Kamunun Finans Haberleri Merkezi
Kamunun Finans Haberleri Merkezi
admin
|
|
|
Giriş Geçici işçilerin sürekli işçi kadrosuna veya sözleşmeli statüye geçirilmesine ilişkin Kanun temel olarak; işçi istihdamıyla ilgisi bulunmayan alanlarda bile geçici işçi istihdamının yaygınlaşarak geçici işçi istihdamının başlangıç amacından uzaklaşmasını belirli bir disipline bağlamayı amaçlamıştır. Bu alanda son yıllarda bir suistimal ve başıboşluk yaşanmaya başlamıştı. Özellikle geçici işçi alımına ve istihdamına yönelik olarak mevzuattan kaynaklanan boşluklar, kamu kurum ve kuruluşları açısından bu istihdam şeklini diğer istihdam türlerine göre tercih edilir hale getirmişti. Bu sakıncaların telafisi ve kamuda istihdam istikrarının sağlanması amacıyla 5620 sayılı Kanun çıkarılmıştır. Bu Kanunun tatbik usulünü göstermek üzere, İçişleri Bakanlığınca, 20.06.2007 tarihli Resmi Gazetede yayımlanan “5620 sayılı Kanunun 1 inci Maddesinin Birinci Fıkrasının (c) Bendi Kapsamına Giren Kamu İdarelerine İlişkin İşlemler Hakkında Tebliğ” yayınlanmıştır. Bu Tebliği ile Kanunda öngörülen esasların nasıl uygulanması gerektiği muhtelif örnekler de verilerek açıklanmıştır. Tebliğ ayrıca, kapsamdaki kuruluşlarda çalışan geçici işçilere ilişkin olarak Maliye Bakanlığı ile İçişleri Bakanlığı tarafından verilecek müşterek izne esas alınacak bilgi ve belgeleri de tespit ederek kurumlara duyurmuştur. Genel olarak sürecin işleyişi ve bundan sonra kurumların yapması gerekli muameleler aşağıda özet olarak açıklanmıştır. 1. Kanunun Kapsamı Bilindiği gibi, Kamuda Geçici İş Pozisyonlarında Çalışanların Sürekli İşçi Kadrolarına Veya Sözleşmeli Personel Statüsüne Geçirilmeleri, Geçici İşçi Çalıştırılması İle Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında 5620 sayılı Kanun, 21.04.2007 tarih ve 26500 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. İl özel idareleri, belediyeler, bunların kurdukları veya üye oldukları mahallî idare birlikleri ile müessese ve işletmeleri (Türk Ticaret Kanunu hükümlerine göre kurulmuş olan şirketler hariç) ve belediyelerin bağlı kuruluşları bu Kanunun kapsamına dahil edilmiştir. Bu kurumlarda çalışan geçici işçilerden, 2006 yılı içerisinde usûlüne uygun olarak vizesi yapılmış geçici iş pozisyonlarında toplam 6 ay veya daha fazla süreyle çalışmış olanlar sözleşmeli olmak veya daimi işçi kadrosuna geçmek hakkına sahip olmaktadır. Buna ilave olarak, 2005 veya 2006 yıllarında aynı şartlarda çalışıp da askerlik, doğum veya sağlık kurulu raporuyla belgelendirilen sağlık sorunları sebebiyle iş sözleşmeleri askıda kalanlar bu haklardan istifade edecektir. Bu arada şunu da belirtelim: 4857 sayılı İş Kanununda geçici ve sürekli işçi şeklinde bir ayrıma yer verilmemiştir. İş Kanununun 3 üncü maddesine göre işçi; bir iş sözleşmesine dayanarak çalışan gerçek kişiye denilmektedir. İşveren ise, işçi çalıştıran gerçek veya tüzel kişi ya da tüzel kişiliği olmayan kurum ve kuruluş olarak ifade edilmektedir. Kanun iş ilişkisini de; işçi ile işveren arasında kurulan ilişki olarak tarif ediyor. Bu duruma göre, bir kişiye işçi (geçici veya sürekli işçi) denilebilmesi için iş sözleşmesinin devam ediyor olması, başka bir ifadeyle herhangi bir nedenle iş sözleşmesinin sona ermiş olmaması gerekmektedir. İş Kanunundaki bu tanımlar da dikkate alındığında 5620 sayılı Kanunun yürürlük tarihinden önce iş sözleşmesi sona ermiş kişilerin kapsamda sayılmasına imkan olmadığı değerlendirilmektedir. Dolayısıyla bu Kanunun yürürlük tarihinde, ilgili idarelerle iş ilişkisi devam eden geçici işçilerden 2006 yılında usûlüne uygun olarak vizesi yapılmış geçici iş pozisyonlarında toplam 6 ay veya daha fazla süreyle çalışmış olanlar ancak değerlendirmeye alınacaktır. 