Kamunun Finans Haberleri Merkezi
Kamunun Finans Haberleri Merkezi
admin
Teminat Kesintisi
1- Genel Olarak
Teminat kesintisi konusundaki yasal dayanak 2886 sayılı Devlet İhale Kanununun 54 ve 55. maddeleridir.
54. madde : ? Taahhüdün sözleşme ve şartname hükümlerine uygun olarak yerine getirilmesini sağlamak amacıyla, sözleşme yapılmasından önce müteahhit veya müşteriden ihale bedeli üzerinden hesaplanmak sureti ile % 6 oranında kesin teminat alınır.
Müteahhit veya müşterinin bu zorunluluğa uymamamsı halinde protesto çekmeye ve hüküm almaya gerek kalmaksızın ihale bozulur ve varsa geçici teminat gelir kaydedilir.
Verilen kesin teminat, teminat olarak kabul edilen diğer değerlerle değiştirilebilir.
Sözleşmenin yapılmasından sonra geçici teminat iade edilir.
55. madde : ? Tahmin edilen bedeli her yıl Genel Bütçe Kanunu ile tesbit edilecek tutarı aşan etüt, proje, kontrollük ve müşavirlik hizmetleri ile yapım işlerinde alınmış bulunan geçici teminat, kesin teminata çevrilir ; kesin teminatın geri kalanı müteahhidin hakedişlerine karşı verilecek paralardan % 10 alıkonularak kesin teminat tutarına çıkarılır.
Müteahhit isterse teminat olarak kabul edilecek kıymetler kesin teminat da verilebilir.
Keşfin ve sözleşmenin dışında kalmış fakat yapılması ihaleden sonra kararlaştırılmış işlerle, değişken fiyat esasına göre ihale edilmiş işlerde kesin teminat, artan iş veya fiyat farkı olarak ödenecek bedel oranında artırılır.
2- Kesin Teminatın Matrahı
a) İhale Bedeli Üzerinden Kesin Teminat
Birinci keşif bedeli üzerinden ihale tenzilatı düşülerek bulunan tutar ihale bedelidir ve bu tutar üzerinden % 6 oranında teminat kesintisi yapılır. Ancak ihale öncesinde müteahhitten % 3 oranında geçici teminat alınmış olmalıdır. Dolayısıyla öncelikle geçici teminat kesin teminata çevrilir ve artan kesin teminat tutarı yükleniciye ödenen hakedişlerden % 10 oranında kesinti yapılarak tahsil edilir.
Geçici teminat kesin teminata çevrilirken eğer, geçici teminat olarak banka teminat mektubu alınmışsa geçici teminat mektubunun , kesin teminat mektubu ile değiştirilmesi gerekir ; ancak teminat olarak nakit değerler alınmışsa muhasebe kayıtlarında gerekli düzenlemeler yapılarak geçici teminatın kesin teminata dönüşmesi sağlanır.
Örnek 1 ;
Keşif Bedeli : 5.000.000.000
İhale Tenzilatı ( 5.000.000.000* % 10 ) 500.000.000
A. İhale Bedeli : 4.500.000.000
Kesin Teminat Tutarı : ( % 6 ) 270.000.000
Geçici Teminat : ( % 3 ) 135.000.000
Geçici Teminat Kesin Teminata Çevrilirken Hakedişlerden Yapılacak Toplam Kesinti Tutarı : 270.000.000-135.000.000 = 135.000.000
Bulunan tutara ulaşılıncaya kadar hakedişlerden % 10 oranında kesinti yapılmalıdır. Bu kesintinin matrahı da Hakediş rapor kapağının ? Bu Hakedişte Yapılan Ödeme ? sütununda yazan tutardır.
b) Keşif Artışı Üzerinden Kesin Teminat
2886 sayılı Devlet İhale Kanununun 55. maddesinin son fıkrasında ? Keşfin ve sözleşmenin dışında kalmış fakat yapılması ihaleden sonra kararlaştırılmış işlerle, değişken fiyat esasına göre ihale edilmiş işlerde kesin teminat, artan iş veya fiyat farkı olarak ödenecek bedel oranında artırılır. ? denilmek sureti ile keşif artışları üzerinden de kesin teminat alınması gerektiği vurgulanmıştır. Alınacak kesin teminatın oranı ise keşif artışı oranında olacaktır.
