyeri Kirası Geliri Varsa
Ticari Kazanç her durumda beyan edilir.
İşyeri kira gelirinin beyan edilip edilmeyeceği vergiye tabi gelirler toplamının ( ücretler hariç) beyanname verme sınırını aşması durumunda ( 2015 Yılı için 29.000 TL ) beyana dahil edilir. 29.000 altında kalması durumunda sadece ticari kazanç beyan edilir.
Örnek : Ticari kazanç 15.000 TL ve 20.000 TL işyeri kira geliri elde eden mükellefin beyanı aşağıdaki gibidir
Ticari kazanç her durumda beyan edilir.
İşyeri kira geliri 20.000 TL bu tutar Ticari kazançtan elde edilen tutar ile toplanır. ( 15.000 + 20.000 ) = 35.000 TL, 29.000 TL nin üzerinde olduğu için beyana dahil edilir
Sonuç olarak Ticari Kazanç ve iş yeri kira geliri birlikte beyan edilecektir.
15.000 + 20.000 = 35.000 TL
Ticari Kazanç ve Kar Payı Geliri Varsa
Ticari Kazanç her durumda beyan edilir.
Kar payının beyan edilip edilmeyeceği vergiye tabi gelirler toplamının ( ücretler hariç) beyanname verme sınırını aşması durumunda ( 2015 Yılı için 29.000 TL ) beyana dahil edilir.29.000 altında kalması durumunda sadece ticari kazanç beyan edilir. Bu durumda vergiye tabi gelirler toplamını bulmak için kar payının yarısı istisna olduğu için istisna düştükten sonraki tutar ile ticari kazanç toplanır.
Örnek : Ticari kazanç 10.000 TL ve 30.000 TL kar payı elde eden mükellefin beyanı aşağıdaki gibidir
Ticari kazanç her durumda beyan edilir.
Kar payının yarısı istisna olduğu için kalan yarısı 15.000 TL bu tutar Ticari kazançtan elde edilmiş tutar ile toplanır. ( 15.000 + 10.000 ) = 25.000 TL, 29.000 TL nin altında kaldığı için beyana dahil edilmez.
Sonuç olarak sadece Ticari kazanç beyan edilecektir.( 10.000 TL )
Ticari Kazanç ve Ücret Geliri Varsa
Ticari Kazanç her durumda beyan edilir
Tek işverenden alınan ücretler için tutarı ne olursa olsun yıllık gelir vergisi beyannamesi verilmez. Birden fazla işverenden ücret geliri elde edilmesi durumunda, birden sonraki işverenden alınan ücretlerin toplamının gelir vergisi tarifesinin ikinci gelir diliminde ( 2015 yılı için 29.000 TL ) yer alan tutarı aşması halinde birinci işverenden alınan da dahil olmak üzere ücret gelirlerinin tamamı beyan edilecektir.
Örnek : Ticari kazanç 20.000 TL ve 50.000 TL ücret geliri elde eden mükellefin beyanı aşağıdaki gibidir
Ticari kazanç her durumda beyan edilir.
Tek işverenden alınan ücretler için tutarı ne olursa olsun yıllık gelir vergisi beyannamesi verilmez
Sonuç olarak sadece Ticari kazanç beyan edilecektir ( 20.000 TL
Örnek : Ticari kazanç 32.000 TL ve birinci işverenden alınan ücret 50.000 TL, ikinci işverenden alınan ücret 25.000 TL olan mükellefin beyanı aşağıdaki gibidir.
Ticari kazanç her durumda beyan edilir.
Tek işverenden alınan ücretler için tutarı ne olursa olsun yıllık gelir vergisi beyannamesi verilmez Birden fazla işverenden ücret geliri elde edilmesi durumunda, birden sonraki işverenden alınan ücretlerin toplamının gelir vergisi tarifesinin ikinci gelir diliminde ( 2015 yılı için 29.000 TL ) yer alan tutarı aşmadığı için ikinci işverenden alınan ücrette beyannameye dahil edilmez.
Sonuç olarak sadece Ticari kazanç beyan edilecektir ( 32.000 TL )
Örnek :Ticari kazanç 10.000 TL ve birinci işverenden alınan ücret 40.000 TL, ikinci işverenden alınan ücret 30.000 TL olan mükellefin beyanı aşağıdaki gibidir
Ticari kazanç her durumda beyan edilir.