5620 sayılı Kanunun adında ve muhtevasında yer alan; kamu kurum ve kuruluşlarında fiilen çalışanlar, bu idarelerce çalıştırılanlar ve bu kurumlarda çalışmakta olanlar, ibarelerine yer verilmiş olması da iş akdi sona erenlerin sözleşmeli personel veya sürekli işçi kadrosuna geçirilemeyeceği yönündeki yargımızı güçlendirmektedir. Dolayısıyla, 5620 sayılı Kanunun temel amacının, geçici iş pozisyonundan, sözleşmeli veya sürekli işçi kadrosuna geçişin temini olduğu görülmektedir. Bu çerçevede, kapsamdaki kurumlarda daha önce çalışmış ancak; Kanunun yürürlüğe girmesinden önce veya 2006 yılından önce iş sözleşmeleri sona erenlerin, 5620 sayılı Kanun kapsamında sürekli işçi kadrolarına veya sözleşmeli personel statüsüne geçirilmeleri mümkün olmayacaktır. Aksi halde, bir geçiş işlemi değil, açıktan veya yeniden alım işlemi tesis edilmiş olacaktır. 2. Kanunun Uygulanması Kanunun kapsamında bulunan geçici işçilerden; il özel idareleri, belediyeler, bunların kurdukları veya üye oldukları mahallî idare birlikleri ile müessese ve işletmeleri (Türk Ticaret Kanunu hükümlerine göre kurulmuş olan şirketler hariç) ve belediyelerin bağlı kuruluşlarında çalıştırılanlardan, 3/7/2005 tarihli ve 5393 sayılı Belediye Kanununun 49 uncu maddesinin üçüncü fıkrasında belirtilen görevlerde çalışmakta olup, bu görevlere ilişkin olarak norm kadro çerçevesinde ihdas edilmiş kadro unvanlarına atanabilmek için gerekli olan şartları taşıyanlar istekleri halinde aynı fıkra hükümlerine uygun olarak sözleşmeli personel statüsüne, norm kadro çerçevesinde ihdas edilmiş kadro unvanlarına atanabilmek için gerekli olan şartları taşımayanlar ile durumuna uygun boş kadro olmayanlar sürekli işçi kadrolarına, geçirilmektedir. Bu çerçevede, aynı kadro unvanı esas alınarak sözleşmeli personel statüsüne geçirilmesi gerekenlerin sayısının boş kadro sayısından fazla olması hâlinde; sözleşmeli personel statüsüne geçirilecekler, geçici işçi statüsünde çalışanların kıdemleri, eğitim durumları, ihtisas alanları ve hizmet ihtiyaçları birlikte değerlendirilerek il genel meclisleri, belediye meclisleri veya bağlı idare yönetim kurulu ile birlik meclisleri tarafından tespit edilmiştir, çünkü Kanunun amir hükmü bu yöndedir. İl özel idareleri, belediyeler, bunların kurdukları veya üye oldukları mahallî idare birlikleri ile müessese ve işletmeleri (Türk Ticaret Kanunu hükümlerine göre kurulmuş olan şirketler hariç) ve belediyelerin bağlı kuruluşlarında çalışan geçici işçilerden bu Kanunun yayımı tarihi itibarıyla; bağlı bulundukları sosyal güvenlik kurumundan yaşlılık veya emeklilik aylığı bağlanmasına hak kazanmış olanlardan bu tarih itibarıyla kadınlarda 56, erkeklerde 58 yaşını doldurmuş olanlar, sürekli işçi kadrolarına veya sözleşmeli personel statüsüne geçirilmeyeceklerdir. Dolayısıyla bunların iş sözleşmeleri tüm yasal hakları ödenmek suretiyle sona erdirilecektir. İlgili idarelerce yapılan tespitler sonucunda, sözleşmeli personel statüsüne geçirilmeleri öngörülen geçici işçilere bu kararlar tebliğ edilmelidir. Bu tebliği müteakip, tebliğ yapılan geçici işçi, sözleşmeli statüye geçirilmeye veya mevcut statüsünde çalışmaya devam etmesine ilişkin tercihini tebliğ tarihinden itibaren 15 gün içerisinde yazılı olarak ilgili idare, kurum veya kuruluşa bildirmesi de başka bir esastır. Söz konusu süre içerisinde tercihini bildirmeyen geçici işçiler için ilgili idare, kurum ve kuruluşların almış olduğu kararların tatbik edilmesi gerekmektedir. 