Kamunun Finans Haberleri Merkezi
Kamunun Finans Haberleri Merkezi
admin
.
Dış Ticaret Politikası
Bulgaristan, Dünya Ticaret Örgütü’ne 1996 yılında üye olmuştur. DTÖ’ye üyelik Bulgaristan pazarının liberalleşmesinde önemli rol oynamıştır.
1 Ocak 2007 tarihinde AB’ye üye olması ile birlikte Bulgaristan’ın AB ülkeleri ile ticari ilişkileri AB Gümrük Birliği temelinde yürütülmeye başlanmıştır.
Bulgaristan’ın EFTA ülkeleri (İsviçre, Norveç, İzlanda ve Lihtenştayn), Makedonya, İsrail, Arnavutluk, Sırbistan ve Karadağ ve Bosna-Hersek ile Serbest Ticaret Anlaşmaları bulunmaktadır.
Tarifeler ve Diğer Vergiler
2007 yılında AB’ye üye olan Bulgaristan, üçüncü ülkelerle yaptığı ticarette AB Ortak Gümrük Tarifesini uygulamaktadır.
AB üyeliğinin ardından Türkiye-AB gümrük birliğinin bir tarafı haline gelen Bulgaristan ile Türkiye arasında gümrük birliği kapsamında sanayi ürünlerinin ticaretinde gümrük vergisi alınmamaktadır. Tarım ürünleri için AB’nin Türk tarım ürünlerine uyguladığı tercihli vergi oranları uygulanmaktadır. Avrupa Toplulukları Birleştirilmiş Gümrük Tarifesi’ne (TARIC) göre gümrük vergileriyle ilgili detaylı bilgiye http://ec.europa.eu/taxation_customs/dds/tarhome_en.htm adresinden ulaşmak mümkündür.
Türkiye ile Bulgaristan arasında Gümrük Birliği anlaşması çerçevesinde sanayi ürünleri ithalatında uygulanan tarifeler sıfırlanmakla birlikte, ithalat üzerinden alınan diğer vergi uygulamaları söz konusudur. KDV oranı tüm ürünler için % 20’dir. Ayrıca, alkol ve alkollü içecekler, tütün mamülleri, akaryakıt ürünleri, kahve ve otomobiller için çeşitli oranlarda Özel Tüketim Vergisi alınmaktadır.
1 Ocak 2007 tarihinden itibaren geçerli olan kurumlar vergisi oranı ile 2008 yılından itibaren uygulanmakta olan gelir vergisi oranı % 10’dur.
KDV İadeleri
Bulgaristan’da KDV iadelerinden AB üyesi olmayan ülke vatandaşları, karşılıklılık ilkesi dikkete alınarak yararlandırılır. Bu kapsama Türk vatandaşları (gerçek kişiler) dahildir. Ancak Türk tüzel kişilikleri (şirket, dernek, kurum vb.) henüz bu imkandan faydalanamamaktadırlar. Bir başka ifade ile bir Türk TIR sürücüsü kendi adına yaptığı harcamalara ilişkin KDV iadesinden faydalanabilirken, Türk nakliye firması yararlanamaz. Türk vatandaşlarının KDV iadelerini alabilmeleri aşağıdaki şartlara bağlıdır:
Hepsi bir yerde ve bir faturada/fişte olmak kaydıyla yapılan alışverişin tutarının en az 150 Euro olması,
Alışveriş yapılan yerde geçerli bir pasaport arz edilerek bir “KDV İadesi Talebi Belgesi”nin doldurtulması,
Pasaport, fiş/fatura ibraz edilerek ve alınan eşya ile birlikte Bulgaristan Maliye Bakanlığınca yetkilendirilmiş ülke içindeki, havaalanı, liman ve karayolu sınır kapılarındaki temsilciliklere KDV İadesi Talebi Belgesinin onaylatılması.
Tarife Dışı Engeller
Tarım Ürünü İthalatı ve Bitki Sağlığı Kontrolleri
Bitki sağlığı kontrolü sınır kapılarında ürün Bulgaristan topraklarına girer girmez Tarım ve Gıda Bakanlığı’na bağlı Bitki Koruma Ulusal Servisi tarafından gerçekleştirilir. Aşağıdaki ürünler bitki sağlığı kontrolüne tabidirler:
Tohumlar ve fideler dahil olmak üzere tüm bitkiler,
Bitkisel ürünler,
Besin takviye (nutrient media) ürünleri,
Bitki koruma preparatları,
Bitki nakliye vasıtaları,
Bitki paketleri.
