Arızi serbest meslek kazançları
Serbest meslek kazancı; sermayeden ziyade şahsi mesaiye, ilmi veya mesleki bilgiye veya ihtisasa dayanan ve ticari mahiyette olmayan işlerin işverene tabi olmaksızın şahsi sorumluluk altında kendi nam ve hesabına yapılmasıyla sağlanan kazançlardır.
Genel prensip Gelir Vergisi Kanununun 18. maddesindeki istisna olarak sayılan kısaca telif kazançları olarak tanımlanan bölümü dışında gerçek usulde vergilendirilmesi gerekmektedir. Bunun istisnası bu kazançların arızi olarak elde edilmesi durumudur. Mevcut Gelir Vergisi Kanununa göre arızi kazanç süreklilik arz etmeyen bir yıl içerisinde bir defa gibi elde edilen kazançlardır.
Üstelik uygulama ve verilen görüşler dikkate alındığında arızilik özelliği aynı mahiyetteki kazancın takip eden yıllarda devam etmesi durumunda dahi ortadan kalkabilmektedir. Bu durum hem serbest meslek hem de ticari kazanç bakımından bu şekilde değerlendirilmektedir.
Konuya ilişkin yeni Gelir Vergisi Yasa Tasarısında kısmen biraz daha rahatlama sağlayan bir düzenleme bulunuyor. Ama bu yeni düzenleme yasalaşıncaya kadar mevcut uygulama bu. Bir esneme ihtiyacının son derece bariz olduğu açık. Çünkü yılda bir defayı veya takip eden yıllarda elde edildi diye vergi mükellefi konumuna alınmak biraz külfetli bir durum haline gelmektedir. Defter ve belge tutulmaya başlanılmasının yanında hiçbir işlem olmasa dahi her ay KDV beyannamesi ve üç ayda bir geçici vergi beyannamesi verilmesi bu kişiler bakımından ciddi bir külfet oluşturmaktadır.