Yıllara Yaygın İşlerde İş Hacmine İlişkin Oranların Tespit Edilmesi
Hizmet ihalelerinde işin süresi bir ile iki yıl arasında olan işlerde, iş hacmine ilişkin oranlar yüzde kaç olarak belirlenir?
Toplantı No : 2009/011
Gündem No : 12
Karar Tarihi : 09.02.2009
Karar No : 2009/UH.I-616
Şikayetçi:
Emir Sosyal Hizm. Nak. Elekt. Gıda İnş. San. ve Tic. Ltd. Şti., Adnan Kahveci Mahallesi Sayaca Cad. No:2-E Güryaşar Apt. 2/15 Gürpınar/İSTANBUL
İhaleyi yapan idare:
Tavşanlı 82. Yıl Devlet Hastanesi Baştabipliği, Ulu Cami Mah. Yalvaç Sok. Tavşanlı/KÜTAHYA
Başvuru tarih ve sayısı:
26.12.2008 / 37194
Başvuruya konu ihale:
2008/170566 İhale Kayıt Numaralı “Yemek Pişirme, Servis, Dağıtım ve Sonrası Hizmet Alımı” İhalesi
Kurumca Yapılan İnceleme ve Değerlendirme:
04.02.2009 tarih ve I.H.54.63.0225/2008-72E sayılı Esas İnceleme Raporunda;
Tavşanlı 82. Yıl Devlet Hastanesi Baştabipliği tarafından 15.12.2008 tarihinde açık ihale usulü ile yapılan “Yemek Pişirme, Servis, Dağıtım ve Sonrası Hizmet Alımı” ihalesine ilişkin olarak Emir Sosyal Hizm. Nak. Elekt. Gıda İnş. San. ve Tic. Ltd. Şti.’nin 15.12.2008 tarihinde yaptığı şikayet başvurusunun, idarenin 15.12.2008 tarihli yazısı ile reddi üzerine, başvuru sahibinin 26.12.2008 tarih ve 37194 sayı ile Kurum kayıtlarına alınan 26.12.2008 tarihli dilekçe ile itirazen şikayet başvurusunda bulunduğu,
İdare tarafından gönderilen bilgi ve belgelerin incelenmesinden;
4734 sayılı Kanunun 56 ncı maddesinin ikinci fıkrasının (b) bendi gereğince, ihale işlemlerinin ve ihale kararının iptaline,
Karar verilmesinin uygun olacağı hususlarına yer verilmiştir.
Karar:
Esas İnceleme Raporu ve ekleri incelendi:
İtirazen şikayet dilekçesinde özetle;
1) İş hacmine ilişkin istenen belgelerdeki yeterlik oranlarının kamu ihale mevzuatına aykırı biçimde belirlendiği,
2) Teknik şartnamede, yemek hazırlanması sırasında kullanılacak malzemenin cinsi ve ne kadar yemek hazırlanacağına ilişkin bilginin bulunmadığı,
3) Birim fiyat teklif cetvelinde normal yemek ve kahvaltılar ile diyet yemek ve kahvaltıların bir arada gösterildiği, ayrıca diyet yemeğin öğün sayısının tam olarak belirtilmediği, bu durum teklif hazırlamayı engellediği
4) İdari şartnamede, idareye işçilerin istihdamı üzerinde yetki verilmesine yönelik düzenlemeler bulunduğu, bu durumun iş mevzuatına aykırı olduğu,
5) İlaçlamanın idari şartnameye göre 15 günde, teknik şartnameye göre de ayda bir yapılacağının düzenlendiği, bu çelişkinin sağlıklı teklif hazırlamayı engellediği,
İddialarına yer verilmiştir.
