Elektronik Defter Nedir? Elektronik Defter Nasıl Oluşturulur?
Elektronik defterler aylık dönemler itibariyle oluşturulur. Öncelikle muhasebeye dayanak olan işlemler, ilgili mevzuatta belirtilen yasal süreleri içerisinde kayıt edilmelidir. Ardından aylık olarak oluşturulan muhasebe kayıtları, uyumlu yazılımlar aracılığıyla tebliğ ve kılavuzlarda belirtilen standartlarda elektronik deftere dönüştürülür. Elektronik defter uygulamasında oluşturulacak defterler yevmiye defteri ve büyük defterdir. Süreç öncelikle yevmiye defteri, ardindan oluşturulan yevmiye defteri üzerinden büyük defterin oluşturulması şeklinde ilerlemelidir. Yevmiye defteri ile büyük defter içerisindeki mali kayıtlar birebir aynı olmalıdır. Örneğin; 1-10 Ocak 2015 tarihlerine ait yevmiye defterinin, büyük defteri de aynı şekilde 1-10 Ocak 2015 tarihlerini ve aynı yevmiye maddelerini kapsamalıdır.
Oluşturulan elektronik defter, tüzel kişiler tarafından mali mühür, gerçek kişiler tarafından ise mali mühür veya elektronik imza ile imzalanır.
Defterlerin oluşturulmasının ardından, bu defterlere ait beratlar oluşturulmalıdır. Berat, deftere ait mali kayıtlar hariç olmak üzere bazı özet bilgileri (deftere ait imza/mühür değeri, firma bilgileri, muhasebeci bilgileri, oluşturulan defterin türü ve dönemine ait bilgiler, beratın kendi imza değeri) taşıyan bir elektronik sertifikadır. Yevmiye defteri için ayrı, büyük defter için ayrı berat oluşturulmalıdır. Oluşturulan defterin imza/mühür değerini taşıyan berat, tüzel kişiler için mali mühür, gerçek kişiler içinse elektronik imza veya mali mühür ile imzalanır.
e-Defter uygulamasında beratlar GİBe iki yöntemle gönderilebilir:
Burada değinilmesi gereken önemli konulardan biri zaman damgasıdır. Zaman damgası herhangi bir imza kuruluşundan temin edilebilir. Zaman damgasının amacı, GİB e-Defter sisteminde bir sorun oluşması sonucu yasal süreler dahilinde yüklenmeye çalışılan beratların GİB e-Defter uygulamasına yüklenememesi durumunda, bu beratlara zaman damgası eklenmelidir. GİB sisteminde oluşan sorun giderildiğinde zaman damgalı saklanan berat GİB e-Defter uygulamasına yüklenmeli ve GİB imzalı berat indirilmelidir. Yasal sürelerde beratı oluşturduğunuzun anlaşılması açısından zaman damgalı berat ispat aracı olarak kullanılabilecektir. Sadece beratlara zaman damgası eklenmesi yeterlidir. Defterlerin zaman damgalı olması gibi bir zorunluluk yoktur. GİBe beratların yüklenme süresi takip eden üçüncü ayın son gününe kadar olmalıdır. (Hesap döneminin son ayına ait beratlar ise Kurumlar Vergisi Beyannamesinin verileceği ayın son gününe kadar gönderilebilir)
Buna göre örneğin Ocak 2015 dönemi için en geç 30 Nisan 2015 günü saat 24:00a kadar defter ve beratlarının oluşturulmuş ve zaman damgası ile damgalamış olması gerekmektedir.
Aralık 2015 dönemine ilişkin olarak ise en geç 30 Nisan 2016 günü saat 24:00a kadar defter ve beratlarının oluşturulmuş ve zaman damgası ile damgalamış olması gerekmektedir.