Kamunun Finans Haberleri Merkezi
Kamunun Finans Haberleri Merkezi
admin
DEVLET İHALE KANUNUNDA DÜZENLENEN KAPALI TEKLİF USULÜNDE YAPILAN DEĞİŞİKLİKLERİN GETİRDİKLERİ
I. GİRİŞ
Eksiltme ihalelerini düzenleyen 4734 sayılı Kamu İhale Kanununun 01/01/2003 tarihinde yürürlüğe girmesini müteakip, 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu kapsamında sadece; genel bütçeye dahil dairelerle, daha önce katma bütçeli idareler kapsamında bulunan özel bütçeli idarelerin, özel idare ve belediyelerin satım, kiraya verme, trampa ve mülkiyetin gayri ayni hak tesisi işlemleri yürütülmektedir.
Her ne kadar 4734 sayılı Kanunun yürürlüğe girmesi ile anlamını biraz yitirmiş de olsa 2886 sayılı Kanunun 2 nci maddesinde yer alan ilkelerden bir tanesi; ihtiyaçların en iyi şekilde, uygun şartlarla ve zamanında karşılanmasıdır. 4734 sayılı Kanundan sonra bu ilkeyi, ihaleleri olabilecek en yüksek bedel üzerinden sonuçlandırarak, yüksek getiri elde etmek şeklinde değerlendirmek daha doğru bir yaklaşım olacaktır.
Buna hizmet etmek amacıyla 2886 sayılı Kanunda yapılan değişikliklere, 31/01/2007 tarihi itibariyle bir yenisi eklenmiştir. 31/01/2007 tarihli ve 26420 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren 5577 sayılı Devlet İhale Kanununda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanunla, 2886 sayılı Kanuna tabi ihalelerde kullanılan kapalı teklif usulünün uygulaması değiştirilmiştir.
Bu çalışmada söz konusu değişiklikle getirilen düzenlemelerden ve bu düzenlemelerin amacına hizmet edip etmeyeceğinden bahsedilecektir.
II. DEVLET İHALE KANUNDA YER ALAN İHALE USULLERİ
2886 sayılı Kanunda, kapalı teklif usulü, belli istekliler arasında kapalı teklif usulü, açık teklif usulü, pazarlık usulü ve yarışma usulü olmak üzere 5 çeşit ihale usulü benimsenmiştir. Ancak söz konusu ihale usullerinden belli istekliler arasında kapalı teklif usulü ile yarışma usulü artırma ihalelerinde uygulanmamaktadır. Dolayısıyla bu gün itibariyle kapalı teklif usulü, açık teklif usulü ve pazarlık usulü 2886 sayılı Kanunun uygulama imkanı bulunan ihale usulleridir.
2886 sayılı Kanunun 36 ncı maddesinde, Devlet ihalelerinde, tekliflerin gizli olarak verilmesini sağlayan kapalı teklif usulünün esas olduğu ilkesi benimsenmiştir. Diğer ihale usulleri ise belirli şartların (bedel, işin özelliği vs.) var olması durumunda idarelerin takdirine bırakılmıştır. Kanunla belirlenen şartların varlığı halinde idareler ihalelerini açık teklif veya pazarlık usulü ile gerçekleştirebilirler.
Kapalı teklif usulü 2886 sayılı Kanunun 37 ila 43 üncü maddelerinde, açık teklif usulü 45 ila 49 uncu maddelerinde, pazarlık usulü ise 50 ile 51 inci maddelerinde düzenlenmiştir.
III. KAPALI TEKLİF USULÜNDE YAPILAN DÜZENLEME
5577 sayılı Kanunun genel gerekçesinde, 4734 sayılı Kanunun yürürlüğe girdiği 01/01/2003 tarihinden itibaren 2886 sayılı Kanunun, sadece gelir getirici ihalelere uygulanmakta olduğu, bu nedenle kaynak kullanımını gerektiren ihalelerde söz konusu olabilecek aşırı ucuz tekliflerle ihalenin alınarak idarenin zarara uğratılması ihtimalinin artık 2886 sayılı Kanuna tabi ihalelerde söz konusu olmayacağı dikkate alınarak, kapalı teklif usulü ile idarenin ihale gelirinin azami miktara çıkarabilmesi yönünde düzenleme yapıldığı belirtilmektedir.
Bu gerekçeye binaen, 31/01/2007 tarihinde yürürlüğe giren 5577 sayılı Kanunla, 2886 sayılı Kanunun 40 ıncı maddesinde değişiklikler yapılmış ve “İhalenin yapılamaması” başlıklı 42 nci maddesi de tamamen yürürlükten kaldırılmıştır.
2886 sayılı Kanunun 40 ıncı maddesinin madde başlığı “İç zarfların açılması” iken 5577 sayılı Kanunla “İç zarfların açılması ve son tekliflerin alınması” şeklinde değiştirilmiş ve maddenin sonuna;
“Kapalı teklif usulü ile yapılan artırma ihalelerinde; geçerli en yüksek teklifin altında olmamak üzere, oturumda hazır bulunan isteklilerden sözlü veya yazılı teklif alınmak suretiyle ihale sonuçlandırılır.
Ancak, geçerli teklif sayısının üçten fazla olması durumunda bu işlem, geçerli en yüksek teklif üzerinden, oturumda hazır bulunan en yüksek üç teklif sahibi istekliyle, bu üç teklif ile aynı olan birden fazla teklifin bulunması halinde ise bu istekliler dahil edilmek suretiyle yapılır.
Komisyon, uygun gördüğü her aşamada oturumda hazır bulunan isteklilerden yazılı son tekliflerini alarak ihaleyi sonuçlandırabilir. Bu husus, ihale komisyonunca ikinci bir tutanakla tespit edilir.”