Başvuru sahibinin iddialarının değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir:
1) Başvuru sahibinin birinci iddiasına ilişkin olarak;
4734 sayılı Kanunun 10 uncu maddesinde ihaleye katılacak isteklilerden, ekonomik ve mali yeterlik ile mesleki ve teknik yeterliklerinin belirlenmesine ilişkin olarak istenebilecek bilgi ve belgeler belirtilmiş olup, Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliğinin istenecek belgeler başlıklı 36 ncı maddesinde, yaklaşık maliyeti 4734 sayılı Kanunun 8 inci maddesinde hizmet alımları için öngörülen eşik değere eşit veya eşik değeri aşan hizmetlerin ihalelerinde, isteklinin iş hacmini gösteren toplam cirosu ve ihale konusu iş ile ilgili taahhüdü altındaki ve bitirdiği iş miktarını gösteren belgelerin idarelerce istenilmesinin zorunlu olduğu hüküm altına alınmıştır.
Aynı Yönetmeliğin ek 1 inci maddesinde ilgili mevzuat uyarınca birden fazla yıla yaygın ihale yapılabilecek hizmet alımlarında uygulanacak esaslar belirlenmiş olup, Yönetmeliğin 40 ıncı maddesinin üçüncü fıkrasındaki oranlar ile 42 nci maddesinin ikinci fıkrasındaki oranların; bir yıldan fazla süreli işlerde 4/5’i, iki yıldan fazla süreli işlerde 3/5’i, üç yıldan fazla süreli işlerde 2/5’i alınarak yeterlik kriterleri belirleneceği ifade edilmiştir.
Başvuruya konu ihalenin ilanı ve idari şartnamesinden işin süresinin iki yıl olduğu anlaşılmaktadır. Bu çerçevede, Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliğinin 40 ıncı maddesinin üçüncü fıkrasında belirtilen, isteklinin iş hacmini gösteren belgelerdeki tutarların toplam ciro için teklif edilecek bedelin yüzde 15’inden, ihale konusu hizmet işleri ile ilgili gelirleri için ise teklif edilecek bedelin yüzde 10’undan az olmaması gerektiği kuralının, incelenen ihalede 4/5 oranında azaltılarak uygulanması gerekmektedir. Dolayısıyla idarenin söz konusu düzenlemeyi yapmayarak oranları yüksek biçimde belirlemesi kamu ihale mevzuatına aykırılık teşkil etmektedir.
2) Başvuru sahibinin ikinci iddiasına ilişkin olarak;
4734 sayılı Kanunun 12 nci maddesinde teknik şartnamelerle ilgili olarak ihale konusu mal veya hizmet alımları ile yapım işlerinin teknik kriterlerine ihale dokümanının bir parçası olan teknik şartnamelerde yer verileceği, belirlenecek teknik kriterlerin verimliliği ve fonksiyonelliği sağlamaya yönelik olacağı, rekabeti engelleyici hususlar içermeyeceği ve bütün istekliler için fırsat eşitliği sağlayacak nitelikte olması gerektiği hükmü yer almaktadır.
Başvuruya konu ihalenin teknik şartnamesinde ihale konusu işte kullanılacak malzemelerin teknik özellikleri ile ilgili betimleme ve tanımlamaya yer verilmiş olup, anılan düzenlemeler isteklilerin ihaleye teklif hazırlamalarını engelleyici nitelikte değildir. Bu nedenle başvuru sahibinin iddiası yerinde görülmemiştir.
3) Başvuru sahibinin üçüncü iddiasına ilişkin olarak;
4734 sayılı Kanunun 27 nci maddesinde teklif fiyata dahil olacak masrafların idari şartnamede düzenleneceği, 12 nci maddesinde ise ihale konusu alımın teknik özelliklerine teknik şartnamelerde yer verileceği hüküm altına alınmıştır.
Başvuruya konu ihalede, idare tarafından hazırlanan birim fiyat teklif mektubu eki cetvelde, normal yemek ile diyet yemek için bir satır ve normal kahvaltı ile diyet kahvaltı için de ayrı bir satır kullanıldığı görülmüştür. Başvuru sahibi tarafından, normal öğünlerle diyet öğünlerin sayılarının ayrılmamasının teklif hazırlamayı engellediği iddia edilmektedir. İdare tarafından hazırlanan teknik şartname ve ihaleye hazırlık sürecinde düzenlenen yaklaşık maliyet tespitine ilişkin belgeler bir arada değerlendirildiğinde diyet yemek sayısının ilgili hasta sayısına bağlı olduğu, bunun da ihale aşamasında tespit edilmesinin mümkün olmadığı, kaldı ki teknik şartnamedeki düzenlemelerden diyet yemeklerin ayrı bir kalem olarak değerlendirmeyi gerektirecek kadar farkı özellik barındırmadığının anlaşılmasının açık olduğu görüldüğünden, isteklilerin 360.000 yemek ve 120.000 kahvaltı üzerinden teklif hazırlamalarına hukuki engel bulunmamaktadır. Bu nedenle başvuru sahibinin iddiası yerinde görülmemiştir.