Örnek 2 ;
On milyar lira keşif bedelli ve % 15 İhale tenzilatına tabi olan bir işte % 3 oranında geçici teminat alınmış ( 10.000.000.000*0.03=300.000.000 ), bu miktar kesin teminata çevrilmiş ve bakiye 210.000.000 TL nin ( 10.000.000.000*%85*%6-300.000.000 ), 100.000.000 TL si daha önceki hakedişlerden kesilmiştir. Bu arada işte % 25 oranında bir keşif artışı olmuştur. Elimizdeki hakediş raporunun ? Bu hakedişte yapılan ödeme ? sütununda ise 750.000.000 TL yazmaktadır. Bu durumda yapılacak teminat kesintisi şu şekilde hesaplanmalıdır. ;
Keşif Artışı ( 10.000.000.000*% 25 ) 2.500.000.000
İhale Tenzilatı ( % 15 ) 375.000.000
Tenzilatlı Keşif Artışı Tutarı 2.125.000.000
Kesin Teminat Tutarı ( 2.125.000.000*% 6 ) 127.500.000
Devreden Teminat Artığı ( 210.000.000-100.000.000 ) 110.000.000
Alınmamış Olan Kesin Teminat Toplamı 237.500.000
Bu Hakedişte Kesilecek Teminat Tutarı ( 750.000.000*% 10) 75.000.000
Sonraki Hakedişlere Devreden Teminat Tutarı 162.500.000
3. Fiyat Farkları Üzerinden Teminat Kesintisi ;
2886 sayılı Devlet İhale Kanununun 55. maddesinin son fıkrasına göre ? Keşfin ve sözleşmenin dışında kalmış fakat yapılması ihaleden sonra kararlaştırılmış işlerle, değişken fiyat esasına göre ihale edilmiş işlerde kesin teminat, artan iş veya fiyat farkı olarak ödenecek bedel oranında artırılır. ?
Madde hükmüne göre kesin teminat ödenecek fiyat farkları tutarına tekabül eden miktar kadar artırılacaktır. Ancak bu işlem yapılırken, birim fiyat farklarından ihale tenzilatı düşülerek, malzeme fiyat farklarından ise ihale tenzilatı düşülmeden işlem tesis edilmelidir.
Malzeme fiyat farkları üzerinden teminat kesintisi yapılıp yapılmayacağı tartışma konusudur. Ancak 2886 sayılı yasanın 55. maddesinin son fıkrasındaki hükümde malzeme fiyat farkı, birim fiyat farkı ayrımına gidilmeksizin bütün fiyat farkları kastedilmiş olduğundan adı geçen tartışma yersizdir. Nitekim konuyla ilgili olarak Bayındırlık Bakanlığınca Maliye Bakanlığından görüş istenmiş ve Bayındırlık Bakanlığına hitaben yazılan 06.06.1990 tarih ve 113317-94/12311 sayılı yazıda :
? ………………………….. değişken fiyat esasına göre ihale edilen yapım işlerinde, inşaatın bünyesine giren malzeme veya imalat ayrımı yapılmadığından, hangi nedenle olursa olsun mevzuata uygun olarak fiyat farkı ödenmesi o işe değişken fiyat esasına göre ihale edilme niteliği kazandırdığından, değişken fiyat esasına göre ihale edilen yapım işlerinde kesin teminatın fiyat farkı olarak ödenecek bedel oranında artırılması gerekmektedir ? denilerek bütün fiyat farkları üzerinden teminat kesintisi yapılması gerektiği belirtilmiştir.
I-İdarece Verilen Malzeme Kesintisi ;
Bazı durumlarda idareler imalat bünyesine giren malzemeleri yüklenicilere bedelsiz olarak verebilirler. ( Özellikle emanet sureti ile yapılan işlerde ) Ancak verilecek malzemelerin neler olduğu, hangi şartlarla verilebileceği, hakedişlere nasıl gireceği ve bedel kesintisinin ne şekilde yapılacağının sözleşme ve eklerinde önceden belirtilmiş olmalıdır. Şayet kesintilerin ne şekilde yapılacağı sözleşme ve eklerinde belirtilmemişse malzeme kesintileri şu yöntemlerle yapılmalıdır
1. İmalat birim fiyatı idarece verilen malzeme analize dahil edilmeksizin yeniden düzenlenir ve ödeme bu yeni fiyata göre yapılır.
2. İmalat birim fiyatında herhangi bir düzeltme yapılmaz, buna karşın idarece verilen malzeme kesintisi yoluna gidilir. Bu durumda malzemenin rayiç bedeline yüklenici karı ilave edilmek sureti ile kesinti hesaplanmalıdır. Aksi takdirde malzeme bedeline isabet eden yüklenici karı kadar fazla ödeme yapılmış olacaktır. Çünkü ; imalat bünyesinde bu malzemenin bedeline yüklenici karı ilave edilmek sureti ile birim fiyat tespit edilmiştir.
J- Dikkat Edilecek Hususlar ;
1- 488 sayılı Damga Vergisi Kanununun 3. Maddesinde resmi dairelerle kişiler arasındaki işlemlerde damga vergisinin kişiler tarafından ödeneceği hükme bağlandığından, yapılan sözleşmelerde DV sinin resmi dairelerce ödeneceğine ilişkin bir hüküm konulup konulmadığına dikkat edilmelidir.