Tarım ürünlerinin ithalatı esnasında, ihraçatcı ülkeden alınacak Bitki Sağlığı Sertifikası ile Bulgaristan’daki Bölge Bitki Koruma Servisinden (BBKS) alınacak “ithalat belgesi” aranmaktadır. Gerçek ve tüzel kişiler “İthalat belgesi” alma hakkına sahip olup bu konuda bir kısıtlama bulunmamaktadır. Ancak tüm gerçek ve tüzel kişilerin tarım ürünleri ithalatı yapmadan önce BBKS’ne kayıt olması gerekmektedir.
“İthalat belgesi” nin alınabilmesi için ithalatçı kayıt numarasının ibrazı ile ithalatçının yazılı beyannamesi yeterli olmaktadır. Sözkonusu ithalat belgesi düzenlenmesini takiben BBKS tarafından sınırdaki müfettişlere gönderilmektedir.
“İthalat belgesi” bir günde düzenlenmekte olup “İthalat belgesi” alınması için ithalatın gerçekleşmesinden en az iki gün önce BBKS beyanname verilmesi gerekmektedir. Beyannamenin verildiği gün malın ithal edilmesi söz konusu ise ekspres “İthalat Belgesi” düzenlenmekte ve bir ek ücret tahsil edilmektedir. Belge, düzenlendikten sonra sınır kapısına gönderilmektedir.
Kontrollerle ilgili alınan ücret ve tarifeler “Tarım ve Orman Bakanlığı Bitki Koruma Servisi tarafından tahsil edilecek ücret tarifesi” genelgesiyle belirlenir.
Fındık, antep fıstığı, yerfıstığı, kuru incir ve üzüm gibi kuruyemişlerin aflatoksin denetimi ise Sağlık Bakanlığı sınır birimlerince gerçekleştirilmektedir.
Veterinerlik Kontrolleri
Tüm hayvansal ürünler ile su ürünlerinin veterinerlik kontrolleri Bulgaristan sınır kapılarında Tarım ve Gıda Bakanlığı’na bağlı Ulusal Veterinerlik (NVMS) Servisi tarafından icra edilmektedir. Bu kontroller:
belge incelemesi,
ürün kimlik incelemesi,
fiziki kontrol,
nakliye vasıtasının incelenmesi ve
nakliye vasıtasının dezenfeksiyonunu kapsamaktadır.
Veterinerlik ürünlerinin ithalatı ancak:
NVMS Sınır denetmenlerine NVMS Genel Müdürü imzalı veterinerlik tıbbi ihracat lisansı ulaştıysa,
bu ürüne ait, diğer tüm fatura vb. ihracat evraklarına ek olarak ihracatçı ülke yetkili organları tarafından onaylanmış orjinal veterinerlik sertifikası varsa,
veterinerlik kontrolleri olumlu bir şekilde sonuçlandıysa,
bu ürün, Veterinerlik Kanunu’nun 49. maddesi 1. paragrafı gereğince herhangi bir kısıtlamaya tabi değil ise
ve tüm veterinerlik ücretleri tahsil edilmiş ise izin verilir.
Standartlar, Test Etme ve Belgelendirme
Bulgaristan’a ihracat yapan firmalarımızın dikkat etmesi gereken kuralların başında ürünlerin zorunlu teknik gerekliliklere uygunluğu gelmektedir. AB üyeliğinin ardından Bulgaristan’da AB’nin ticarette teknik engellerin kaldırılmasına dair mevzuatı ve sistemi uygulanmaktadır. Bu kapsamda, Bulgaristan’da AB’nin ürün güvenliği, standardizasyon, akreditasyon, metroloji, uygunluk değerlendirmesi, test, muayene ve belgelendirme mevzuatına geçilmiştir. Bulgaristan’a ihraç edilen ürünlerin insan sağlığı ve güvenliğine ilişkin tüm kuralları karşılaması gerekmektedir. AB’nin bu alandaki yeni yaklaşım mevzuatı kapsam dahilindeki ürünlere “CE” işaretinin iliştirilmesini zorunlu kılmaktadır. AB’nin bu alandaki mevzuatı Türkiye tarafından da uyumlaştırıldığından ihracatçılarımızın bu konuda ihtiyaç duydukları bilgiyi temin ederek uyum sağlamalarında herhangi bir zorluk beklenmemektedir. Gümrük idaresi, AB’nin, ürünlerin güvenlik koşullarına uygunluk kontrolüne ilişkin 339/93 sayılı Kararı’nın koşullarının uyumlaştırıldığı Gümrükler Kanununun 78/a maddesinde sayılan piyasa gözetimi ve denetimine dair hükümleri yerine getirmektedir. Gümrük yetkilileri, piyasa gözetimi ve denetimi yapmaya yetkili kuruluşlar tarafından güvenlik gerekleri bakımından kontrole tabii olacak mallar hakkında önceden bilgilendirildiğinde, Gümrükler Kanununun 78/a maddesi hükümlerini söz konusu mallar için uygulanmaktadır. Bu çerçevede, Metroloji ve Teknik Denetim Devlet Ajansı, Ticaret ve Tüketicileri Koruma Komisyonu, Sağlık Bakanlığı’nın ihtisaslaşmış devlet sağlık kontrolü organları, Milli Bitki Koruma Servisi, Tarım ve Ormanlar Bakanı’na Bağlı Kontrol-Teknik Teftiş Organı gibi piyasa gözetimi ve denetimine yetkili organlar ile ilişkiler hakkında söz konusu organlar ile Gümrük Ajansı arasında protokoller imzalanmıştır.
