Kamunun Finans Haberleri Merkezi
Kamunun Finans Haberleri Merkezi
admin
DOĞRUDAN TEMİN YÖNTEMİYLE YAPILACAK ALIMLARDA
DAMGA VERGİSİ
I-GİRİŞ
Doğrunda temin yöntemi, ihale yöntemleri arasında sayılmamakla beraber, kamu mal ve hizmeti alım yöntemleri arasında yer almaktadır.
Temel bir alım yöntemi olmamasına rağmen, kamu idareleri doğrudan teğmen yöntemine yoğun olarak başvurmaktadırlar.
Bu çerçevede, yapılacak alımlarda damga vergisi uygulanıp uygulanamayacağı kamu idareleri açısından önemli bir sorun oluşturmaktadır.
II-DOĞRUDAN TEMİN YÖNTEMİ İLE YAPILACAK ALIMLAR
Aşağıda belirtilen hallerde ihtiyaçların ilan yapılmaksızın ve teminat alınmaksızın doğrudan temini usulüne başvurulabilir.
a) İhtiyacın sadece gerçek veya tüzel tek kişi tarafından karşılanabileceğinin tespit edilmesi.
b) Sadece gerçek veya tüzel tek kişinin ihtiyaç ile ilgili özel bir hakka sahip olması.
c) Mevcut mal, ekipman, teknoloji veya hizmetlerle uyumun ve standardizasyonun sağlanması için zorunlu olan mal ve hizmetlerin, asıl sözleşmeye dayalı olarak düzenlenecek ve toplam süreleri üç yılı geçmeyecek sözleşmelerle ilk alım yapılan gerçek veya tüzel kişiden alınması.
d) Büyükşehir belediyesi sınırları dahilinde bulunan idarelerin otuzbin beşyüzdoksanbeş Yeni Türk Lirası, diğer idarelerin onbin yüzdoksanbeş Yeni Türk Lirasını aşmayan ihtiyaçları ile temsil ağırlama faaliyetleri kapsamında yapılacak konaklama, seyahat ve iaşeye ilişkin alımlar.
e) İdarelerin ihtiyacına uygun taşınmaz mal alımı veya kiralanması.
f) Özelliğinden dolayı stoklama imkanı bulunmayan ve acil durumlarda kullanılacak olan ilaç, tıbbi sarf malzemeleri ile test ve tetkik sarf malzemesi alımları.
g) Milletlerarası tahkim yoluyla çözülmesi öngörülen uyuşmazlıklarla ilgili davalarda, Kanun kapsamındaki idareleri temsil ve savunmak üzere Türk veya yabancı uyruklu avukatlardan ya da avukatlık ortaklıklarından yapılacak hizmet alımları.
h) 4353 sayılı Kanunun 22 nci ve 36 ncı maddeleri uyarınca Türk veya yabancı uyruklu avukatlardan hizmet alımları.
ı) Türkiye İş Kurumunun, 25/6/2003 tarihli ve 4904 sayılı Kanunun 3 üncü maddesinin (b) ve (c) bentlerinde sayılan görevlerine ilişkin hizmet alımları ile 25/8/1999 tarihli ve 4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanununun 48 inci maddesinin yedinci fıkrasında sayılan görevlerine ilişkin hizmet alımları,
Bu maddeye göre yapılacak alımlarda, ihale komisyonu kurma ve 10 uncu maddede sayılan yeterlik kurallarını arama zorunluluğu bulunmaksızın, ihale yetkilisince görevlendirilecek kişi veya kişiler tarafından piyasada fiyat araştırması yapılarak ihtiyaçlar temin edilir.
III-DAMGA VERGİSİ UYGULAMASI
A-DAMGA VERGİSİNİN KONUSU
Damga Vergisi Kanuna ekli (1) sayılı tabloda yazılı kağıtlar Damga Vergisine tabidir.
Bu kanundaki kağıtlar terimi, yazılıp imzalamak veya imza yerine geçen bir işaret konmak suretiyle düzenlenen ve herhangi bir hususu ispat veya belli etmek için ibraz edilebilecek olan belgeler ile elektronik imza kullanılmak suretiyle manyetik ortamda ve elektronik veri şeklinde oluşturulan belgeleri ifade eder.