2- Damga vergisinin istisnaları gerek DV kanununa ekli 2 sayılı cetvelde, gerekse 2982, 2863 ve 222 sayılı kanunlarda açık olarak belirtilmiştir. Bu nedenle yapılan denetimlerde bir istisna durum mevcut ise bunun adı geçen kanunlarda sayılan istisnalardan olup olmadığı araştırılmalıdır.
3- DV sinin matrahı konusunda 30 seri nolu DVK Genel Tebliğine uygun hareket edilip edilmediği incelenmelidir.
4- Sözleşmeler üzerinden alınan DV sinin matrahı birinci keşif bedeli değil, ihale bedelidir. Bu nedenle DV si kesilirken birinci keşif bedelinden ihale tenzilatı düşülmelidir.
5- Eğer sözleşme noter tesciline tabi ise DV ilgili noterce alınmalıdır. Noterce verilen makbuz sözleşme dosyasında saklanmalıdır.
6- Diğer sözleşmelerde vergi yüklenici tarafından vergi dairesine yatırılmalıdır. Eğer bu yükümlülük yerine getirilmemişse, ilk hakedişten saymanlıkça kesilmelidir.
7- Keşif artışı varsa, artış miktarı matrah olmak üzere DV kesilmelidir. ( ihale tenzilatı düşülerek )
8- iş miktarında bir artış varsa, ilave işin yükleniciye yaptırılması için alınan olur sözleşme miktarını artıran bir unsur olduğundan DV kesilmelidir.
9- Sözleşmenin devri halinde, sözleşmenin aslından alınan DV tutarının ¼?ü oranında DV alınır.
10- GVK?nun 42. maddesi kapsamına giren işler nedeniyle aynı kanunun 94. maddesi uyarınca % 5 gelir vergisi tevkifatı yapılmalıdır.
11- 222 sayılı ilköğretim ve eğitim Kanunu kapsamına giren işlerden de % 5 gelir vergisi tevkifatı yapılır.
12- Gelir Vergisi tevkifatı matrah olmak üzere % 10 Fon Payı kesintisi yapılmalıdır.
13 -İdarece verilen süre uzatımları hariç iş zamanında bitirilmediği takdirde her geçen takvim günü için müteahhidin hakedişlerinden ihale bedelinin % 0.03?ü oranında ceza kesintisi yapılmış olmalıdır. Ancak, iş süresi iş günü olarak belirlenmişse çalışılmayan günler için ceza kesintisi yapılmamalıdır.
14- Avans verilmiş ise, hakedişlerden % 10 oranında kesinti yapılmak sureti ile mahsubu yapılmalıdır.
15- Keşif artışları ve fiyat farkları üzerinden de teminat kesintisi yapılmalıdır.
K- Hakediş Ödemelerinde Vergi, Fon ve Kesinti Uygulamasına Bir Örnek ;
/ / TARİHİNE KADAR YAPILAN İŞLERİN
A-İhale tenzilatına tabi ödemeler tutarı 1.000.000.000
B-İhale tenzilatı (1.000.000.000*0.20) 200.000.000
C-Tenzilatlı tutar (A-B) 800.000.000
D-İhale tenzilatına tabi olmayan ödemeler tutarı 100.000.000
E-Toplam tutarı (C+D) 900.000.000
/ / ile / / TARİHİ ARASINDA YAPILAN İŞLERİN
F-Bir önceki hakedişin toplam tutarı 500.000.000
G-Bu hakedişin toplam tutarı (E-F) 400.000.000
H-KDV (400.000.000*0.17) 68.000.000
I-Tahakkuk tutarı 468.000.000
KESİNTİLER MAHSUPLAR:
– Gelir Vergisi (400.000.000*0.05) 20.000.000
– Damga Vergisi (400.000.000*0.0075) 3.000.000
– S.S.D.F (20.000.000*0.10) 2.000.000
– SSK Kesintisi 20.000.000
– İdare makinesi kiraları 2.000.000
– Gecikme cezası 1.000.000
– Avans mahsubu 50.000.000
J-TOPLAM 98.000.000
MÜTEAHHİDE ÖDENECEK TUTAR (I-J) 370.000.000
adminHİZMET ALIM İHALELERİNDE FİYAT FARKI UYGULAMASI I-GİRİŞ: Son yıllarda kamu sektöründe, hizmet ihalesi yoluyla bir takım hizmetlerin (temizlik, güvenlik vs) gördürülmesi uygulaması yaygınlaşmıştır. Söz konusu hizmetlerin senelere sari olarak satın…
adminKamu zararlarında yasal faiz oranı uygulanması gerekir… Konuyla ilgili diğer mevzuat aşağıda gösterilmiştir. Kamu Zararından Doğan Alacakların Tahsili : Kamu zararından doğan alacaklar, sorumlulardan ve/veya ilgililerden, zararın oluştuğu tarihten itibaren…