Tek işverenden alınan ücretler için tutarı ne olursa olsun yıllık gelir vergisi beyannamesi verilmeyecektir.
Birden fazla işverenden ücret geliri elde edilmesi durumunda, birden sonraki işverenden alınan ücretlerin toplamının gelir vergisi tarifesinin ikinci gelir diliminde ( 2015 yılı için 29.000 TL ) yer alan tutarı aşdığı için birinci işverenden alınan da dahil olmak üzere ücret gelirlerinin tamamı beyan edilecektir
Sonuç olarak Ticari kazanç ve ücret gelirlerin tamamı beyan edilecektir.
Ticari kazanç + birinci işverenden alınan ücret + ikinci işverenden alınan ücret
10.0000 + 40.000 + 30.000 = 80.000 TL
Serbest Meslek Kazancı
Serbest meslek erbabları mesleki faaliyetlerinden kazanç elde etmemiş olsalar bile, yıllık beyanname verirler.
- Serbest Meslek Kazançı ve Konut Kirası Varsa
- Serbest Meslek Kazancı ve İşyeri Kirası Geliri Varsa
- Serbest Meslek Kazancı ve Kar Payı Geliri Varsa
Ticari kazançtaki hükümler uygulanır. Yukarıdaki ( Ticari Kazançtaki ) örneklerde Ticari kazanç değilde Serbest meslek kazancı olsaydı değişen hiç bir şey olmayacaktı. Ticari kazançtaki örnekler geçerli olacaktı.
Ücret
Tek işverenden alınan ücretler için tutarı ne olursa olsun yıllık gelir vergisi beyannamesi verilmeyecektir..Birden fazla işverenden ücret geliri elde edilmesi durumunda, birden sonraki işverenden alınan ücretlerin toplamının gelir vergisi tarifesinin ikinci gelir diliminde ( 2015 yılı için 29.000 TL ) yer alan tutarı aşması halinde birinci işverenden alınan da dahil olmak üzere ücret gelirlerinin tamamı beyan edilecektir.
Ücret Geliri ve Serbest Meslek Kazancı Varsa
Serbest Meslek Kazancı her durumda beyan edilir
Tek işverenden alınan ücretler için tutarı ne olursa olsun yıllık gelir vergisi beyannamesi verilmez. Birden fazla işverenden ücret geliri elde edilmesi durumunda, birden sonraki işverenden alınan ücretlerin toplamının gelir vergisi tarifesinin ikinci gelir diliminde ( 2015 yılı için 29.000 TL ) yer alan tutarı aşması halinde birinci işverenden alınan da dahil olmak üzere ücret gelirlerinin tamamı beyan edilecektir.
Örnek : Serbest Meslek Kazancı 25.000 TL ve 70.000 TL ücret geliri elde eden mükellefin beyanı aşağıdaki gibidir
Serbest Meslek Kazancı her durumda beyan edilir.
Tek işverenden alınan ücretler için tutarı ne olursa olsun yıllık gelir vergisi beyannamesi verilmez
Sonuç olarak sadece Serbest Meslek Kazancı beyan edilecektir ( 25.000 TL )
Örnek : Serbest Meslek Kazancı 15.000 TL ve birinci işverenden alınan ücret 50.000 TL, ikinci işverenden alınan ücret 35.000 TL olan mükellefin beyanı aşağıdaki gibidir.
Serbest Meslek Kazancı her durumda beyan edilir.
Tek işverenden alınan ücretler için tutarı ne olursa olsun yıllık gelir vergisi beyannamesi verilmeyecektir.
Birden fazla işverenden ücret geliri elde edilmesi durumunda, birden sonraki işverenden alınan ücretlerin toplamının gelir vergisi tarifesinin ikinci gelir diliminde ( 2015 yılı için 29.000 TL ) yer alan tutarı aşdığı için birinci işverenden alınan da dahil olmak üzere ücret gelirlerinin tamamı beyan edilecektir
Sonuç olarak Ticari kazanç ve ücret gelirlerin tamamı beyan edilecektir.