Hükümleri ilave edilmiştir.
IV. YAPILAN DÜZENLEME İLE GETİRİLEN YENİLİKLER
Söz konusu değişiklikten önce kapalı teklif usulü ile yapılan ihalelerde, ihale geçerli en yüksek bedeli teklif edene yapılırdı. Birkaç istekli tarafından aynı bedelin teklif edilmesi ve bunun da uygun bedel olduğunun anlaşılması durumunda ise teklif sahiplerinde ikinci bir yazılı teklif alınır, aynı bedelin yine teklif edilmesi durumunda ise ad çekme suretiyle ihale sonuçlandırılırdı. Değişiklikle birlikte, zarfların açılmasıyla tespit edilen geçerli en yüksek tekliften aşağı olmamak üzere isteklilerden sözlü tekliflerin alınması usulü düzenlenerek, idarenin ihaleden en yüksek getiriyi elde etmesi hedeflenmiştir.
Ayrıca düzenlemenin 2 nci fıkrası ile zarfların açılmasından sonraki sözlü tekliflerin sadece ciddi istekliler arasında olmasını teminen, üçten fazla geçerli teklifin olması durumunda, sözlü tekliflerin alınması işlemine en yüksek üç teklif sahibinin (bu üç teklif ile aynı olan birden fazla teklifin bulunması halinde ise bu istekliler dahil edilmek suretiyle) katılmasını hüküm altına almıştır.
Ancak 2886 sayılı Kanunun kapsamı ile birlikte, 5565 sayılı 2007 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu eki (İ) cetvelinde açık teklif usulü ile yapılacak ihalelerin üst sınırı olarak belirlenen parasal limite bakıldığında, düzenlemenin amacına ulaşması noktasında bazı sıkıntıların olduğu görülecektir.
Yukarıda da ifade edildiği gibi, 2886 sayılı Kanun, genel bütçeye dahil dairelerle, daha önce katma bütçeli idareler kapsamında bulunan özel bütçeli idarelerin, özel idare ve belediyelerin satım, kiraya verme, trampa ve mülkiyetin gayri ayni hak tesisi işlemlerini kapsamaktadır. Bu açıdan bakıldığında Kanunun kapsamında, ekseriyetle Hazineye ait taşınmazların satışı, trampası, kiraya verilmesi ile üzerlerinde mülkiyetin gayri ayni hak tesisi ve Devletin hüküm ve tasarrufu altında bulunan taşınmazların kiraya verilmesi ve kullanma izni tesisi işlemlerinin yürütüldüğü görülecektir.
2007 yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu eki (İ) cetvelinde açık teklif usulünün üst sınırı olarak 840.000,00-YTL olarak belirlenmiş, Hazineye ait taşınmazların satışında ise bu sınırın 10.000.000,00-YTL olacağı ifade edilmiştir.
Bu durum şu anlama gelmektedir, Hazineye ait taşınmazlar ile 2886 sayılı Kanun kapsamındaki diğer kuruluşların yapacakları kiralama ve mülkiyetin gayri ayni hak tesislerinde yıllık tahmini bedelin 840.000,00-YTL’yi geçmesi, Hazineye ait taşınmazların satışında ise taşınmazın tahmini satış bedelinin 10.000.000,00-YTL’yi geçmesi nadiren karşılaşılacak bir durum olduğundan, ihaleler genellikle Kanunda esas ihale usulü olarak belirlenen kapalı teklif usulü yerine açık teklif usulü ile yapılacak, dolayısıyla düzenleme sınırlı sayıdaki ihalelerde uygulama imkânı bulacaktır.
V. SONUÇ
2886 sayılı Devlet İhale Kanunun esas ihale usulü olarak benimsediği, kapalı teklif usulünde, 31/01/2007 tarihli ve 26420 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren 5577 sayılı Devlet İhale Kanununda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanunla, idarelerin ihale sonucunda olabilecek en yüksek getiriyi elde etmelerine imkan verecek önemli değişiklikler yapılmıştır.
Yukarıda açıklandığı üzere söz konusu düzenleme ile teklif zarflarının açılmasıyla ihale sonuçlanmayarak, ciddi isteklilerin birbirleriyle rekabet etmesine imkan sağlayacak bir yapı oluşturulmuş ve böylelikle ihaleden beklenen yüksek getiri hedefine ulaşılmasını sağlayacak bir düzenleme yapılmıştır.
Ancak özellikle 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu ve 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu ile birlikte gerçekleştirilen diğer bir çok yasal ve idari düzenleme sonucunda 2886 sayılı Kanunun ihtiyaçlara cevap veremediği gerçeği ortaya çıkmıştır.
Bu nedenle, 2886 sayılı Kanunda bu şekilde geçici çözümlere yönelik değişiklikler yapılmak yerine, özellikle kamu kurumlarına ait taşınmazların idaresini ve ihale işlemlerini düzenleyen çerçeve kanunun biran önce çıkarılması gerekmektedir.
adminKAMU İHALE HUKUKUNA HAKİM OLAN İLKELER 1.GİRİŞ 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 5 inci maddesinde ihale işlemlerinde gözetilmesi gereken temel ilkeler aşağıdaki şekilde belirlenmiştir: “İdareler, bu Kanuna göre yapılacak ihalelerde;…
adminbirim fiyat teklif cetvelinde artık gün için ayrıca satır açılmasına gerek olmadığı “…Kamu İhale Genel Tebliğinin 78.12 nci maddesinde artık güne ilişkin olarak; “78.12. İdari şartnamede, işin başlangıç tarihinin ayın…