B-DAMGA VERGİSİNİN KAPSAMI
Vergiye tabi kağıtlar mahiyetinde bulunan veya onların yerini alan mektup ve şerhlerle, bu kağıtların hükümlerinin yenilenmesine, uzatılmasına, değiştirilmesine devrine veya bozulmasına ilişkin mektup ve şerhler de Damga Vergisine tabidir.
C-DAMGA VERGİSİNİN MÜKELLEFİ
Damga Vergisinin mükellefi kağıtları imza edenlerdir.
Resmi dairelerle kişiler arasındaki işlemlere ait kağıtların Damga Vergisini kişiler öder.
D-KAĞITLARIN MAHİYETLERİNİN TAYİNİ
Bir kağıdın tabi olacağı verginin tayini için o kağıdın mahiyetine bakılır ve buna göre tabloda yazılı vergisi bulunur.
Kağıtların mahiyetlerinin tayininde, şekli kanunlarda belirtilmiş olanlarda kanunlardaki adlarına, belirtilmemiş olanlarda üzerlerindeki yazının tazammun ettiği hüküm ve manaya bakılır.
Mahiyeti tayin edilmek istenen kağıt üzerinde başka bir kağıda atıf yapılmışsa, atıf yapılan kağıdın hükümlerine nazaran iktisap ettiği mahiyete göre vergi alınır.
E-RESMİ DAİRE KAVRAMI
Bu Kanunda yazılı resmi daireden maksat, (5766 sayılı Kanunun 10 uncu maddesinin (a) bendiyle değişen ibare, Yürürlük: 06.06.2008) genel ve özel bütçeli idarelerle(*), il özel idareleri, belediyeler ve köylerdir.
Bu dairelere bağlı olup ayrı tüzel kişiliği bulunan iktisadi işletmeler resmi daire sayılmaz.
F-VERGİLEME ÖLÇÜLERİ
Damga Vergisi nispi veya maktu olarak alınır.
Nispi vergide, kağıtların nevi ve mahiyetlerine göre, bu kağıtlarda yazılı belli para, maktu vergide kağıtların mahiyetleri esastır.
Belli para terimi, kağıtların ihtiva ettiği veya bunlarda yazılı rakamların hasıl edeceği parayı ifade eder.
G-BELLİ PARA GÖSTERME MECBURİYETİ
Cari hesap şeklinde açılan kredilerle her türlü ikrazata ait taahhütname ve mukavelenameler (İskonto ve iştira senetleri taahhütnamesi – Dispans – dahil) ve bunların temlik, yenileme, devir ve değiştirilmesine müteallik bütün kağıtlarda ve keza matlupların devir ve temlikine ilişkin mukavelename ve temliknamelerde ikraz veya temlik edilen para miktarının veya azami haddinin gösterilmesi mecburidir. Gösterilmediği takdirde bu kağıtların her birinden alınması gereken Damga Vergisi ile cezası olayın meydana çıktığı tarihte, ilgili bulunduğu cari hesapta kayıtlı kredi veya ikrazat miktarına göre hesaplanır ve alınır.
Bu vergi ve cezanın ödenmesinde mukriz ve müstakrizlerle temlik eden ve adına temlik yapılan şahıslar ve müesseseler müteselsilen sorumludurlar.
H-ÖDEME ŞEKİLLERİ
Damga Vergisi makbuz karşılığı, istihkaktan kesinti yapılması veya basılı damga konulması şekillerinden biriyle ödenir.
Bu ödeme şekillerinin hangi işlemler için ne suretle uygulanacağını tesbite Maliye Bakanlığı yetkilidir.
I-BASILI DAMGA KONULMASI ŞEKLİYLE ÖDEME
Aşağıda yazılı kağıtların Damga Vergisi pul yerine basılı damga konulması şekliyle de ödenebilir.