3. Uygulamanın Süresi Bu Kanunun yayımı tarihinden itibaren, İl özel idareleri, belediyeler, bunların kurdukları veya üye oldukları mahallî idare birlikleri ile müessese ve işletmeleri (Türk Ticaret Kanunu hükümlerine göre kurulmuş olan şirketler hariç) ve belediyelerin bağlı kuruluşlarında çalışanlar bakımından, 120 gün içerisinde; sürekli işçi kadrolarına veya sözleşmeli personel statüsüne geçirileceklerin yaptıkları iş ve bulundukları pozisyon, bu kurumdaki toplam çalışma süreleri, sosyal güvenlik kurumlarına tâbi toplam çalışma süreleri, doğum tarihleri, öğrenim durumları ile çalıştıkları son yıldaki fiilî çalışma süreleri ve geçirilmeleri önerilen kadro veya pozisyon unvanlarına ilişkin ilgili idare teklifleri, İçişleri Bakanlığı ve Maliye Bakanlığına gönderilmiştir. Gönderilen belgeler İçişleri Bakanlığı ve Maliye Bakanlığının müşterek olarak oluşturduğu bir komisyon marifetiyle incelenmiş ve bu incelemeye istinaden sözleşmeli personel statüsüne veya sürekli işçi kadrolarına geçirilmelere izin verilmiştir. 4. İdarelerce Yapılacak İşlemler Uygulamaya müteallik olmak üzere yukarıdaki işlemlerden sonra, il özel idareleri, belediyeler, bunların kurdukları veya üye oldukları mahallî idare birlikleri ile müessese ve işletmeleri (Türk Ticaret Kanunu hükümlerine göre kurulmuş olan şirketler hariç) ve belediyelerin bağlı kuruluşlarınca, sürekli işçi kadrolarına veya sözleşmeli personel statüsüne geçirilecek geçici işçiler için öncelikli olarak ilgili idare, kurum ve kuruluşların geçici iş pozisyon vizelerinde belirtilen teşkilâtlarının mevcut boş sürekli işçi kadroları veya sözleşmeli personel pozisyonları ile sözleşmeli personel çalıştırılmasına esas alınan norm kadrolardan boş olanlar kullanılacaktır. İl özel idareleri, belediyeler, bunların kurdukları veya üye oldukları mahallî idare birlikleri ile müessese ve işletmeleri (Türk Ticaret Kanunu hükümlerine göre kurulmuş olan şirketler hariç) ve belediyelerin bağlı kuruluşlarındaki sürekli işçi sayısının, norm kadrosunda yer alan sürekli işçi kadro sayısını aşması hâlinde, aşan sayı kadar sürekli işçi kadro sayısı ilgili kurumun norm kadro sayısına ilave edilmiş sayılacaktır. Ancak, bu kurum ve kuruluşlardaki sürekli işçi sayısı, 3/4/2006 tarihli ve 2006/10265 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan İl Özel İdareleri Norm Kadro İlke ve Standartlarına İlişkin Esaslar ile İçişleri Bakanlığınca yürürlüğe konulan Belediye ve Bağlı Kuruluşları ile Mahalli İdare Birlikleri Norm Kadro İlke ve Standartlarına Dair Yönetmelikte belirlenen sayının altına düşünceye kadar boşalan sürekli işçi kadrolarının iptal edilmiş sayılacağı yasal bir mecburiyettir, dolayısıyla bu biçimde boşalan kadroların başka şekilde kullanımına imkan bulunmamaktadır. Mahalli idarelerin bu ilkeye özellikle riayet etmesi lazımdır. 