Bütçe Nedir? Denk Bütçe Nedir? Devlet Bütçesi Nedir? Denk Bütçe Nasıl Hazırlanır..? Bütçe Kanunu cetveller nelerdir?
Tüm bu soruların cevabı konuyla ilgili haberimizde….
Bütçe nedir?
Bütçe devlet gelir ve gider tahminlerini gösteren ve bu tahminlerin uygulanmasına izin veren kanundur….
Bütşenin 3 temel unsuru vardır….
Bunlar
1-Gelir tarafı
2-Gider tarafı
3-Borçlanmadır…
Bu üç unsurun denklem olarak gösterimi;
Gelir + Borçlanma = Gider şeklinde ifade edilebilir….
Yıllar itibariyle ülkelerin borçlanması artması neticesinde; bütçe denkliğinde gelir kalemleri azalmış ve borçlanma kalemlerinde artış görülmüştür.
Borçlanma faiz oranlarında artış getirmiş ve enflasyon artışına yol açmıştır…..
Bu şekilde faiz, borç ve enflasyon sarmalı içerisinde kalan ülkelerin bu sarmaldan kurutlabilmesi için uyguladıkları sistemler denk bütçe sistemleridir…
Denk Bütçe Sistemi Nedir?
Denk bütçe teorik olarak bütçe harcamaları ile gelirlerinin birbirilerine eşit olmasıdır. Ancak uygulamada hem bunu tutturmak zor hem de bunu sağlamaya çalışmak ekonomik büyüme üzerinde sıkıntılar yaratabilir. Denk bütçeyi teorik olarak sağlamaya çalışmak maliye politikasının çok sıkılaştırılması anlamına gelebilir. Belki de bu kavramı makul olan enflasyon oranı, makul ekonomik büyümeyi ve makul borçlanma ihtiyacını sağlayacak olan bir bütçe politikası olarak düşünmek gerekir.
temel olarak bütçe gelirlerinin bütçe giderleri ile eşit olması anlamına gelmektedir…
Fakat bu denkliği sağlamak oldukça zordur….
Bu denkliği sağlamak yerine günümüz iktisatçılarınca kabul görmüş olan faiz dışı fazla ibaresi denk bütçe kavramı yerini almıştır…..
Bütçe Dengesi = Bütçe Gelirleri (vergi gelirleri + diğer gelirler) – Bütçe giderleri (faiz dışı giderler + faiz giderleri)
Faiz dışı fazla;
Borçlanmalar bütçeye gelir veya gider yazılmaz, ayrı bir borç hesabında izlenir. Buna karşılık borçlar için ödenen faiz giderleri, bütçenin gelirlerinden ödendiği için bütçeye gider yazılır.
Faizler hariç tutularak bakılan dengeye de faiz dışı bütçe dengesi deniyor. Bunu da şöyle formüle edebiliriz:
Faiz dışı denge = Bütçe gelirleri – faiz dışı giderler
Faiz dışı dengenin önemi büyüktür.
Bu dengeye bakmanın amacı şu soruyu yanıtlamaktır:
Eğer faiz ödemesi olmasaydı bütçe açık mı verirdi fazla mı?
Bunun için bütçe gelirlerinden faiz dışında kalan giderleri düşerek bir denge buluruz.
Bu denge açık veriyorsa bütçe, faiz ödemeleri olmasa bile açık veriyor demektir ki o zaman ya gelirleri artırmak ya da giderleri kısmak için önlem almak gerekir.
Eğer faiz dışı fazla söz konusuysa o zaman bütçe gelirleri faiz dışı giderleri karşılayabilmekte ve faiz ö demeleri için de bir miktar fazla elde edebilmektedir.
Yani borçlanma ihtiyacı en azından o faiz dışı fazla miktarı kadar düşüyor demektir.
Faiz dışı fazla devletin bütçesinden faiz harcamaları çıkartıldığında harcamalar ile gelirler arasındaki dengedir. Başka bir deyişle faiz dışı fazla iç ve dış borç faizi hariç tutulduğunda, gelirler giderlerden fazla oluyorsa, faiz dışı bütçe fazlası verilmiş olur.
Yüksek borçlu ve yüksek açık veren ülkeler genellikle faiz dışı fazla vermeye çalışırlar. Bu tür ülkeler Faiz hariç harcamalarıyla geri kalan gelirlerine baktıklarında gelirlerinin harcamalarını geçmesini hedeflerler. Devletler faiz dışı fazla vererek tasarruf yaparlar. Bu yolla borçlarının azaltılmasına katkıda bulunurlar.
Faiz dışı fazla verme hedefi ilk planda kemer sıkma paketlerini akla getirir. Faiz dışı fazla verildiğinde ekonomi genellikle yavaşlar. Borçların geri ödenmesi zorlaşır. Böyle dönemlerde durgunluğun süresi uzar.