1 – Makbuz ve ibra senetleri,
2 – Faturalar,
3 – Ulaştırma ile ilgili kağıtlar,
4 – Elektrik, havagazı, telefon ve su abonman mukavelenameleri,
5 -Maliye Bakanlığının müsaadesi alınmak şartiyle vergiye tabi diğer kağıtlar.
Maliye Bakanlığı yukarda yazılı olanların ve diğer kağıtların vergisini basılı damga konulması şekliyle ödetmeye yetkilidir.
J-MAKBUZ VERİLMESİ ŞEKLİYLE ÖDEME
Bu Kanunda gösterilen haller dışında Damga Vergisi makbuz karşılığında ödenir.
Maliye Bakanlığı makbuz karşılığı ödemeye ilişkin usûl ve esasları belirlemeye yetkilidir.
K-İSTİHKAKTAN KESİNTİ ŞEKLİYLE ÖDEME
Genel ve (5766 sayılı Kanunun 10 uncu maddesinin (a) bendiyle değişen ibare, Yürürlük: 06.06.2008)özel bütçeli(*) dairelerle il özel idareleri ve belediyeler, bankalar, iktisadi kamu teşekkülleri ile bunların iştirakleri ve müesseseleri ve benzeri teşekkül, iştirak ve müesseselerin ödemelerinde kullanılan ve nispi vergiye tabi bulunan makbuzlarla bu mahiyetteki kağıtlara ait vergilerin,
a) Bu ödemelerin yapılması,
b) Avans suretiyle ödemelerde avansın itası,
Sırasında ilgili daire ve müesseseler tarafından istihkaklardan kesinti yapılması şekliyle ödenmesine Maliye Bakanlığınca izin verilebilir.
(Ek: 1318/100 md.) (Yürürlük: 10.8.1970) Maliye Bakanlığı lüzum gördüğü hallerde vergiyi istihkaktan kesinti yapılması şekliyle ödetmeye yetkilidir.
L-MAKBUZ KARŞILIĞI ÖDEMELERDE ÖDEME ZAMANI
a) Maliye Bakanlığınca belirlenen mükellefler, kurum ve kuruluşlar tarafından bir ay içinde düzenlenen kağıtların vergisi, ertesi ayın yirminci (371 Sıra No.lu VUK Tebliği uyarınca yirmiüçüncü) günü akşamına kadar vergi dairesine bir beyanname ile bildirilir ve yirmialtıncı günü akşamına kadar ödenir.
b) (a) bendi dışındaki hallerde, kâğıdın düzenlendiği tarihi izleyen onbeş gün içinde vergi dairesine bir beyanname ile bildirilir ve aynı süre içinde ödenir.
Maliye Bakanlığı, bu maddenin uygulanmasına ilişkin usûl ve esasları belirlemeye, lüzum göreceği işlemlere ilişkin kâğıtlara ait verginin yukarıdaki sürelere bağlı kalmaksızın ve beyanname aranmaksızın kâğıdın düzenlenmesinden önce veya noterlerce işleme tâbi tutulması sırasında ödenmesi zorunluluğunu getirmeye, vergiyi işlem anında ilgili kamu kurum veya kuruluşuna makbuz karşılığı ödettirmeye yetkilidir.
M-İSTİHKAKTAN KESİNTİ ŞEKLİYLE ÖDEMELERDE ÖDEME ZAMANI
Madde 23-Genel bütçeli daireler dışında kalan ve istihkaktan kesinti yapmak durumunda bulunan daire ve müesseseler tarafından bir ay içinde kesilen Damga Vergisi, ertesi ayın 20 nci (371 Sıra No.lu VUK Tebliği uyarınca 23 üncü) günü akşamına kadar ödemenin yapıldığı yer vergi dairesine bir beyanname ile bildirilir ve (Değişik: 5228/59-4/b md.) (Yürürlük: 31.7.2004) 26 ncı günü akşamına kadar yatırılır.
N-RESMİ DAİRELERİN MECBURİYETİ
Resmi dairelerin ilgili memurları kendilerine ibraz edilen kağıtların Damga Vergisini aramaya ve vergisi hiç ödenmemiş veya noksan ödenmiş olanları bir tutanakla tespit etmeye veya bunları tutanağı düzenlemek üzere, vergi dairesine göndermeye mecburdurlar.