Diğer taraftan, Türkiye-AB Gümrük Birliği kapsamında bulunmayan tarımsal, hayvansal ve su ürünlerinin Türkiye’den Bulgaristan’a ihracatında veya bu ülkeden transit geçirilmesinde mevzuata uygunluk konusunda bir takım sıkıntılar ortaya çıkmaktadır. Bu konuda gerekli uygunluk değerlendirme belgelerinin ve sertifikaların kuralına uygun düzenlenmesi önem arz etmektedir.
Bulgaristan’da ithalat aşamasında ve transit geçişlerde sıkça sorun yaşanan ürünler ve konular ile bunlara ilişkin dikkat edilmesi gereken hususlar
Türkiye-AB Gümrük Birliği kapsamında bulunmayan tarımsal, hayvansal ve su ürünlerinin Türkiye’den Bulgaristan’a ihracatında veya bu ülkeden transit geçişlerinde mevzuata uygunluk konusunda bir takım sıkıntılar ortaya çıkmaktadır. Bu konuda gerekli uygunluk değerlendirme belgelerinin ve sertifikaların kuralına uygun düzenlenmesi önem arz etmektedir.
Tarım Ürünü İthalatı ve Bitki Sağlığı Kontrolleri
Bitki sağlığı kontrolü sınır kapılarında Tarım ve Gıda Bakanlığı’na bağlı Gıda Güvenliği Ajansı tarafından gerçekleştirilir. Aşağıdaki ürünler bitki sağlığı kontrolüne tabidirler:
Tohumlar ve fideler dahil olmak üzere tüm bitkiler;
Bitkisel ürünler;
Besin takviye (nutrient media) ürünleri;
Bitki koruma preparatları;
Bitki nakliye vasıtaları;
Bitki paketleri.
Veterinerlik Kontrolleri
Tüm hayvansal ürünler ile su ürünlerinin veterinerlik kontrolleri Bulgaristan sınır kapılarında Gıda Güvenliği Ajansı tarafından icra edilmektedir. Söz konusu ürünlerin ithalatı veya transit geçişlerinde ilgili AB mevzuatına dayanılarak iki belge aranmaktadır. Bunlardan ilki ortak ithalat belgesidir ve Bulgarca’dır. Ortak ithalat belgesinin bir gün önceden giriş yapılacak hudut kapısı yetkililerine ibraz edilmesi gerekmektedir. Söz konusu belgenin yanısıra ithalatta veya transit geçişte veterinerlik sağlık sertifikası da malın beraberinde olmalıdır. Söz konusu sağlık sertifikası AB’ye giriş ülkesinin dilinde (Bulgaristan ise Bulgarca) ve AB’de gideceği son ülkenin dilinde (Avusturya ve Almanya ise Almanca) olmalı ve hazırlandıktan/doldurulduktan sonra yetkili organlarca onaylanmalıdır.
Yaş Meyve ve Sebze İthalatı
AB Komisyonu’nun 669/2009/EC sayılı “Bir Takım Yem ve Hayvansal Olmayan Gıdaların İthalat Denetimlerinin Artırılmasına Dair Komisyon Yönetmeliği”ne göre ülkemiz menşeli tatlı biber ile kurutulmuş veya başka şekilde hazırlanmış/konserve edilmiş kayısı % 10 sıklıkla, asma yaprağı veya asma yaprağı içeren ürünler % 50 sıklıkla zirai ilaç kalıntısı tespiti için analize tabi tutulmaktadır. Söz konusu ürünlerin tamamı ise bahsi geçen Yönetmelik kapsamında Ortak Giriş Belgesi denetimine tabi bulunmaktadır. Bu denetimleri Bulgaristan Tarım ve Gıda Bakanlığı’na bağlı Gıda Güvenliği Ajansı yürütmektedir.
