GAYRİMENKUL ALIM-SATIM İŞLERİNDE “TİCARİ KAZANÇ DEĞER ARTIŞ KAZANCI” AYRIMI
Gayrimenkullerin elden çıkarılmalarından doğan kazancın niteliğinin
belirlenmesi, yani kazancın diğer kazanç ve iratlar gelir türündeki “değer artış kazancı”
olarak mı, yoksa ticari kazanç mı olarak vergilendirilmesi gerektiğinin belirlenmesiönem arz etmektedir.
Gayrimenkul alım satım işinden elde edilen gelirin niteliğinin belirlenmesinde ilk önemli unsur ”
faaliyetteki devamlılık”tır.
Gayrimenkul alım satım işleri devamlı olarak, bir meslek halinde sürdürülüyorsa
elde edilen kazanç ticari kazançtır. Burada devamlılık unsurunu belirleyen en
belirleyici ölçüt ‘kazanç doğuran işlem sayısındaki çokluktur. İşlem sayısındaki çokluk
gayrimenkullerin aynı takvim yılı içerisinde birden fazla veya takip eden birden fazla
takvim yılında art arda satılmış olmasına göre belirlenir.
Alım satım işlemlerinin birden fazlaolması halinde kazanç şeklininbelirlenebilmesi için ikinci önemli unsur olan “satışın hangi amaçla yapıldığı”nıntespit edilmesi gerekmektedir.
Gayrimenkul alım satımı kazanç elde etmek için yapılıyorsa söz konusu alım-satım işlemi ticari kazanç
kapsamında değerlendirilir.
Gayrimenkul alım satımında ticari bir amaç yoksa şahsi ihtiyacın karşılanması
ya da servetin korunması amacıyla yapılıyorsa elde edilen kazanç değer artış kazancı olarak değerlendirilir.
Gayrimenkul alım satım işinden elde edilen gelirin niteliğinin belirlenmesinde
üçüncü önemli unsur ise “ticari bir organizasyonun varlığı”dır.
Gayrimenkul alım satımı, şekli ve maddi şartları ile kurulmuş bir ticari organizasyon içinde yapılıyorsa elde edilen kazanç ticari kazançtır. Ticari organizasyonun şekli ve maddi unsurları ile açıkça belli olmadığı hallerde ise kazanç türü “faaliyetteki devamlılık” ve “satışın hangi amaçla yapıldığı” unsurlarına göre
tespit edilir.
Gayrimenkul alım satım işlemi “ticari kazanç” hükümleri kapsamında değilse,
elde edilen kazanç “değer artış kazancı” hükümlerine göre tespit edilir…