Vergi İncelemeleri
Son üç dönemin vergi inceleme istatistiklerine özet olarak bakacağız.
Ülkemizde vergi incelemesi ile görevli olan Vergi Denetim Kurulunun, mevcut kadro dağılımında, 2012 yılında 4.763 olan Vergi Müfettişi sayısı, 2013 yılında 5.550ye, 2014 yılında ise 9.214e çıkarılmıştır. Bugün gelinen noktada toplam vergi müfettişi sayısı ve unvanlarına göre dağılımı ise aşağıdaki gibidir:
ÜNVAN BAZINDA VERGİ MÜFETTİŞ SAYILARI
ÜNVAN SAYI
Vergi Başmüfettişi 290
Vergi Müfettişi 3576
Vergi Müfettiş Yardımcısı 5390
TOPLAM 9256
Son yıllarda vergi müfettiş yardımcılarının yüksek oranda alınması yüzünden, kurulun mevcut yapısının yaklaşık % 64ünü, görev süresi 0-5 yıl arası olan müfettişler oluşturuyor.
Genellikle eğitim aşamasında geçen bu dönem iş üretme açısından kısır bir dönemi ifade ediyor.
Yıllar itibari ile kurula tahsis edilen bütçe rakamları özellikle personel giderlerinin de payının artması ile 2014 yılında en yüksek seviyesine ulaşmıştır. 2012 yılında 316.385.638 TL olan kurul toplam harcama tutarı, 2013 yılında 332.681.424 TL ve 2014 yılında ise nihayet 506.254.547 TL tutarına ulaşmıştır. Misyonunu; risk odaklı ve çağdaş denetim tekniklerini kullanarak vergi incelemeleri yapmak, vergi kayıp ve kaçağının neden olduğu kayıt dışı ekonomiyi en aza indirmek ve böylelikle mükelleflerin vergiye gönüllü uyumunu artırmak, idarenin etkin ve hukuka uygun işleyişinin sağlanması amacıyla teftiş ve soruşturma faaliyetlerini yürütmek ve maliye politikalarının oluşturulmasına yönelik hukuki düzenlemelerin hazırlanmasına katkıda bulunmak olarak açıklayan Vergi Denetim Kurulunun yıllar itibari ile çalışma istatistiklerine göz atalım şimdi.
Aşağıdaki tabloda da görüleceği üzere yıllar itibari ile incelenen mükellef sayısında dalgalanma görülüyor.
YILLAR İNCELENEN MÜKELLEF SAYISI TARHI İSTENİLEN VERGİ TUTARI(TL) KESİLMESİ İSTENİLEN CEZA (TL)
2012 46,845 4.535.523.091 8.776.095.415
2013 71,352 8.561.313.250 19.086.884.477
2014 55,284 7.939.289.423 16.582.633.968
* Bu tutarlar, VUK uyarınca kesilmesi istenilen ziyan cezası, usulsüzlük cezası ve özel usulsüzlük cezalarının toplamından oluşmaktadır.
Buna rağmen ülke genelinde incelenen mükellef sayısının kayıtlı mükellef sayısına oranı yıllar itibari ile %3ü geçemiyor.
Zaten dünya genelinde de durum böyle. 2012 yılında % 1,93 olan inceleme oranı, 2013 yılında % 2,90 ve nihayet 2014 yılında ise % 2,24 olmuştur.
Daha önceki yazılarımda da bahsettiğim üzere inceleme sonucunda bulunan matrah farkının artıyor olması göreceli bir başarıdır.
Eğer vergi inceleme müessesesi üzerine düşen görevi doğru şekilde yerine getirebiliyorsa matrah farklarının giderek azalması yani mükelleflerin vergi kayıp ve kaçağından gittikçe uzaklaşmaları gerekmektedir. Oysa ülkemizde incelenen mükellef sayısı arttıkça matrah farkı hala artıyor görünüyor.
Bu durum bize, ülkemizdeki vergi inceleme müessesesinin belki de vergi kanunlarının tekrar sorgulanması gerektiğini anlatıyor.