5. Tescil ve Diğer Hükümler Kanundaki düzenlemeler göre başka bir esas da, sürekli işçi kadrosuna geçirilenlerin, ilgili idare, kurum ve kuruluşlarca Türkiye İş Kurumuna tescillerinin yaptırılması gereğidir. Bu tescilin yapılması için ise, ilgili idare, kurum ve kuruluşlarda 2006 yılı içerisinde toplam 6 ay ve daha fazla sürelerle vizeli geçici iş pozisyonlarında işçi olarak çalıştığının belgelenmesini sağlamak üzere, 17/7/1964 tarihli ve 506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanununun 79 uncu maddesi uyarınca Sosyal Sigortalar Kurumuna bildirilen Aylık Prim ve Hizmet Belgelerinin resmî onaylı örneklerinin ibraz edilmesi zorunlu bulunmaktadır. Çünkü Kanunun amir hükmü gereğince, Türkiye İş Kurumu tarafından tescili yapılmayanlar sürekli işçi kadrosuna geçirilmiş sayılmayacaklardır. Geçici işçilerin sürekli işçi kadrolarına veya sözleşmeli personel statüsüne geçiş işlemlerinin, bu Kanunun yayımı tarihinden itibaren altı ay içerisinde tamamlanması da diğer bir yasa kuralı idi. Uygulama genel olarak işlemlerin yapılmasını müteakip eskiye dönülmesini önleyici mekanizmalar da ihdas etmiştir, bu çerçevede Kanunun yayımı tarihi itibarıyla boş olan geçici iş pozisyonları ile sürekli işçi kadrolarına veya sözleşmeli personel statüsüne yapılan geçişler nedeniyle boşalacak geçici iş pozisyonları başka bir işleme gerek kalmaksızın iptal edilmiş sayılacaktır. Ayrıca, geçici iş pozisyonlarından sürekli işçi kadrolarına geçirilmiş olmalarından dolayı, bu işçilerin mevcut ücret düzeylerinde ve diğer malî ve sosyal haklarında her hangi bir artış yapılmayacaktır. Eğer, bu işçilerin 2007 yılı ve sonraki yıllardaki toplu iş sözleşmeleri ile belirlenmiş genel ücret artışları söz konusu ise bunların uygulanmasına devam edilecektir. Keza, bu Kanun uyarınca belediyelerde geçici iş pozisyonlarında çalışan geçici işçilerin sürekli işçi kadrolarına ya da sözleşmeli personel statüsüne geçirilmelerinden dolayı personel giderlerinde meydana gelecek artış nedeniyle, 5393 sayılı Belediye Kanununun 49 uncu maddesinin sekizinci fıkrasında öngörülen müeyyideler uygulanmayacaktır. Kanunun yayımı tarihinden itibaren kapsamda yer alan idare, kurum ve kuruluşlarda geçici iş pozisyonlarında işçi çalıştırılmaması esas olmakla beraber, mevsimlik ve kampanya işleri ile orman yangınıyla mücadele hizmetlerinde bir malî yılda 6 aydan az olmak üzere vize edilecek geçici iş pozisyonlarında işçi çalıştırılabilecektir. Bu şekilde çalıştırılacak işçiler için her malî yılda;belediyeler ile bunların müessese ve işletmelerinde (Türk Ticaret Kanunu hükümlerine göre kurulmuş olan şirketler hariç) ve mahallî idare birliklerinde, Belediye ve Bağlı Kuruluşları ile Mahalli İdare Birlikleri Norm Kadro İlke ve Standartlarına Dair Yönetmeliğin 24 üncü maddesi çerçevesinde yetkili meclislerinden, geçici iş pozisyon vizesi alınması zorunludur. Söz konusu vize işlemi yapılmaksızın geçici işçi çalıştırılamaz ve herhangi bir ödeme yapılamaz. İl özel idareleri ile bunların müessese ve işletmelerinde (Türk Ticaret Kanunu hükümlerine göre kurulmuş olan şirketler hariç) bu fıkra hükümlerine göre geçici işçi çalıştırılabilmesine ilişkin usûl ve esaslar İçişleri Bakanlığı tarafından belirlenecek olup, buna ilişkin esasların düzenlenmesi için Bakanlıkta gereken çalışma yapılmaktadır. Yasadaki düzenleme kapsamında, sürekli işçi kadrosuna veya sözleşmeli statüye belirtilen şartları taşımadıkları için geçişi yapılamayan geçici işçiler, ilgili idare, kurum ve kuruluşlarca bir malî yılda 6 aydan az olmak üzere ve bu Kanunun 3 üncü maddesinde belirtilen