Söz konusu Ortak Giriş Belgesinin (Common Entry Document – CED) her bir ürün için ayrı ayrı hazırlanması, ilk sayfasının Bulgarca ve eksiksiz olarak doldurulması ve araç gümrük kapısına gelmeden en az 24 saat öncesinden faksla e-posta ile ilgili gümrüğe bildirilmesi gerekmektedir. Ayrıca, denetim işlemleri için araç sürücüsünün yanında test ve belgelendirmeyi karşılayabilecek yeteri kadar nakit para bulundurması önem oluşturmaktadır.
Ayrıca, özellikle domates, biber, narenciye, kayısı, kiraz, nar, salatalık başta olmak üzere pek çok ürün % 100 oranında bitki sağlığı denetimine tabi tutulmaktadır.
Aflatoksin Kontrolleri
14.08.2014 tarih L242/4 sayılı Avrupa Birliği Resmi Gazetesinde, aflatoksinler ile kontaminasyon riski bulunan belirli yem ve gıdaların belirli üçüncü ülkelerden ithalatını düzenleyen özel koşulları uygulamaya koyan (EC) 1152/2009 sayılı Yönetmeliği yürürlükten kaldıran ve yemleri de kapsayacak şekilde hazırlanan 13 Ağustos 2014 tarihli ve (EC) 884/2014 sayılı Komisyon Uygulama Yönetmeliği yayımlamıştır. Bulgaristan, bahsi geçen Yönetmeliği 3 Eylül 2014 tarihinden itibaren uygulamaya başlamıştır. Sözkonusu Yönetmelik birçok yönüyle 669/2009/EC Komisyon Yönetmeliği’nin uygulamaya konma sürecini anımsatmaktadır. 884/2014 Sayılı Yönetmelik hayvansal olmayan bazı gıda ürünlerinin (kuruyemiş ve kurutulmuş meyveler) fiziki kontrollerinin yapılmasını öngörmektedir. 669/2009 Sayılı Yönetmelikten farklı olarak, 884/2014 Sayılı Yönetmelik’te ele alınan fiziki kontrollerin Bulgaristan’da yapılması zorunlu olmayıp, Türk ihracatçısı ürününü gönderdiği AB üye ülkesinde bu analizi yaptırmayı tercih edebilmektedir. Bu mevzuat çerçevesinde Türk ihracatçısı, Kapitan Andreevo sınır kapısına varmadan en az 24 saat önce Ortak Giriş Belgelerinin (Common Entry Document – CED) ilk sayfalarını doldurulmuş şekilde Bulgaristan gümrüğüne elektronik ortamda ulaştırmayı kesinlikle ihmal etmemelidir. Türk ihracatçısı CED belgesini düzenlerken alıcı ülkeyi, bu ülkedeki varış noktasını ve kontrol noktasını açıkça belirtmelidir. Bu şekilde, Bulgaristan sınırında yapılan belge kontrolü esnasında, Bulgar yetkililer varış noktasındaki yetkililerle irtibata geçip, ürün belgelerini varış noktasındaki kontrol noktasına göndermektedir ve ürün analizinin varış ülkesindeki kontrol noktasında gerçekleştirileceğini teyit etmektedir. Varış ülkesindeki kontrol noktası, CED belgesi üzerinde açıkça belirtilmemiş ise analizlerin Bulgaristan’da yapılması zorunludur. Analizler, Kapitan Andreevo sınır kapısında akredite laboratuvar olmadığı için, Sofya’da yapılmaktadır. Türk ihracatçısının, analizin yapılacağı ülke konusunda karar verirken, analizlerin olumsuz çıkma olasılığını da göz önünde bulundurarak hareket etmesinde fayda görülmektedir. Zira, olumsuz analiz sonuçları ürünün Türkiye’ye iade edilmesini veya imha edilmesini gerektirebilir. Bulgaristan’da tespit edilen olumsuz sonuçlar ürünün iade veya imha maliyetini azaltacaktır.
884/2014 Sayılı Yönetmelik kapsamında yapılan analiz uygulama süreci Türk ihracatçılara 2-3 gün süre maliyetinin yanısıra, analiz maliyeti (100 EURO), numune gönderim maliyeti (10 EURO), yükleme-boşaltma maliyeti (250 EURO) olarak yansımaktadır.
