Kamunun Finans Haberleri Merkezi
Kamunun Finans Haberleri Merkezi
admin
Müteahhidin Götürü Ücretli Sözlesmelerde Olaganüstü Haller
Sebebiyle Fesih Hakki
A. Genel Olarak
Sözlesme konusu insa eserinin bedelinin önceden ve sabit olarak belirlenmesi
durumunda götürü ücret söz konusu olur.154 Ücretin götürü fiyatlarla belirlendigi
insaat sözlesmelerinde, BK. m. 365 geregince ücretin degismemesi asildir. Müteahhit
insa eserinin meydana getirilmesi borcunun tamamini öngörülen bu sabit ücretle
bitirmek zorunda olup, isin yapilmasi esnasinda meydana gelebilecek degisikliklerin
ücreti etkilememesi gerekir.155 Bu hüküm, sözlesmelerde “ahde vefa” (pacta sund
yöntem uygulanir. Is sahibinin müteahhide ödeyecegi tazminatin hesaplanmasinda kullanilan
toplama ve kesinti metodu ile ilgili ayrintili bilgi için bkz. Buz, Is Sahibi, 234 vd.
150
Gautschi, Art.377, Nr.17; Tandogan, Borçlar, 349; Buz, Is Sahibi, 259; Öz, Eser Sözlesmesi, 149;
Eren, Sona Erme, 95.
151 Gauch, Nr.554; Brunner, Nr.545; Bühler, Art.377, Nr.42; Buz, Is Sahibi, 259; Eren, Sona Erme,
95.
152 Bühler, Art.377, Nr.43; Eren, Sona Erme, 95; Buz, Is Sahibi, 259.
153 Gauch, Nr.540, Buz, Is Sahibi, 260.
154 Tandogan, Borçlar, 234; Aral, 383; Karatas, 194; Tunçomag, Borçlar Özel, 956; Ergezen, 127;
Altas, Eser, 227.
155 Tandogan, Borçlar, 235; Zevkliler, 322; Ergezen, 127; Zindel/Pulver, Art.363, Nr.12; Gauch, Nr.
903.
servanda) ilkesinin uygulanma seklidir. Bununla beraber kanun koyucu, BK. m.
365/II’de yer alan sartlarin gerçeklesmesi halinde sözlesmeye baglilik (ahde vefa)
ilkesinden ayrilinabilecegini ve sözlesmenin degisen sartlara uyarlanabilecegini
kabul etmistir. Anilan hükme göre, önceden tahmin edilemeyen veya öngörülüp de
iki tarafça gerçeklesmeyecegi kabul edilen olaganüstü hallerin, insa eserinin tespit
edilen götürü ücretle tamamlanmasini engellemesi veya asiri derecede güçlestirmesi
halinde156 hakim takdir hakkina dayanarak, ya kararlastirilan götürü (sabit) ücretin
arttirilmasina veya sözlesmenin feshine karar verir. BK. m. 365/II’nin amaci böyle
bir durumda edimler arasindaki dengeyi kurmak için sözlesmeyi degistirmek
imkaninin saglanmasidir. Bu hüküm, hakime MK. m. 2’deki dürüstlük kuralina
dayanarak sözlesmeyi degistirmek imkanini veren “clausula rebus sic stantibus”
kuralinin157 ve öngörülememe (emprevizyon) teorisinin kanundaki uygulamasini
teskil etmektedir.158 Müteahhit her türlü hal ve sarta ragmen, is sahibine bildirimde
bulunmadan veya ihtirazi kayit koymadan edimlerini ifa etmisse, artik sözlesmenin
feshini veya bedelin arttirilmasini talep edemez.159
B. Götürü Ücretin Uyarlanmasinin Sonuçlari
BK. m. 365/II’deki sartlarin gerçeklesmesi halinde, hakim takdir hakkina
dayanarak, ya kararlastirilan götürü (sabit) ücretin arttirilmasina veya sözlesmenin
feshine karar verir160 . Ancak müteahhidin ücret artirimini gerektiren durumlari
zamaninda is sahibine bildirmesi gerekmektedir.161 Hakimin olaganüstü olaylar
nedeniyle ücretin artirilmasina karar vermesi durumunda, bu karar müteahhidin
156
Insaatin masraflarini asiri ölçüde arttiran veya onun ifasini güçlestiren durumlarin ortaya
çikmasinda müteahhidin kusuru söz konusu ise ve bu durum is sahibi tarafindan ispat
edilebiliyorsa müteahhit ücretin indirilmesi veya sözlesmeden dönme talebinde bulunamaz.
