DEVLET MUHASEBESİNDE GELİR HESAPLARININ ÇALIŞMASI
SUNUŞ
Kamu kesiminin faaliyet gösterdiği alanlarda iyiden iyiye ivme kazanan değişiklikler
nedeniyle kamu program ve organizasyonlarının amaçlarının bulanıklaşması, geleneksel
hesap verme yükümlülüğünün beklentileri karşılayamaması, Devletin hangi kaynakları ne
amaçla harcadığının izlenememesi, bütçe sürecinin kaynakların toplumsal önceliklere göre
harcanmasını özendirmemesi, kamu yönetimlerini yetersizlik psikozuna sürüklemiştir.
Ayrıca, kamu harcamalarında, gerekli disiplini sağlamak için konulan ve performansa
da yönelik olmayan aşırı kontrol mekanizmaları, kurulan çok hiyerarşili yönetim yapıları ve
kaçınılmaz olarak sahnede yerini alan aşırı kırtasiyecilik yüzünden; kamu yönetimleri,
maliyet-etkin ve sonuç-yönelimli yönetim biçimlerinin de etkisiyle reformları ister olmuşlardır.1
Bununla birlikte teknolojide, özellikle de bilişim teknolojisinde kaydedilen ilerlemeler
ile değişen yaşam koşullarının kamu çalışanlarının alışkanlık ve beklentilerinde yarattığı
derin etkiler, kamu yönetimlerine içinde bulundukları açmazlardan kurtulabilme umudu
vermiştir.2
Mali yönetim bütçeleme, muhasebe, nakit yönetimi, borç yönetimi, iç kontrol
mekanizmaları ve denetim ögelerinden oluşur. Gerek literatürde ve gerekse uygulamada, bu
faaliyetlerden bütçelemeye aşırı önem verildiğini, diğerlerinin ise yeterince önemsenmediğini
görmekteyiz. Halbuki mali yönetimin ögelerinin tümü gereği gibi işletilmedikçe, hesap verme
yükümlülüğü de tam olarak yerine getirilemez. Bu ise halkın yönetenlere olan güveninin
sarsılması sonucunu doğurur.
Bütün kamu yönetimlerini etkileyen yeniden yapılanma çabaları kamu kaynaklarının
daha iyi kullanılıp yönetilmesini hedeflemekte ve dolayısıyla kamu mali yönetimlerinde radikal
değişiklik ve yenilikler öngörmektedir. Bu değişikliklerden biri de: Devlet muhasebesinin
tahakkuk esasına uygun bir biçimde tutulmasıdır.3
Sağlıklı bir mali yönetim için sağlam bir muhasebe sisteminin varlığı şarttır. Devlet
muhasebesinin, artık kurulması elzem olan performans yönetim sistemine de veri üretecek,
yönetimin alacağı kararlar için doğru ve güvenilir bilgileri zamanında temin edecek şekilde
yeniden tasarlanması gerekmektedir. Muhasebe sistemleriyle yalnızca yıllık bütçe
işlemlerinin değil, aynı zamanda Devlet mallarının hesabının da tutulması; idarelerin kaynak
kullanımlarının izlenmesi ve bütçelerle kaynaklar arasında organik bağ oluşturulması da
gerekmektedir. Ayrıca, hesap verme yükümlülüğünün gelişmiş raporlama sistemleri ve
şeffaflık politikaları yoluyla daha da güçlendirilmesi ve Kamu yönetiminin, günümüz koşullarında yeterince hızlı ve isabetli karar verebilmesi için doğru, güvenilir ve yeterli bilgiye
zamanlı olarak ulaşabilmesi gerekir.