Bulgaristan’ın Savunma ile İlgili Ürün ve Çifte Kullanımı Olan Ürün ve Teknoloji İhracatının Kontrolüne İlişkin Mevzuatı
Bulgaristan, BM Güvenlik Konseyi, AB ve AGİT kararları ile uyumlu bir şekilde silah ve silahlara ilişkin ekipmanın satış ve tedariğinde yasak veya gözetim uygulamakta ve ayrıca silah ve muhtemel ikili kullanımı olan mal ve teknolojilerin dış ticaretini kontrol etmektedir. Çifte kullanımı olan ürünlerin Bulgaristan’dan transit geçiş yapabilmesi için Bulgaristan’ın Savunma ile İlgili Ürün ve Çifte Kullanımı Olan Ürün ve Teknoloji İhracatının Kontrolüne İlişkin Kanun hükümleri gereğince Ekonomi Bakanlığı’ndan izin alınması gerekmektedir. İzin işleminin, mal Bulgaristan sınırına gelmeden çok önce başlatılması önerilmektedir.
Konu ile ilgili mevzuata http://www.exportcontrol.bg/Modulen.php?id=1325 internet sitesinden ulaşmak mümkündür. Hangi işlemlerin ve belgelerin gerektiği konusunda http://www.exportcontrol.bg/Modulen.php?id=1525 adresinde ayrıntılı bilgi yer almaktadır.
Bu işlemlerin takip edilmesi için Bulgaristan’da yerleşik bir aracı firmanın ihracatçı/gönderici firma tarafından yetkilendirilmesi gerekmektedir. Bu izin işleminin mal Bulgaristan sınırına gelmeden çok önce başlatılması önerilmektedir.
Bulgaristan Sınır Kapılarında Marka Tescil Kontrolleri
Bulgaristan gümrük kapılarında yapılan marka tescil kontrolleri neticesinde Bulgar Patent Ofisince tescillenmiş markalara sahip ihraç malları taşıyan Türk kamyonları, marka tescil evrakları sürücü tarafından hemen tevsik edilemeyince durdurulmakta ve sürücüler kimi zaman savcılığa sevk edilmektedir. Marka tescil konusunda bir sorunla karşılaşmamak için Bulgaristan güzergahından mal gönderecek tüm firmaların mal beraberinde aşağıda sayılan belgelerin asıllarını veya noter tasdikli nüshalarını bulundurmaları en uygulanabilir yol olarak görülmektedir:
Alıcı ile marka arasındaki illiyet bağını gösteren belge ile alıcı ve üretici/gönderici Türk firması arasındaki sipariş sözleşme/yetki belgesi (uluslararası tanınan bir markanın sahibi veya lisanslı temsilcisi Türkiye’deki bir firmaya sipariş verdiği durumda);
Gönderici firmanın markanın Türkiye’deki tescil sahibi veya lisanslı temsilcisi olduğunu gösteren belgeler ile gönderici ile marka/lisans sahibi farklı firmalar ise aralarındaki illiyet bağını gösteren sözleşme/yetki belgeleri (bir Türk markasını taşıyan ürünün Bulgaristan’dan transit geçmesi durumunda);
Bulgaristan Patent Ofisine tescil edilmiş bir markalı ürün Bulgaristan’a ithal ediliyor ise mala eşlik eden yasal belgelerde (ithalat beyannamesi, fatura vb) belirtilen alıcı Bulgaristan’da sözkonusu markanın yetkili/lisanslı temsilcisi ise başkaca bir belgeye gerek yoktur. Alıcı farklı bir firma olarak görünüyor ise bu firma ile Bulgaristan’da markayı temsil eden firma arasında sözleşme/yetki belgesi Bulgar Gümrüklerince sorulabilmektedir.
adminBu çalışmada mahalli idare birliklerinin kdv tevkifatı yapıp yapmaması gerektiği hususu üzerinde durulacaktır… Bilindiği üzere hangi kurumların, tevkifat yapacağı hususu genellikle tartışma konusu olabilmektedir… Mahalli İdare Birliklerinin Damga Vergisi ve…
admin5018 Sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu ile Kamu Harcama Sisteminde Yapılan Düzenlemeler-II II. BÜTÇE TÜRLERİ, BÜTÇE HAZIRLIK VE UYGULAMA SÜRECİ YÖNÜNDEN A- Bütçe Türleri 1050 sayılı Kanunda bütçe…