usûle göre vizesi yapılacak geçici iş pozisyonlarında çalıştırılmaya devam edilebilecektir. Aynı şekilde, sözleşmeli personel statüsüne geçmeyi kabul etmeyenler, 2006 yılındaki çalışma sürelerini aşmamak kaydıyla bu Kanunun 3 üncü maddesinde belirtilen usûle göre vizesi yapılacak geçici iş pozisyonlarında istihdam edilmeye devam edilecektir. Ancak; bu şekilde çalıştırılmaya devam edilenlerin, bağlı bulundukları sosyal güvenlik kurumundan yaşlılık veya emeklilik aylığı bağlanmasına hak kazanacakları tarihte iş sözleşmeleri tüm yasal hakları ödenmek suretiyle sona erdirilmesi de gerekmektedir. 6. Sonuç Yukarıda ifade edilen genel açıklamalara göre, 5620 sayılı Kamuda Geçici İşçi Pozisyonlarında Çalışanların Sürekli İşçi Kadrolarına veya Sözleşmeli Personel Statüsüne Geçirilmeleri, Geçici İşçi Çalıştırılması ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılaması Hakkında Kanuna göre; il özel idareleri, belediyeler, bunların kurdukları veya üye oldukları mahalli idare birlikleri ile müessese ve işletmelerinde (Türk Ticaret Kanunu hükümlerine göre kurulmuş olan şirketler hariç) ve belediyelerin bağlı kuruluşlarında, 2006 yılı içerisinde usulüne uygun olarak vizesi yapılmış geçici iş pozisyonlarında 6 ay veya daha fazla süreyle çalışmış geçici işçilerin sürekli işçi veya sözleşmeli personel statüsüne geçişinin temin edilmesi asıldır. Ayrıca, 2005 veya 2006 yıllarında aynı şartlarda çalışıp da askerlik, doğum veya sağlık kurulu raporuyla belgelendirilen sağlık sorunları sebebiyle, iş sözleşmeleri askıda kalanların da bu haklardan istifade etmesi sağlanmıştır. Yapılan işlemler sonunda, il özel idaresi, belediye, belediye bağlı kuruluşu ve mahalli idare birliklerinde 5620 sayılı Kanun kapsamında sürekli işçi kadrosuna veya sözleşmeli personel statüsüne geçme hakkı tanınmamış olan geçici işçilerden; 2006 yılında geçici işçi olarak çalışma süreleri altı aydan fazla olmakla birlikte, bu çalışmalarının usulüne uygun olarak alınmış geçici iş pozisyonlarında geçmemiş olması sebebiyle 5620 sayılı Kanun kapsamına alınamayanların iş sözleşmeleri derhal sona erdirilmelidir. Keza, 2007 yılı için de usulüne uygun olarak geçici iş pozisyonu alınmamış olması halinde iş sözleşmelerinin ilgililerin görevlerine son verilmesi ve ilgili mevzuatına aykırı istihdam sebebiyle ortaya çıkan kamu zararı hakkında soruşturma açılarak bu kamu zararının genel hükümlere tazmininin sağlanması da diğer bir husustur. Doğal olarak, 2007 yılında geçici işçi olarak altı aylık çalışma süresini doldurmuş olanların (altı aylık süreyi henüz doldurmamış olanların ise, vize edilmiş geçici iş pozisyonu miktarının aşılmaması kaydıyla altı aylık çalışma süresini doldurdukları tarihte) çalıştırılmalarına son verilmesi ve 2008 yılı ile takip eden yıllarda da altı aydan fazla çalıştırılmamaları gerekmektedir. kaynak:Dr. Hasan Hüseyin CAN |
adminBilindiği üzеrе faturalardaki yüksеk iskontolar vеya “0” (sıfır) bеdеlli mal tеslimlеri ötеdеnbеri KDV açısından sorun tеşkil еtmеktеdir. Bazеn incеlеmеlеrdе faturalardaki iskonto oranı %50’yi aştığında problеm çıkabilmеktеdir. Buna mukabil mali idarеnin…
adminYıllara sari inşaat işinde geçici kabul tarihinden sonra yapılacak ödemelerden vergi kesintisi yapılmayacağı hk. Sayı: B.07.1.GİB.4.34.16.01-GVK 42-75 Tarih: 01/02/2011 T.C. GELİR İDARESİ BAŞKANLIĞI İSTANBUL VERGİ DAİRESİ BAŞKANLIĞI (Mükellef Hizmetleri Gelir…