Tandogan, Borçlar, 247; Güleç, 156; Ergezen, 134; Aral, 386; Baygin, 86; Kaplan, Ücret, 152-
153; Cigerim, 95; Gürpinar, 148; Zindel/Pulver, Art.363, Nr.25; Gauch, Nr. 1109.
157 Akdin degisen hal ve sartlara uydurulmasi ve clausula rebus sic stantibus ilkesi hakkinda ayrintili
bilgi için bkz. Kaplan, Sözlesmeye Müdahale, 147 vd; Kaplan, Ücret, 130 vd.
158 Ergezen, 130; Tandogan, Borçlar, 239; Bilge, 256.
159 Kaplan, Ücret, 153; Kaplan, Sözlesmeye Müdahale, 154.
160
Bu konudaki seçim yetkisinin müteahhide mi yoksa hakime mi ait oldugu hususu tartismali
olmakla birlikte, görüslerin ortak noktasi, olaganüstü olay ortaya çikinca müteahhidin sözlesmeyi
feshedebilecegi, ancak hakim tarafindan sonradan degisik bir karar çikmasi riskine katlanmasi
gerekecegidir. Tandogan, Borçlar, 252-253; Ergezen,137.
161 Erman, Beklenmeyen Haller, 89; Ergezen, 138; Tandogan, Borçlar, 253.
yaptigi ek masraflara göre belirlenir, müteahhidin talebine göre belirlenmez.162
Ancak bu artis müteahhide kar saglamayacak, sadece onun kayiplarini
katlanilabilecek bir düzeye getirecek oranda olmalidir.163 Hakim sözlesmenin feshine
karar verirse feshin sonuçlarini da belirlemelidir.164
BK. m. 365/II geregi hakim sözlesmeyi feshederse, taraflara isnat
olunamayan bir durum söz konusu oldugundan, müteahhidin o zamana kadar yaptigi
is için tazminat isteyip isteyemecegi hususunda bir açiklik bulunmamaktadir.165 Bu
durumda müteahhide feshe kadar yaptigi is için hakkaniyet çerçevesinde bir tazminat
verilmelidir. Zira feshi gerektiren olaganüstü olay, müteahhidin kusurundan ileri
gelmemektedir.166 Ayrica hakim, feshin ileriye mi yoksa geriye mi etkili olacagi
hususunu, taraflarin karsilikli menfaatlerini hakkaniyete uygun olarak degerlendirip
tespit edecektir. Ancak feshin ileriye etkili olmasina karar verirse, fesih anina kadar
yapilmis is için sözlesmede belirtilen ücretten fazlasina hükmedemez.167 Ayrica is
sahibinin sözlesmenin feshinden dolayi ugradigi menfi zararinin hakkaniyete uygun
ölçüde tazminine hükmedilmelidir.168
adminANAHTAR TEKNİK PERSONELİN İŞ DENEYİMİ VE ÖNEMİ I-GİRİŞ Anahtar teknik personel: Gerçek veya tüzel kişinin, bünyesinde çalıştırdığı, ihale konusu işte teknik personel olarak da istihdam edilebilen ve ihale konusu işin…
adminKomisyon tarafından düzenlenen tutanaklarda görev unvanlarının belirtilmemesi ve Komisyonun eksik sayıyla toplanması Toplantı No : 2006/048 Gündem No : 14 Karar Tarihi : 16.10.2006 Karar No : 2006/UM.Z-2435 Şikayetçi: Bessan…