Diğer kurum ve kuruluşlar ile kişilerin mecburiyeti
IV-DOĞRUDAN TEMİN USULÜYLE YAPILAN ALIMLARDA DAMGA VERGİSİ
İdarelerin 4734 sayılı Kanunun 22 nci maddesi kapsamında yapacakları alımlar nedeniyle belli parayı ihtiva eden bir sözleşmenin düzenlenmesi halinde bu sözleşmenin, idarelerce kurulacak ihale komisyonlarınca bir ihale kararının alınması halinde bu kararın, damga vergisine tabi tutulması gerekmektedir.(DVK Genel Tebliği Sıra No:44)
Ancak, söz konusu alımlar nedeniyle belli parayı ihtiva eden bir sözleşmenin düzenlenmemesi ve ihale komisyonları kurularak bir ihale kararının alınmaması halinde ise damga vergisinin aranılmaması gerekmektedir. (DVK Genel Tebliği Sıra No:44)
Birden fazla üye görevlendirmek suretiyle ihale komisyonu şeklinde alım komisyonu teşekkül ettirilirse, alınan kararda yazılı bedel üzerinden hesaplanacak Binde 4,5 oranındaki damga vergisine tabi tutulması gerekmektedir. Kararın tebliğinden itibaren ON BEŞ gün içinde yüklenici tarafından ödenmesi gerekir.
İhale yetkilisince bir kişi görevlendirilmek suretiyle alım komisyonu kurulmadan, mal ve hizmet alımı yoluna gidiliyor ise, komisyon kararı bulunmadığından binde 4,5 oranındaki damga vergisinin ödenmesine gerek bulunmamaktadır.
Mal veya hizmet yada yapım işinin belli bir süreyi gerektirmesi durumunda, alımın bir sözleşmeye bağlanması zorunlu olup, bir defada yapılacak alımlarda ise sözleşme yapılması idarelerin takdirindedir. 22/c ye göre yapılan alımlarda sözleşme yapılması zorunludur.
V-SONUÇ
Kamu idarelerinin vergi uygulamalarında en çok tereddüde düştükleri konulardan birisi de damga vergisi uygulamasıdır.
Özellikle 4734 sayılı kanunun 22/D maddesi uyarınca yapılan alımlarda Damga Vergisinin alınıp alınmayacağı idareler ve bu ihale işlemlerini yürüten kamu görevlilerini zor duruma sokmaktadır.
Bu noktada, kamu idarelerinin yapmış oldukları alımlarda, sözleşmelerde binde 7,5 damga vergisi alınması ve ihale komisyon kararlarında da binde 4,5 oranında karar pulu adı verilen damga vergisi tahsil edilmelidir.
Öte yandan sözleşme yapılması ve karar alınması zorunlu olmayan doğrudan temin yönteminde ise, birden fazla üye görevlendirmek suretiyle ihale komisyonu şeklinde alım komisyonu teşekkül ettirilirse, alınan kararda yazılı bedel üzerinden hesaplanacak Binde 4,5 oranındaki damga vergisine tabi tutulması gerekmektedir.
Kararın tebliğinden itibaren ON BEŞ gün içinde yüklenici tarafından ödenmesi gerekir.
adminALIŞ İADELERİNDE MUHASEBE UYGULAMALARI İadeler söz konusu olduğunda dikkat edilmesi gereken konular ise, msugt hesap planı açıklamaları yanında finansal tablo ilkeleri ve muhasebe genel prensipleri (ilkelerini) çerçevesinde hareket edilerek işlemin…
adminEv almak hepimizin rüyasıdır değerli okurlarımız….Bu rüyaya kavuşmak da ülkemiz şartlarında oldukça zordur…. Lakin yüce yaradan hemen imdadımıza yetişiyor ve bize istediğimiz evi aldırıyor inşaALLAH….. Yüce yaradının bize istediğimiz evi…