4) Başvuru sahibinin dördüncü iddiasına ilişkin olarak;
4857 sayılı İş Kanununun 2 inci maddesinin son fıkrasında hizmet alımına dayanak teşkil edecek sözleşme ve şartnamelere işe alınacak kişilerin belirlenmesi ve işten çıkarma yetkisinin kamu kurum, kuruluşları ve ortaklıklarına bırakılması ve hizmet alım sözleşmeleri çerçevesinde ya da geçici işçi olarak aynı iş yerinde daha önce çalışmış olanların çalıştırılmasına devam olunması yönünde hükümler konulamayacağı düzenlenmiştir.
Başvuruya konu ihalenin idari şartnamenin 53.3 üncü maddesinde yüklenicinin idarenin haberi olmadan işçilerin yerini değiştiremeyeceği ve işe alımlarında idarenin onayının alınacağı düzenlenmiştir. 4857 sayılı İş Kanunun 2 nci maddesinde yer alan hüküm çerçevesinde yukarıda anılan düzenleme ele alındığında söz konusu düzenlemenin idareye 4857 sayılı Kanunun yasakladığı biçimde işçi istihdamı ile ilgili yetki tanımadığı, idari şartnamedeki düzenlemenin hizmet alımına konu işin uygulanması aşamasında ihtiyacın zamanında ve uygun şartlarda karşılanmasını sağlamakla sorumlu olan idareye bu sorumluluğunu yerine getirmesi amacı taşıdığı anlaşılmıştır. Bu nedenle başvuru sahibinin iddiası yerinde görülmemiştir.
4734 sayılı Kanunun ihale ilanlarında bulunması zorunlu hususları düzenleyen 24 üncü maddesinin ilk fıkrasında ihale dokümanında belirtilmeyen hususlara ilanlarda yer verilemeyeceği açık biçimde hüküm altına alınmış, Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliğinin 20 nci maddesinde ihale veya ön yeterlik dokümanlarını oluşturan belgelerde idareler tarafından yapılan düzenlemelerin birbirine uygun olması gerektiği ve aynı Yönetmeliğin 30 uncu maddesinde, ihale ve ön yeterlik ilanlarında yer alan bilgiler ile ihale veya ön yeterlik dokümanını oluşturan belgelerde idarece yapılan düzenlemelerin birbirine uygun olması gerektiği belirtilmiştir.
Başvuruya konu ihalenin idari şartnamesinin 26.3 üncü maddesinde her ay yapılacak ilaçlamanın bedelinin teklif fiyatına dahil olduğu, 53.3 üncü maddesinin (e) bendinde 15 günde bir ilaçlama yapılacağı, teknik şartnamenin G bölümünün 19 uncu maddesinde ise ilaçlama işinin her ay yapılacağı düzenlenmiştir. Anılan düzenlemeler tutarlı olmadığı için idarenin tesis etmiş olduğu işlem kamu ihale mevzuatına aykırılık teşkil ettiğinden başvuru sahibinin iddiası yerinde görülmüştür.
Sonuç olarak, yukarıda mevzuata aykırılıkları belirtilen işlemlerin düzeltici işlemle giderilemeyecek nitelikte işlemler olduğu tespit edildiğinden, ihale işlemleri ile ihale kararının iptali gerekmektedir.
4734 sayılı Kanunun 56 ncı maddesinin ikinci fıkrasının (b) bendi gereğince, ihale işlemlerinin ve ihale kararının iptaline,