Serbest Meslek Kazancı + birinci işverenden alınan ücret + ikinci işverenden alınan ücret
15.0000 + 50.000 + 35.000 = 100.000 TL
Ücret Geliri ve Konut Kirası Varsa
Ücret, Menkul Sermaye İradı, Gayri Menkul Sermaye İradı ve diğer kazanç elde edenler eğer bir kişi ayrı ayrı veya birlikte elde ettiği, ücret, menkul sermaye iradı, kira geliri ve diğer kazançlar toplamı vergi tarifesinin ücretler için üçüncü diliminde yazılı tutarı aşıyorsa istisnadan yararlanamaz. Ücretlere ait üçüncü dilimin tutarı 106.000 TL’dir. Bu düzenlemeye göre bir kişi 2016 yılında 106.000 TL’nin üzerinde kira alıyorsa veya ücret gelirleri, kar payı gibi gelirlerin toplamı 106.000 TL’yi geçiyorsa 3.600 TL’nin istisnadan yararlanmayacaktır
Örnek : Konut kirası 10.000 TL ve birinci işverenden alınan ücret 80.000 TL, ikinci işverenden alınan ücret 20.000 TL olan mükellefin beyanı aşağıdaki gibidir
Tek işverenden alınan ücretler için tutarı ne olursa olsun yıllık gelir vergisi beyannamesi verilmez Birden fazla işverenden ücret geliri elde edilmesi durumunda, birden sonraki işverenden alınan ücretlerin toplamının gelir vergisi tarifesinin ikinci gelir diliminde ( 2015 yılı için 29.000 TL ) yer alan tutarı aşmadığı için ikinci işverenden alınan ücrette beyannameye dahil edilmez.
Mükellefin gelirleri 106.000 TL aştığı için konut istisnasından yararlanamaz.
Sonuç olarak konut geliri 10.000 TL olarak beyan edilecek
Ücret Geliri ve İşyeri Kirası Geliri Varsa
İşyeri kira gelirinin beyan edilip edilmeyeceği vergiye tabi gelirler toplamının (ücretler hariç) beyanname verme sınırını aşması durumunda ( 2015 Yılı için 29.000 TL ) beyan edilir. 29.000 altında kalması durumunda beyan edilmez.
Örnek : Birinci işverenden alınan ücret 25.000 TL ve 20.000 TL işyeri kira geliri elde eden mükellefin beyanı aşağıdaki gibidir
Tek işverenden alınan ücretler için tutarı ne olursa olsun yıllık gelir vergisi beyannamesi verilmez
İşyeri kira geliri 20.000 TL bu tutar beyanname verme sınırı olan 29.000 TL nin altında olduğu için beyana dahil edilmez
Sonuç olarak Mükellefin beyan edeceği gelir bulunmamaktadır.
Ücret Geliri ve Kar Payı Geliri Varsa
Kar payının beyan edilip edilmeyeceği vergiye tabi gelirler toplamının ( ücretler hariç) beyanname verme sınırını aşması durumunda ( 2015 Yılı için 29.000 TL ) beyana dahil edilir. 29.000 altında kalması durumunda beyan edilimez. Bu durumda vergiye tabi gelirler toplamını bulmak için kar payının yarısı istisna olduğu için istisna düştükten sonraki tutar dikkate alınır.
Örnek : Birinci işverenden alınan ücret 10.000 TL ve 70.000 TL kar payı elde eden mükellefin beyanı aşağıdaki gibidir
Tek işverenden alınan ücretler için tutarı ne olursa olsun yıllık gelir vergisi beyannamesi verilmez
Kar payının yarısı istisna olduğu için kalan yarısı 35.000 TL bu tutar beyanname verme sınırı olan 29.000 TL nin üzerinde olduğu için beyana dahil edilir
Sonuç olarak sadece kar payının istisna sonrası kalan kısmı beyan edilecektir.( 35.000 TL )
kaynak:http://www.muhasebex.com/gelir-unsurlarinin-birlesmesi-ve-beyani
Tskler harika
Ahmet Bey, haberimizin linkini facebook sayfanızda ve sair sosyal medya araçlarında paylaşabilirseniz, bu bilgiye ihtiyacı olan diğer kişilere ve stemizin tanıtımına katkıda bulunmuş olursunuz…
sorru görüş ve önerilerinizi kamufinans@gmail.com adresine gönderiniz….
Saygılar….Selamlar…..